VietBF - 'Đánh cho nó biết nước Nam anh hùng có chủ'

Năm nào cũng vậy, cứ mồng 5 Tết người dân Hà Nội cũng như khách du lịch thập phương lại nô nức đến gò Đống Đa để hòa vào không khí tưng bừng lễ hội ngày đầu xuân mà dân gian đã quen gọi là Hội Gò.

Mùng 5 tết trận thắng to
Gió reo còn vẳng tiếng hò ba quân
(Gò Đống Đa - Hằng Phương)

Cách đây 224 năm, vào ngày mồng 5 tháng Giêng năm Kỷ Dậu 1789, vua Quang Trung cùng nghĩa quân Tây Sơn đã thần tốc ra Thăng Long đánh tan 29 vạn quân Thanh do Tôn Sỹ Nghị cầm đầu, làm nên chiến thắng vang dội Ngọc Hồi - Đống Đa, mở đường cho quân ta tiến thẳng vào giải phóng kinh thành Thăng Long, quét sạch quân xâm lăng ra khỏi bờ cõi đất nước. Gò Đống Đa đã đi vào lịch sử như là một di tích lịch sử vẻ vang của dân tộc Việt Nam.

Một điều đáng tiếc là sự phôi pha của thời gian, tiếng bút đứt đoạn của các nhà lịch sử đã khiến cho danh tính, thân thế và cuộc đời của “Đô đốc Long” - nhân vật được cho là người đã chỉ huy chiến dịch thần tốc này, chứ không phải Đặng Tiến Đông, người được đặt tên cho con đường ngay cạnh Gò Đống Đa - không được ghi lại một cách rõ ràng. Nhưng dù là ai, thì cũng là sự kết hợp giữa quân Tây Sơn và nhân dân vùng Khương Thượng đã tạo ra một thế trận thần tốc mà dũng mãnh, bao vây, tiêu diệt đồn Khương Thượng (Đống Đa), khiến Thái thú Điền Châu là Sầm Nghi Đống trở tay không kịp, phải thắt cổ tự tử trên núi Ốc (tên chữ là Loa Sơn, nay nằm trong khuôn viên Đại học Công Đoàn). Hay tin, quân Thanh kinh hồn bạt vía, rụng rời chân tay, tưởng như quân Tây Sơn “tướng từ trên trời xuống, quân từ dưới đất chui lên”, tạo điều kiện cho đại quân Tây Sơn do vua Quang Trung chỉ huy, đánh tan cứ điểm kiên cố nhất của quân thanh - đồn Ngọc Hồi, tiến thẳng vào kinh thành Thăng Long trong sắc đỏ hoa đào. Gò Ðống Ða không chỉ là nơi lưu dấu lịch sử vẻ vang của dân tộc Việt Nam mà còn là một trong những minh chứng hùng hồn nhất về sự thất bại thảm hại của quân xâm lược phương Bắc khi tiến hành những cuộc chiến phi nghĩa.

Đống Đa ghi để lại đây
Bên kia Thanh Miếu, bên này Bộc Am.
(Ca dao)

Nhân kỷ niệm 200 năm chiến thắng Ngọc Hồi-Đống Đa, Công viên văn hóa Gò Đống Đa đã được thành lập năm 1989 với tổng diện tích là 21.745 m2, gồm 2 khu vực chính là khu vực tượng đài, nhà trưng bày và khu vực gò. Hội Gò hàng năm được tổ chức tại đây, và từ sau ngày giải phóng thủ đô 10/10/1954 thì được coi là ngày hội truyền thống, trở thành quốc lễ.

Cửa đình làng Khương Thượng từ sớm tinh mơ đã mở rộng, phấp phới lá cờ chào mừng ngày hội lớn của làng cũng như cả nước. Cũng như mọi năm, Hội Gò mở màn với đám rước kiệu thần mừng chiến thắng, đi từ đình Khương Thượng về Gò Đống Đa, rồi đến lễ dâng hương của các đoàn vào tế lễ, thuật lại chiến công năm xưa, ca ngợi chiến tích hào hùng của dân tộc. Sau đó là chương trình nghệ thuật tái hiện lại khí thế hào hùng của quân Tây Sơn, niềm hoan ca chiến thắng đọng trong tiếng hát, điệu múa...

Phần hội với nhiều trò chơi và những màn trình diễn biểu diễn nghệ thuật dân gian như múa lân, múa rối, múa rồng, thi đấu vật, cờ người, võ vật, chọi gà... Ngoài ra, điểm nổi bật ở lễ hội Gò Đống Đa là sự tụ hội rực rỡ của những chú tò he - các con giống được nặn từ bột hấp chín, có nhuộm mầu. Tò he ở đâu, tiếng cười trẻ con nô nức tới đó. Thánh Gióng, Tôn Ngộ Không, rồng, gà, khỉ, voi, hổ, báo, hoa… lần lượt hiện lên dưới ánh mắt hân hoan, trầm trồ của trẻ nhỏ. Tuy nhiên, nét văn hóa này cũng đang dần mai một khi những thứ đồ chơi bằng nhựa, Đặc biệt là đồ chơi Trung Quốc vừa rẻ, bền đẹp lại đa dạng về mẫu mã, màu sắc, đã chiếm gần 80% thị phần trên thị trường Việt Nam; trong đó có không ít đồ chơi độc hại, có giá rất mắc tới cả triệu đồng.

Miếu Trung Liệt thờ các công thần nay chỉ còn cổng. Khi lên đỉnh gò Đống Đa thấy có nhiều hàng gạch vuông, ấy vốn là nền miếu

Đồ chơi nhựa cũng xuất hiện trong lễ hội. Không rõ những đồ chơi này xuất xứ từ đâu. Nhưng nhìn sơ qua thì thấy rõ là chẳng có liên quan gì đến truyền thống dân gian hay gợi nhớ về các anh hùng một thuở.

Thắp hương tại Phiến đá ghi lời Hoàng đế Quang Trung ở Gò Đống Đa:
“Đánh cho biết rằng nước Nam anh hùng là có chủ.”

Tại Bình Định, trong khuôn viên của Bảo tàng Quang Trung (làng Kiên Mỹ, thị trấn Phú Phong, huyện Tây Sơn), chiều 13/2 (mồng 4 Tết Quý Tỵ) lãnh đạo cùng nhân dân nơi đây cũng đã long trọng tổ chức lễ dâng hoa, dâng hương kỷ niệm 224 năm chiến thắng Ngọc Hồi – Đống Đa lịch sử. Các chương trình hoạt động chào mừng như thi đấu võ thuật cổ truyền hào khí Tây Sơn, biểu diễn cồng chiêng Tây Nguyên và các trò chơi dân gian… đã thu hút đông đảo người dân và du khách thập phương đến xem.

Trần Yến - (Sống mới)