Má con Mén có một người chị ruột tên Ánh, Nguyễn Thị Ánh, hồi đó nấu bếp cho vợ chồng một ông Tây. Khi gia đình ông này dọn về xứ, chị Ánh cũng đi theo họ rồi ở luôn bên đó.
Ít lâu sau, có tin chỉ lấy chồng người Pháp rồi hai vợ chồng đưa nhau qua làm ăn ở Phi Châu. Chỉ cũng đã vào quốc tịch Pháp và đổi tên là Anne, bà Anne Brioude.
Khi má con Mén bắt đầu cạy gạch bông nền nhà lên bán để độ nhật, thằng anh con Mén nói :
- " Hết ăn tủ tới ăn rương, bây giờ tụi mình ăn tới gạch !" thì chị Ánh ở bên tây về kiếm thăm.
Ông chồng khuyên không nên về sợ gặp khó khăn, nhưng chỉ vẩn quyết định :
- " Tôi phải về kiếm tụi nó coi ra sao. Nghe nói bây giờ bên Việt Nam dân chúng đói khổ lắm".
Rồi chị mua thật nhiều hàng vải quà cáp làm như gia đình chị bên nhà còn rất đông. Thật ra, chị Ánh chỉ còn có má con Mén là ruột thịt, nhưng mười mấy năm xa cách đã làm cho tình thương trong lòng chị thật mênh mông, không bờ không bến, đến độ chị không đo lường được nữa không phân biệt được nữa đâu là tình thương em đâu là tình thương quê hương …
Về Sài Gòn, chị Ánh vẫn gọi là Sài Gòn vì thói quen, chị ở khách sạn Hữu Nghị.
Ngày ngày chị đi dò hỏi tin tức má con Mén, từ những người quen xa xa chỉ qua những người cùng gốc ở Cầu Ngang nhưng đã lên làm ăn ở thành thị từ trước … Cứ phăn lần phăn lần rồi chị Ánh cũng tìm ra xóm Bộng.
Đến đây, chị gặp một trở ngại lớn:
Người trong xóm không biết ai tên là Nguyễn thị Hoa hết. Chị giải thích dài dài :
- " Nó nhỏ nhỏ con, người tròn trịa trắng trẻo, năm nay chừng băm mấy chớ chưa già lắm".
Chị tả hình dáng của người em gái cách đây đã mười mấy năm, cái thời mà hai chị em còn ở dưới quê, trưa trưa hay ra ngồi trên cây dừa bắt ngang đường nước, thọc chân trong nước mát, đong đưa kể chuyện tâm tình …
Hình ảnh đó, chị đã mang đi và giữ vẹn cho đến bây giờ, quên mất là thời gian đã đi qua và nét đời đã bị bôi đi vẽ lại ! Không ngã lòng, chị tìm cách nói với mấy bà già trong xóm :
- " Cháu tên là Nguyễn thị Ánh, con em cháu tên Nguyễn thị Hoa. Tụi cháu dân ở Cầu Ngang, miệt dưới …"..
Địa danh Cầu Ngang đã giúp mấy bà nghĩ ra má con Mén. Một bà hỏi :
- " Có phải cô đó có bốn đứa con không ?"
Chị Ánh mừng rỡ :
-" Đúng rồi! Người ta nói nó có bốn đứa con, ba trai một gái !".
Bà già gật đầu :
- " Vậy là má con Mén rồi !".
Trước khi chỉ đường, bà trách nhẹ :
- "Kiếm má con Mén thì nói kiếm má con Mén ! Cô cứ nói Nguyễn thị Hoa hoài, ai mà biết ai !"
Vậy là hai chị em gặp nhau. Gặp nhau thật là ngỡ ngàng. Quá nhiều thay đổi để nhìn ra nhau ngay và xa cách đã quá lâu nên tình cảm bị chìm sâu trong tìm thức.
Phải một vài giây im lặng để tìm lại những nét cũ trên gương mặt bây giờ và để những tình cảm bị bỏ quên từ ngày xưa được trả về với hiện tại. Sau phút ngỡ ngàng hai chị em ôm chầm lấy nhau, khóc nức nở.
Chị Ánh đã quyết định :
Gia đình con Mén phải qua Phi Châu ở với chỉ. Nhìn tay chân ghẻ lở của bầy cháu, nhìn gương mặt già trước tuổi của đứa em, chị nghe bất nhẫn vô cùng. Chị nói :
- " Không được ! Ở lại đây tụi bây cùi luôn, ngu luôn. Qua bển tao lo cho hết. Còn ba tụi bây, từ từ rồi tính sau “.
Rồi chị sắp đặt :
- ” Chị để lại một mớ tiền, em lo liệu cho mấy đứa nhỏ và đi thăm nuôi chồng em. Chừng chị về bên đó, chị sẽ gởi tiếp thêm để em chạy lo giấy tờ. Tốn bao nhiêu thì tốn, nhưng phải đi khỏi xứ này gấp !”.
Má con Mén như người không biết lội vừa chìm xuống nước ngoi lên ôm được cái phao, nhìn trời cao lồng lộng bên trên mà cảm nhận cuộc sống này vẫn còn có lối thoát.
Chị Ánh trở về Pháp. Tụi nhỏ vẫn tiếp tục bươi đống rác ngày ngày để đừng ai để ý. Má con Mén chạy chọt dò dẫm rồi cũng tìm ra trại học tập của chồng.
Lần đi thăm nuôi đầu tiên, con Mén có đi theo. Thấy ba nó gầy nhom, nó rớt nước mắt. Má nó kể chuyện dì Ánh cho ba nó nghe, ba nó vừa ngạc nhiên vừa mừng rỡ. Nhưng khi nghe hỏi ý kiến về vụ cho mấy đứa nhỏ sang Phi Châu, ba nó bỗng im lặng nhìn ra bìa rừng làm như câu trả lời nằm ở đâu ngoài đó.
Một lúc sau, ba nó nói, thật trầm tĩnh :
- ” Ờ … tính như vậy cũng được. Cho mấy đứa nhỏ nó có tương lai …”.
Rồi ba nó cầm lấy hai bàn tay nhỏ của nó, vừa bóp nhẹ vừa nhìn nó thật lâu. Nó cũng nhìn ba nó :
Chưa đầy một năm mà ba nó già đi nhiều, mắt sâu xuống, gò má nhô lên, râu tóc rối bời … Ba nó đã làm tội tình gì mà
“tụi nó” đày đọa ba nó ra như vậy ?
Rồi nó nhìn ra mấy thằng bộ đội đứng lớ ngớ ngoài kia, môi nó mím lại, mắt nó lồi ra:
Nó muốn lấy que sắt cào bươi
" tụi nó” tả tơi như nó nó đã cào bươi mấy đống rác !
Từ đó, con Mén biết thế nào là hận thù …
https://www.youtube.com/watch?v=kk0_t_CwF_w
Anh Ở Đây : lời 1 của nhạc sĩ Thục Vũ (Cố Trung Tá Vũ văn Sâm 1932-1976 ) đã sáng tác trong thời gian ngắn trước khi mất trong trại tù "cải tạo".
Lời 2 của nhạc sĩ Vũ đức Nghiêm (cố Thiếu Tá 1930-2017, 13 năm trại tù "cải tạo" )
***********