Tình trạng mất việc làm do AI đang gia tăng, dự báo đợt sa thải vào 2024
 

Tỷ Elon Musk khẳng định trí tuệ nhân tạo sẽ đưa con người đến điểm “không cần việc làm”, cùng lúc báo cáo từ ResumeBuilder, cho biết 37% lãnh đạo doanh nghiệp cho biết AI đã thay thế công nhân vào năm 2023 và 44 % báo cáo rằng sẽ có đợt sa thải vào năm 2024 do hiệu quả của AI. Tuy nhiên, nhiều lãnh đạo doanh nghiệp và chuyên gia không đồng tình với quan điểm này.


Elon Musk, giám đốc điều hành của Tesla Inc., trong cuộc thảo luận sôi nổi về rủi ro trí tuệ nhân tạo với Rishi Sunak, thủ tướng Vương quốc Anh, không có hình, tại London, Vương quốc Anh, vào thứ Năm, ngày 2 tháng 11 năm 2023. Ảnh Tolga Akmen | Bloomberg

Vậy có dấu hiệu nào cho thấy dự đoán này của vị tỷ phú giàu nhất hành tinh - Elon Musk trở thành sự thật? Những con số tiền đề có thể khiến điều đó hiện thực?

Tranh cãi về cuộc cách mạng AI vẫn bùng nổ

Theo báo cáo gần đây về 750 lãnh đạo doanh nghiệp sử dụng AI từ ResumeBuilder, 37% cho biết công nghệ này đã thay thế công nhân vào năm 2023. Trong khi đó, 44 % báo cáo rằng sẽ có đợt sa thải vào năm 2024 do hiệu quả của AI.

Nhưng ngay cả giữa những báo cáo về việc sa thải nhân viên do AI gây ra, nhiều chuyên gia vẫn không đồng tình với quan điểm của Musk.

Julia Toothacre, nhà chiến lược về sơ yếu lý lịch và nghề nghiệp tại ResumeBuilder, nhận ra rằng những con số từ nghiên cứu của họ có thể không phản ánh chính xác bối cảnh kinh doanh rộng lớn. “Vẫn còn rất nhiều tổ chức truyền thống và doanh nghiệp nhỏ không nắm bắt công nghệ theo cách mà một số công ty lớn hơn đã làm".

Sa thải là một thực tế, nhưng công nghệ AI cũng đang cho phép các nhà lãnh đạo doanh nghiệp cơ cấu lại và xác định lại công việc chúng ta làm.

Alex Hood, giám đốc sản phẩm của công ty phần mềm cộng tác và quản lý dự án Asana, ước tính rằng một nửa thời gian chúng ta dành ở nơi làm việc là dành cho cái mà ông gọi là “làm việc vì công việc”. Ở đây, anh ấy đang đề cập đến các cập nhật trạng thái, liên lạc giữa các bộ phận và tất cả các phần công việc khác không phải là cốt lõi tại sao chúng tôi lại ở đó.

Hood cho biết: “Nếu điều đó có thể được giảm bớt nhờ AI thì đó có thể là một cơ hội mở khóa tuyệt vời”. Nếu không có sắc thái đằng sau những con số, số liệu thống kê đánh dấu và dự đoán tình trạng sa thải do AI gây ra phản ánh nỗi sợ hãi nhiều hơn là thực tế.

Marc Cenedella, người sáng lập Leet Resumes and Ladders, cho biết với việc AI giải quyết công việc dựa trên nhiệm vụ, con người có cơ hội tiến lên chuỗi giá trị. ”Đối với toàn bộ nền kinh tế” Cenedella cho biết người lao động sẽ có thể tập trung vào việc “tích hợp, cấu trúc hoặc xác định công việc dựa trên nhiệm vụ là gì.” Ông so sánh sự thay đổi này với văn hóa văn phòng giữa thế kỷ trước, khi có toàn bộ tầng của những người đánh máy - thứ mà hiệu quả của bộ xử lý văn bản đã loại bỏ.

"Lấy con người làm trung tâm’" trí tuệ nhân tạo

Theo báo cáo Trạng thái AI tại nơi làm việc năm 2023 của Asana, nhân viên nói rằng 29% nhiệm vụ công việc của họ có thể được thay thế bằng AI.

Tuy nhiên, Asana là người đề xuất cái mà họ gọi là “AI lấy con người làm trung tâm”. nhằm tìm cách nâng cao khả năng và sự hợp tác của con người chứ không phải thay thế hoàn toàn con người.

