VietBF - "Gậy ông đập lưng ông": EU buộc Nga phải "trả tiền" để mua vũ khí cho Ukraine

Dưới áp lực phải cung cấp hàng tỷ USD nhằm hỗ trợ quân đội Ukraine và bổ sung vào kho vũ khí đang bị suy giảm của các nước thành viên, ngày 20/3/2024, Liên minh châu Âu (EU) cho biết, họ đã tìm ra một phương cách hợp pháp để lấy… "tiền túi của Nga mua vũ khí cho Ukraine".

Chính xác hơn là sử dụng các tài sản bị phong tỏa của Nga để giúp trang bị vũ khí đạn dược cho Ukraine. Diễn biến này là một cột mốc quan trọng, khi nguồn tài trợ của Hoa Kỳ dành cho Ukraine vẫn còn bị kẹt ở Quốc hội và hệ thống phòng thủ Ukraine tiếp tục lâm vào tình trạng bị khủng hoảng do thiếu đạn dược.

https://saigonnhonews.com/wp-content...2092446701.jpg
Cục diện chiến sự vẫn còn nhùng nhằng trong khi kho đạn dược của Ukraine ngày càng bị cạn kiệt (Ảnh: Wolfgang Schwan/Anadolu via Getty Images)

Mục tiêu bắt phía Nga phải trả giá cho kho vũ khí đang thiếu thốn của Ukraine và việc tái thiết xây dựng sau chiến tranh ở Ukraine đã trở thành một vấn đề nóng bỏng được bàn rất nhiều trong liên minh EU, nhưng việc áp dụng vào thực tế có phần nào khó khăn, do những lo ngại về mặt pháp lý trong việc thanh lý tài sản của Nga vốn bị đóng băng do các lệnh trừng phạt. Giờ đây, sau nhiều tháng tranh cãi, Ủy ban Châu Âu, một nhánh hành pháp của EU, đã tìm ra cách sử dụng phần lợi nhuận từ những tài sản bị phong tỏa của Nga này.

Được phê duyệt tại cuộc họp các vị đúng đầu của liên minh EU tại Brussels vào ngày 21/3/2024, kế hoạch này khi thực thi, có thể cung cấp cho Ukraine đến 3 tỷ euro, tương đương khoảng 3,25 tỷ USD một năm, hoặc 15 tỷ euro (16,3 tỷ USD) từ năm 2023 đến năm 2027, tùy thuộc vào điều kiện cho phép trên thị trường. Ủy ban châu Âu cho biết khoản tiền đầu tiên có thể chuyển cho Kiev sau tháng Bảy 2024 tới đây.

Sau khi Nga xua quân xâm lược vô cớ Ukraine hơn hai năm trước đây, các quốc gia phương Tây đã thực hiện các biện pháp trừng phạt cụ thể trong đó là phong tỏa toàn bộ nguồn tài sản trị giá đến 330 tỷ USD mà Ngân hàng Trung ương Nga đang nắm giữ ở nước ngoài. Phần lớn trong số đó, hơn 217 tỷ USD lại được ký thác ở các nước EU. Bị ngăn chặn bởi các lệnh trừng phạt, Moscow không thể tiếp cận được nguồn tài sản này, tức là không thể bán hoặc hưởng lợi từ tiền lời kiếm được. Do vậy, số tiền mặt được tạo ra từ các tài sản này vẫn bị kẹt ở nước ngoài, phần lớn được giữ ở Bỉ bởi Euroclear, một công ty dịch vụ tài chính lớn ở đây.

Theo kịch bản của EU, 97% số lợi nhuận được tạo ra từ những tài sản đó tính cho đến ngày 15/2/202 sẽ được trao tận tay cho Ukraine. Các công ty như Euroclear sẽ giữ lại 3% để lo chi phí cho các vụ kiện cáo từ Moscow đang diễn ra hiện tại lẫn tương lai, khi Nga đang tìm cách cho thu hồi lại tài sản và nguồn doanh thu từ đó.

Ủy ban châu Âu cho biết, năm nay, 90% số tiền nói trên sẽ được dùng để tài trợ việc cung cấp vũ khí đạn dược cho Ukraine, phần còn lại dành cho quỹ của khối để giúp tái thiết Ukraine sau chiến tranh. Trước đó, kế hoạch này đã bị trì hoãn hai lần trong năm 2023 do xảy ra bất đồng giữa các quốc gia thành viên (trong đó nổi bật là Hungary) và xuất phát từ những sự lo ngại của Ngân hàng Trung ương Châu Âu (ECB), nơi cho rằng, việc sử dụng tài sản từ ngân hàng trung ương của một quốc gia khác có thể gây tổn hại đến danh tiếng của châu Âu, rằng người ta sẽ không còn tin rằng, châu Âu là nơi an toàn để cất tiền. Và điều này có thể ảnh hưởng đến tham vọng tăng cường sử dụng đồng tiền chung của khối này trên phạm vi quốc tế.

