VietBF - Mỹ đặt điều kiện khó nuốt cho Việt Nam khi đàm phán thương mại

Chính phủ Mỹ gửi cho Việt Nam một danh sách dài và khó nuốt, đòi nước này phải thực hiện trong cuộc đàm phán thương mại đang diễn ra.

Trong số các điều kiện, phía Washington đòi Hà Nội phải cởi bỏ sự tùy thuộc vào phụ tùng và nguyên liệu để sản xuất hàng hóa bán sang Mỹ. Hai viên chức được thuyết trình vấn đề đàm phán nói với Reuters.

Theo đó, các nhà máy ở Việt Nam phải giảm bớt sử dụng nguyên liệu và phụ tùng mua từ Trung Quốc. Đồng thời, họ đòi Hà Nội phải kiểm soát chặt chẽ hơn chuỗi cung ứng của mình, theo lời một trong những người được thuyết trình nói với Reuters nhưng lại không cho biết rõ số lượng phải đạt được là bao nhiêu.

Một danh sách được đính kèm là một phần của bản phụ lục nằm trong cái khung văn bản được các nhà thương thuyết Mỹ chuẩn bị, theo lời bốn nhân vật hiểu biết vấn đề. Một trong những người đó có thẩm quyền tiếp cận tài liệu đàm phán nói rằng danh sách đã được gửi cho Hà Nội cuối Tháng Năm sau khi hai bên hoàn tất đàm phán vòng hai để hàng hóa Việt Nam tránh được thuế quan đối ứng 46%.

Nguồn tin cung cấp cho Reuters từ chối nêu danh tính vì các cuộc thảo luận không được phép công khai. Cũng tin trong ngày Thứ Hai, Reuters cho hay chính phủ Donald Trump muốn các nước đang đàm phán với họ đưa những đề nghị tốt nhất và chậm nhất là ngày Thứ Tư, căn cứ trên văn thư được soạn thảo gửi cho các đối tác thương mại đang đàm phán.

Tuy nhiên, người ta không rõ những nước nào nhận được thư đó, nhưng thư được gửi tới các đối tác đang đàm phán gồm các trường hợp đã diễn ra các cuộc họp và trao đổi các văn kiện. Tin tức gần đây cho thấy Mỹ đã tiến hành đàm phán với một số quốc gia gồm Việt Nam, Liên Âu, Nhật và Ấn Độ.

Các nguồn tin trên mô tả các đòi hỏi của Mỹ với Việt Nam là rất “cứng rắn” (tough) và “khó khăn” (difficult). Cho nên người ta không rõ Hà Nội sẽ phản hồi thế nào với các đòi hỏi như vậy của Washington, cũng như không rõ Việt Nam có phản hồi lại cùng với các đề nghị của họ vào Thứ Tư hay không.

Một trong những nguồn tin trên nhận định rằng nếu Mỹ đòi Việt Nam từ bỏ lệ thuộc vào nguồn cung cấp Trung Quốc sẽ là sự thách đố nghiêm trọng cho nền kinh tế nước này. Kỹ nghệ sản xuất hàng hóa đa dạng và lớn rộng tại Việt Nam, trải dài từ máy móc điện tử của Apple đến quần áo giày dép của Nike kết hợp chặt chẽ trong chuỗi cung ứng nguyên vật liệu và phụ tùng từ Trung Quốc để xuất cảng.

Điều đó cũng đồng thời làm phức tạp thêm chính sách đối ngoại vẫn theo đuổi lâu nay của nhà cầm quyền Việt Nam là duy trì mối quan hệ nhiều mặt thân hữu tốt đẹp với láng giềng phương Bắc. Tuy hai bên có các tranh chấp chủ quyền biển đảo tại Biển Đông, nhưng Trung Quốc vừa là “đồng chí anh em” Cộng Sản, vừa là một trong những nhà đầu tư lớn về sản xuất công nghệ tại Việt Nam.

Việt Nam xuất cảng sang Mỹ gia tăng gần gấp ba lần khi xảy ra cuộc thương chiến Mỹ-Trung năm 2018, tức thời ông Donald Trump làm tổng thống nhiệm kỳ đầu. Rất nhiều công ty đầu tư sản xuất tại Trung Quốc đã bỏ chạy sang Việt Nam để tránh thuế quan trừng phạt. Nhưng khi xuất cảng tại Việt Nam gia tăng thì Việt Nam lại cũng gia tăng nhập cảng tương ứng từ Trung Quốc từ đó đến nay. Con số thống kê cho thấy năm 2024 là khoảng $140 tỷ.

Nhiều viên chức Washington từng cáo buộc Hà Nội là điểm trung chuyển cho các loại hàng hóa Bắc Kinh mượn đường vào Mỹ. Hàng hóa tuy nhãn đề “Made in Vietnam” nhưng Việt Nam lại không chế biến làm tăng giá trị đủ để gọi là hàng do Việt Nam sản xuất. Thời gian gần đây, Việt Nam quảng cáo rầm rộ những vụ bắt giữ hàng giả, hàng nhái bán trên thị trường trong nước nhưng không đáp ứng bao nhiêu các đòi hỏi của Mỹ.

Song song với các cuộc đàm phán, Việt Nam cũng chứng tỏ muốn giảm thâm thủng mậu dịch cho Mỹ bằng cách mua sắm nhiều sản phẩm giá trị cao của Mỹ gồm cả máy bay và nông sản. Tuy nhiên, một trong những nhân vật hiểu biết vấn đề đàm phán cho rằng các con số mua sắm lớn đó vẫn chưa đủ thỏa mãn điều kiện của Washington. Họ đòi hỏi một thứ “hợp đồng thật sự.” Tức là cái khó nuốt.