Gibbs

Mức thuế trừng phạt đối với thép và nhôm do Tổng thống Hoa Kỳ Trump công bố đã có hiệu lực. Sự nguy hại đối với nền kinh tế châu Âu lớn đến mức nào? Công việc làm có bị đe dọa không? Những sản phẩm nào có thể trở nên đắt đỏ?
*
THUẾ QUAN CÓ HIỆU LỰC TỪ KHI NÀO?
Vào lúc 5:01 sáng giờ Đức ngày thứ Tư, Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump đã áp dụng mức thuế mới 25% đối với các sản phẩm thép và nhôm nhập khẩu vào Hoa Kỳ.
*
EU ĐÃ PHẢN ỨNG THẾ NÀO?
Chỉ khoảng một giờ sau, EU đã công bố các biện pháp đối phó. Từ ngày 1 tháng 4, EU sẽ tiếp tục áp dụng mức thuế bổ sung đối với các sản phẩm nhập khẩu từ Mỹ như rượu whisky bourbon, máy chơi điện tử, tàu thuyền và bơ đậu phộng. Mức thuế quan có thể lên tới 50% trong một số trường hợp – ví dụ, đối với xe máy như xe Harley-Davidson sản xuất tại Hoa Kỳ.
Kế hoạch của Ủy ban châu Âu cũng bao gồm việc áp dụng thuế quan trả đũa đối với nhiều mặt hàng nhập khẩu khác từ giữa tháng 4 theo sự phối hợp của các quốc gia thành viên. Thuế sẽ nhằm vào các công ty bán các sản phẩm nông nghiệp của Mỹ như gia cầm, thịt bò, một số loại hải sản, các loại hạt, trứng, sản phẩm từ sữa, đường và rau quả sang EU. Ngoài ra, EU cũng sẽ áp dụng thêm thuế quan đối với các sản phẩm công nghiệp khác như hàng dệt may, đồ da, đồ gia dụng, dụng cụ, nhựa và sản phẩm gỗ. Mức thuế quan có thể là 25%.
*
TRANH CHẤP THUẾ QUAN CÓ Ý NGHĨA GÌ ĐỐI VỚI NỀN KINH TẾ VÀ CÔNG VIỆC LÀM?
Chủ tịch Ủy ban EU Ursula von der Leyen nhìn thấy những nguy cơ đáng kể. Cụ thể là dự đoán giá cả tăng, vấn đề trong chuỗi cung ứng và nguy cơ mất việc làm. "Thuế quan là thuế. Chúng không tốt cho doanh nghiệp và thậm chí còn tệ hại hơn đối với người tiêu dùng", bà von der Leyen nói.
Một số nhà kinh tế chia sẻ quan điểm này. Samina Sultan từ Viện Kinh tế Đức (IW) phân tích rằng sự bất ổn do đó gây ra tác động tiêu cực đến đầu tư của doanh nghiệp và nền kinh tế nói chung. "Điều này có thể gây nguy hiểm cho việc làm ở cả hai bên bờ Đại Tây Dương."
Tuy nhiên, Viện Kinh tế Thế giới Kiel (IfW) ước tính mức thuế quan cụ thể của Trump sẽ có tác động nhỏ đến nền kinh tế châu Âu. Các sản phẩm thép và nhôm chỉ chiếm khoảng năm phần trăm tổng kim ngạch xuất khẩu của EU và chỉ một phần nhỏ trong số này được chuyển đến Hoa Kỳ. Theo IfW, đối với tổng sản phẩm quốc nội của Liên minh châu Âu, điều này chỉ có nghĩa là mức giảm 0,02%.
*
NHỮNG SẢN PHẨM NÀO CÓ THỂ TRỞ NÊN ĐẮT HƠN?
Về cơ bản, tất cả mọi người đều bị ảnh hưởng bởi thuế quan. "Giá đắt hơn bao nhiêu tùy thuộc vào nhu cầu cao đến mức nào hoặc liệu sản phẩm có dễ dàng thay thế bằng sản phẩm tương đương được sản xuất ở châu Âu hay không", nhà kinh tế Sultan giải thích.