Tất nhiên Nga rất phẫn nộ trước "âm mưu" này của EU. Theo hãng thông tấn TASS ngày 21/3/2024, phát ngôn viên của Bộ Ngoại giao Nga Maria Zakharova nói rằng: "Đây rõ ràng là một vụ cướp trắng trợn bẩn thỉu". Trong khi đó, người phát ngôn viên của Kremlin, Dmitri Peskov, cũng nói: "Người châu Âu hoàn toàn nhận thức được thiệt hại mà những quyết định như vậy có thể gây ra cho nền kinh tế lẫn hình ảnh của họ, cũng như danh tiếng của họ với tư cách là những người bảo đảm đáng tin cậy về quyền bất khả xâm phạm về tài sản".(??)

Số tiền thu được từ các tài sản bị đóng băng của Nga chỉ là bước khởi đầu. EU cần thêm hàng tỷ USD để hỗ trợ cho Ukraine cũng như tăng cường sự phòng thủ cho chính họ, đặc biệt trong bối cảnh Hoa Kỳ có thể cắt đứt hoàn toàn nguồn viện trợ cho Ukraine nếu ông Donald Trump tái đắc cử. Kho vũ khí của 27 thành viên EU đã bị cạn kiệt sau hai năm liên tục cung cấp vũ khí cho Ukraine. Ngành kỹ nghệ quân sự ở châu Âu cho biết, họ đang cần có nguồn vốn đầu tư nhiều hơn. Xây dựng một ngành kỹ nghệ về quân sự là một trọng trách mới của EU, khác với mục đích khởi đầu của việc thành lập khối EU này vốn chỉ nhằm xây dựng một liên minh về kinh tế và thương mại.

Một số quốc gia EU muốn phát hành thêm trái phiếu để huy động nguồn vốn cho đầu tư/ xây dựng nền quốc phòng. Tuy nhiên, điều này không được các nước giàu trong khối, đặc biệt là nước Đức, hưởng ứng. Hiện EU vẫn duy trì nguồn ngân quỹ Cơ sở Hòa bình Châu Âu (European Peace Facility – EPF), một nguồn tiền ngoài ngân sách (off-budget) mà khối này đã dần dần sử dụng để mua sắm súng đạn cho Ukraine (trong khi Pháp lại muốn quỹ EPF chỉ chi trả cho các thiết bị quốc phòng được sản xuất ở châu Âu).

Nhìn chung, hạn chế lớn của nền kỹ nghệ quốc phòng châu Âu là họ không thể sản xuất đủ nhanh để đáp ứng nhu cầu tăng mạnhcủa chiến sự ở Ukraine. Sự cứng nhắc về nguyên tắc hoạt động của khối này cũng là yếu điểm rất nghiêm trọng mà Nga đang tìm cách khai thác để tuyên truyền nói xấu.

Cần nên nhắc lại, hồi tháng 2/2024, tại cuộc họp các Bộ trưởng tài chính của phương Tây ở Brazil, trong khi Bộ trưởng Tài chính Hoa Kỳ bà Janet L. Yellen nói rằng, việc tịch thu tài sản Nga là có thể sẽ xảy ra và hoàn toàn có cơ sở pháp lý để thực thi điều đó, thì Bộ trưởng tài chính của Pháp ông Bruno Le Maire lập luận rằng, việc trực tiếp lấy ra tài sản của Ngân hàng Trung ương Nga sẽ vi phạm công pháp quốc tế.

Dù như thế nào, Washington và EU nói chung vẫn tuyên bố sẽ tiếp tục duy trì việc hỗ trợ quân sự cho Ukraine, mặc dù nguồn viện trợ trong tương lai của Mỹ tiếp tục bị các ông nghị sĩ ở điện Capitol Hill gầm gừ đe dọa cắt hết. Mới đây, Bộ trưởng Bộ Quốc phòng Đức, ông Boris Pistorius, cho biết, Berlin sẽ gửi cho Ukraine 10,000 viên đạn pháo binh, 100 xe bọc thép và các phương tiện vận tải khác trong khoản hỗ trợ mới trị giá 544 triệu USD. Bộ trưởng Bộ Quốc phòng Phần Lan, Antti Häkkänen, công bố khoản đóng góp 32 triệu USD để giúp cho Cộng hòa Czech mua 800,000 viên đạn cho Ukraine. Và Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ ông Lloyd J. Austin đề cập gói viện trợ mới trị giá 300 triệu USD mà Hoa Kỳ đã cam kết cho Ukraine vào trung tuần tháng Ba này.

Nguồn: SGN