Thử thách tình bạn 'không giới hạn' Nga-Trung Quốc: Mỹ có đòn đau cực hiểm
 

Hiện các ngân hàng Trung Quốc đang thắt chặt giám sát thương mại với Nga vì lo ngại phải gánh chịu các lệnh trừng phạt mới nghiêm ngặt của Mỹ - vốn đang thử thách tình hữu nghị “không giới hạn” giữa Moscow và Bắc Kinh.

Thương mại của Trung Quốc với Nga đã đạt mức cao kỷ lục trong những năm gần đây, làm dấy lên cáo buộc rằng Bắc Kinh đang giúp Moscow thúc đẩy nền kinh tế trong bối cảnh chiến sự kéo dài và ngày càng leo thang ở Ukraine.

Nhưng cảnh báo mạnh mẽ gần đây của Washington rằng, Mỹ sẽ truy lùng các tổ chức tài chính giúp Moscow trang trải cho cuộc chiến của họ ở Ukraine dường như đang thử thách tình hữu nghị của Trung Quốc và Nga đồng thời khiến các ngân hàng Trung Quốc lo sợ.

Lệnh hành pháp của Tổng thống Joe Biden tháng 12 năm ngoái đã cho phép Mỹ thực hiện các biện pháp trừng phạt thứ cấp đối với các ngân hàng nước ngoài hỗ trợ "cỗ máy chiến tranh" của Nga. Điều này cho phép Bộ Tài chính Mỹ loại họ ra khỏi hệ thống tài chính toàn cầu mà đồng USD thống trị.

Kể từ đó, một số ngân hàng Trung Quốc đã tạm dừng hoặc làm chậm các giao dịch với khách hàng Nga, 8 quan chức giấu tên từ cả hai nước Nga-Trung có liên quan đến thương mại xuyên biên giới thừa nhận.

“Hiện tại, rất khó để kiếm được tiền từ Nga”, một nhà bán buôn quần áo Trung Quốc cho biết khi anh ngồi bên ngoài cửa hàng của mình tại một trung tâm thương mại rộng lớn ở trung tâm thành phố Bắc Kinh trong tuần này.

“Các ngân hàng không đưa ra lý do… nhưng có lẽ là do mối đe dọa liên quan đến các lệnh trừng phạt từ Mỹ”, nhà buôn quần áo Trung Quốc giải thích khi một số du khách Nga đang xem các kệ hàng điện tử, túi da và trà của Trung Quốc.

Các thương nhân cho biết, các ngân hàng đang áp dụng các biện pháp kiểm tra bổ sung đối với các hoạt động thanh toán xuyên biên giới để loại trừ mọi nguy cơ bị trừng phạt - việc sàng lọc có thể mất nhiều tháng và làm tăng chi phí, gây ra khủng hoảng dòng tiền tại các doanh nghiệp xuất nhập khẩu nhỏ hơn.

Một chủ doanh nghiệp giấu tên của Nga thừa nhận với AFP rằng họ đã buộc phải đóng cửa các hoạt động ở Trung Quốc và quay trở lại thị trường Nga vì “không thể nhận được bất kỳ khoản tiền nào từ khách hàng”.

Các thương nhân từ chối nêu tên do tính nhạy cảm của việc thảo luận về mối quan hệ thương mại giữa Bắc Kinh và Moscow.

Theo AFP, việc tạm dừng thanh toán trùng hợp với sự sụt giảm xuất khẩu của Trung Quốc sang Nga trong tháng 3 và tháng 4, so với mức tăng đột biến hồi đầu năm.

Theo số liệu hải quan của Bắc Kinh, thương mại giữa Trung Quốc và Nga đã bùng nổ kể từ khi cuộc chiến ở Ukraine nổ ra và đạt 240 tỷ USD vào năm 2023.

Tuy nhiên, thông tin cho rằng các công ty Nga đang gặp khó khăn trong việc thanh toán với các ngân hàng Trung Quốc đã lần đầu tiên xuất hiện trên các phương tiện truyền thông Nga đầu năm nay.

Điện Kremlin cũng thừa nhận vấn đề này vào tháng 2, trong đó, người phát ngôn Điện Kremlin, Dmitry Peskov sau đó chỉ trích các áp lực "chưa từng có" của Mỹ đối với Trung Quốc để ngăn chặn thương mại giữa Bắc Kinh và Moscow.

Bắc Kinh chưa công khai thừa nhận điều đó nhưng Bộ Ngoại giao nước này tuyên bố rằng họ phản đối “các biện pháp trừng phạt đơn phương và bất hợp pháp của Mỹ”.

Các nhà phân tích nhận định, các ngân hàng Trung Quốc đang âm thầm tìm cách để Mỹ không đạt được mục tiêu của mình.

Alexander Gabuev, giám đốc Trung tâm Á-Âu Carnegie Russia ở Berlin cho biết: “Việc tìm hiểu xem các khoản thanh toán có liên quan đến tổ hợp công nghiệp-quân sự của Nga hay không đang tạo ra một thách thức đáng kể cho các công ty và ngân hàng Trung Quốc”.

Chủ tịch Tập Cận Bình và Tổng thống Putin đã nhiều lần thể hiện tình hữu nghị “không giới hạn” giữa Trung Quốc và Nga, trong đó ông chủ Điện Kremlin đã tiết lộ vào tháng trước rằng, ông sẽ có chuyến thăm Trung Quốc vào tháng 5.

Tuy nhiên, tăng trưởng nội địa chậm lại ở Trung Quốc đã tạo ra động lực để Bắc Kinh không gây thêm thiệt hại cho nền kinh tế của mình, nhà phân tích William Pomeranz của Trung tâm Wilson cho biết.

Một số chuyên gia khác cho biết sự thận trọng của các ngân hàng Trung Quốc rõ ràng phản ánh mong muốn cải thiện quan hệ với Mỹ của Bắc Kinh. Mối quan hệ giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới đã ổn định hơn trong những tháng gần đây sau hàng loạt tranh cãi kéo dài suốt nhiều năm về thương mại, công nghệ và các vấn đề khác.

Wang Yiwei, người đứng đầu Viện Quan hệ Quốc tế tại Đại học Nhân dân Trung Quốc cho biết, các quan chức ở Bắc Kinh có thể đã chỉ đạo các ngân hàng xem xét kỹ lưỡng các khoản thanh toán của Nga để đảm bảo chúng không tạo cơ hội cho Mỹ để áp đặt các biện pháp trừng phạt nhắm vào các thực thể Trung Quốc.

VietBF@ sưu tập