Báo cáo cho biết, mọi người càng hiểu AI lấy con người làm trung tâm thì họ càng tin rằng nó sẽ có tác động tích cực đến công việc của họ.

Theo Liên Hợp Quốc, nhân viên văn phòng và cổ đông chiếm khoảng 19,6%–30,4% tổng số người có việc làm trên toàn cầu. Vì vậy mà các công cụ phân tích và truyền thông đã định hướng lại công việc tri thức trong nhiều năm qua và “AI có tính sáng tạo nên được coi là một bước phát triển khác trong quá trình thay đổi liên tục lâu dài này.”

Nhưng tính đến năm 2022, 34% dân số toàn cầu vẫn không có quyền truy cập Internet, vì vậy bất kỳ cuộc trò chuyện nào xung quanh AI, tác động của nó đối với việc sa thải và khả năng tái cơ cấu công việc cũng cần phải bao gồm việc thảo luận về khoảng cách rộng hơn giữa người có và người không có công nghệ.

Trách nhiệm cá nhân của người lao động và nghiên cứu AI

Đối với các chuyên gia đang tìm cách tránh tình trạng dư thừa trong môi trường làm việc được hỗ trợ bởi AI, và nhận ra có một số bước cần thực hiện.

Cenedella nói rằng việc trở thành một chuyên gia cổ đông, đầu tư hiện đại phải có trách nhiệm cá nhân. “Một phần công việc của bạn là tiếp tục phát triển các kỹ năng mới. Nếu bạn đã học một số phần mềm cách đây 5 năm thì điều đó là chưa đủ. Hôm nay bạn phải học phần mềm mới... Lời khuyên của tôi dành cho mọi người là hãy hiểu AI có thể tác động như thế nào đến vị trí của bạn trong ngành của bạn ngay bây giờ. Ít nhất bạn cũng biết được điều gì có thể xảy ra thay vì không biết chuyện gì đang xảy ra.”

Ví dụ: trong khi các vị trí như nghiên cứu và phân tích dữ liệu phù hợp với tự động hóa AI, các công ty vẫn sẽ cần ai đó nhắc nhở AI, hiểu kết quả và thực hiện hành động.

Nhưng Cenedella cũng nhận ra rằng các nhà lãnh đạo doanh nghiệp kỳ vọng sẽ giúp nhân viên tiếp tục phát triển các kỹ năng của họ trong thời gian làm việc tại công ty. “Chỉ vì lợi ích riêng của mình, những công ty tài trợ cho sự phát triển của nhân viên sẽ có vị thế tốt hơn để đi trước một chút so với những công ty không làm vậy,” anh ấy nói.

Ngay cả Hood, người đi đầu trong việc tạo ra các giải pháp cộng tác và quản lý dự án bằng AI, vẫn đang thử nghiệm các sản phẩm của riêng mình. Để chuẩn bị cho bài đánh giá hiệu suất sắp tới của một thành viên trong nhóm, Hood đã thử nghiệm bằng cách yêu cầu AI tóm tắt cách anh ấy cộng tác với thành viên trong nhóm.

AI tạo ra danh sách tất cả các sở thích chung của họ, tất cả các nhiệm vụ và phản hồi giữa họ cũng như mô tả đặc điểm mối quan hệ của họ dựa trên tin nhắn họ đã gửi cho nhau.

Hood nói: “Bạn tìm hiểu nó bằng cách đặt câu hỏi cho nó và xem nó có khả năng gì, và theo một cách nào đó, bạn cảm thấy thất vọng và theo một cách nào đó, bạn phải ngạc nhiên, và sau đó dựa vào đó đánh giá. Điều tốt nhất mà các nhà tuyển dụng có thể làm là cung cấp cho mọi người khả năng hiểu được nghệ thuật của những điều có thể làm được thông qua thử nghiệm cá nhân sử dụng AI ngày nay.”

Mặc dù tình trạng sa thải nhân viên đang diễn ra do thế hệ AI hiện tại, nhưng không có bằng chứng lịch sử nào cho thấy những tiến bộ công nghệ như thế này sẽ dẫn đến tình trạng thất nghiệp hàng loạt. Lực lượng lao động vốn có lịch sử linh hoạt và năng lực công nghệ tăng lên có thể mang lại công việc “có giá trị cao hơn”, như Cenedella nói – và năng suất cao hơn mà các thế hệ AI trong tương lai có thể sẽ học cách xử lý.

VietBF©sưu tập