Vì sao Mỹ lại kêu gọi Trung Quốc ngăn Iran đóng cửa Eo biển Hormuz?
 

Trong bối cảnh căng thẳng địa chính trị tại Trung Đông tiếp tục leo thang, Ngoại trưởng Mỹ Marco Rubio vừa đưa ra lời kêu gọi Trung Quốc – một trong những đối tác năng lượng lớn nhất của khu vực – hãy can thiệp và ngăn chặn Iran đóng cửa Eo biển Hormuz.



Phát biểu trên Fox News, ông Rubio nhấn mạnh: “Nếu Iran thực hiện hành động này, đó sẽ là một sai lầm nghiêm trọng nữa – một hành động tự sát về kinh tế đối với chính họ. Tôi kêu gọi Trung Quốc, với tư cách là bên hưởng lợi lớn từ sự ổn định tại tuyến đường này, hãy sử dụng ảnh hưởng của mình để ngăn chặn điều đó xảy ra.”

Vì sao Eo biển Hormuz quan trọng đến vậy?
Eo biển Hormuz, nằm giữa Iran và bán đảo Oman, là tuyến đường biển chiến lược quan trọng bậc nhất thế giới. Mỗi ngày, khoảng 20–25% lượng dầu mỏ toàn cầu – tương đương gần 17 triệu thùng/ngày – được vận chuyển qua đây.

Không chỉ Trung Quốc, mà cả các nền kinh tế lớn như Ấn Độ, Nhật Bản và Hàn Quốc đều phụ thuộc vào dòng chảy năng lượng đi qua tuyến đường này.

Việc đóng cửa Eo biển Hormuz, ngay cả trong thời gian ngắn, có thể gây rối loạn thị trường dầu mỏ, đẩy giá dầu lên mức kỷ lục, làm gia tăng lạm phát toàn cầu và châm ngòi cho một cuộc khủng hoảng kinh tế mới.

Bên trong quyết định của Iran: Biểu tượng hay chiến lược thực tiễn?
Mặc dù truyền hình nhà nước Iran đưa tin Quốc hội nước này đã thông qua một biện pháp ủng hộ việc đóng cửa Eo biển Hormuz nhằm đáp trả các lệnh trừng phạt và áp lực từ phương Tây, nhưng giới phân tích quốc tế tỏ ra dè dặt.

Theo nhiều chuyên gia, quyền quyết định thực sự không thuộc về Quốc hội mà nằm trong tay Lực lượng Vệ binh Cách mạng Hồi giáo Iran (IRGC) – tổ chức kiểm soát phần lớn hoạt động quân sự và an ninh của đất nước.

Bên cạnh đó, chính Iran cũng phụ thuộc rất lớn vào việc xuất khẩu dầu qua tuyến đường này. Một động thái phong tỏa eo biển không chỉ làm tổn thương các đối thủ mà còn gây thiệt hại lớn cho chính nền kinh tế Iran, vốn đã bị bao vây bởi cấm vận và khó khăn tài chính kéo dài.

Vì sao Mỹ lại kêu gọi Trung Quốc can thiệp?
Trong bối cảnh quan hệ Mỹ - Trung còn nhiều căng thẳng, lời kêu gọi của ông Rubio là một bước đi ngoại giao đầy tính chiến lược.

Dù Mỹ và Trung Quốc cạnh tranh gay gắt trên nhiều mặt trận, song cả hai đều có lợi ích chung trong việc duy trì ổn định tại Eo biển Hormuz. Trung Quốc nhập khẩu gần 50% lượng dầu thô từ Trung Đông, và bất kỳ sự gián đoạn nào tại Hormuz sẽ gây thiệt hại trực tiếp đến nền kinh tế của Bắc Kinh.

Ngoài ra, lời kêu gọi này còn mang hàm ý nhắc nhở Trung Quốc về trách nhiệm của một cường quốc toàn cầu, không thể đứng ngoài các vấn đề ảnh hưởng đến an ninh năng lượng và kinh tế thế giới.

Kịch bản nào cho tương lai gần?
Mặc dù rủi ro về một cuộc phong tỏa eo biển vẫn còn thấp, nhưng các diễn biến hiện tại cho thấy tình hình rất dễ trượt ra ngoài tầm kiểm soát nếu không được xử lý khéo léo.

Nếu Iran cảm thấy bị dồn vào chân tường – như bị tấn công quân sự, bị cô lập hoàn toàn, hoặc mất khả năng xuất khẩu dầu – họ có thể dùng Hormuz như một “lá bài mặc cả” cuối cùng.

Trong trường hợp đó, phản ứng quân sự từ Mỹ và các đồng minh, bao gồm cả việc mở hành lang hàng hải bằng vũ lực, là điều khó tránh khỏi. Một kịch bản như vậy có thể thổi bùng xung đột trong khu vực và khiến thị trường toàn cầu rơi vào khủng hoảng.

Kết luận: Cảnh báo từ Hormuz
Tuyến đường biển tưởng chừng bình lặng này đang trở thành điểm nóng tiềm tàng của thế giới. Lời kêu gọi từ Washington dành cho Bắc Kinh không chỉ là một động thái ngoại giao thông thường, mà còn là lời cảnh báo rằng bất kỳ hành động sai lầm nào ở Hormuz có thể gây ra hiệu ứng domino vượt khỏi biên giới Iran.

Trong bức tranh toàn cầu hóa hiện nay, không ai có thể đứng ngoài cuộc.

VietBF@ sưu tập