Ví dụ, trong trường hợp của quần jeans, Hiệp hội thời trang Đức cho rằng những tác động này có thể kiểm soát được. Một phát ngôn viên cho biết các sản phẩm có nguồn gốc trực tiếp từ Hoa Kỳ không đóng vai trò quan trọng trên thị trường châu Âu. Các nước sản xuất quan trọng nhất là Trung Quốc, Bangladesh và Thổ Nhĩ Kỳ. Theo Cục Thống kê Liên bang, giá trị nhập khẩu quần jeans từ Hoa Kỳ vào Đức vào năm 2024 chỉ hơn ba triệu euro - tương ứng với 0,1% tổng lượng quần jeans nhập khẩu.
*
ĐÂY CÓ PHẢI LÀ SỰ KHỞI ĐẦU CỦA MỘT CUỘC CHIẾN THƯƠNG MẠI LỚN KHÔNG?
Điều này hoàn toàn phụ thuộc vào Donald Trump. Thomas Gitzel, nhà kinh tế trưởng tại VP Bank ở Liechtenstein, nhận thấy nguy cơ leo thang căng thẳng. Trái ngược với xung đột thương mại giữa EU và Hoa Kỳ trong nhiệm kỳ đầu tiên của Trump, các biện pháp trừng phạt của Hoa Kỳ có thể chỉ là khởi đầu cho một loạt các mức thuế quan. "Như vậy, một cuộc chiến thương mại toàn cầu đang dần dần gia tăng", ông nói. Trump đã tuyên bố rằng ông có ý định áp dụng mức thuế mới đối với xe hơi và các hàng hóa khác từ EU.
Rolf Langhammer, nhà kinh tế tại IfW, cho biết do thuế quan của Hoa Kỳ đối với Trung Quốc tăng nên hàng hóa từ Viễn Đông cũng có thể chảy nhiều hơn vào châu Âu. "Chúng tôi lo sợ một trò chơi với tổng số âm, trong đó tất cả mọi người đều thua cuộc."
*
CHUYỆN GÌ XẢY RA TIẾP THEO?
Von der Leyen nhấn mạnh rằng EU đã sẵn sàng đàm phán. Bà nói: "Chúng tôi tin chắc rằng trong một thế giới đầy rẫy những bất ổn về địa kinh tế và chính trị, việc áp đặt gánh nặng thuế quan như vậy lên nền kinh tế của chúng ta sẽ không mang lại lợi ích chung".
*
EU CÓ THỂ ĐƯA RA ĐỀ NGHỊ GÌ VỚI TRUMP?
Theo Ủy ban EU, Liên minh châu Âu và Trump có thể ký kết một thỏa thuận mới nhằm mở rộng xuất khẩu khí đốt tự nhiên hóa lỏng (LNG) của Mỹ. "Chúng tôi vẫn nhập rất nhiều LNG từ Nga, vậy tại sao không sử dụng LNG của Mỹ thay thế, vì nó rẻ hơn cho chúng tôi và giúp giảm giá năng lượng của chúng tôi", von der Leyen phát biểu sau cuộc điện đàm với Trump vào tháng 11.
EU cũng có thể nhập khẩu thêm công nghệ quân sự và hàng nông sản từ Hoa Kỳ và giảm thuế nhập khẩu dành cho xe hơi của Hoa Kỳ. Mức thuế giảm xuống gần 10%, so với mức thuế gần đây cao hơn đáng kể so với mức thuế quan của Hoa Kỳ.
*
EU CÓ NHỮNG BIỆN PHÁP GÂY SỨC ÉP NÀO?
Thuế quan bổ sung của EU có thể ảnh hưởng nặng nề đến một số công ty Hoa Kỳ. Trump đã áp dụng mức thuế đặc biệt đối với các sản phẩm thép và nhôm nhập khẩu trong nhiệm kỳ đầu tiên của mình từ năm 2017 đến năm 2021, biện minh cho việc này là vì "lợi ích an ninh quốc gia". EU khi đó đã đáp trả bằng cách áp thuế trả đũa đối với các sản phẩm của Hoa Kỳ như rượu whisky bourbon và xe máy - và các nhà sản xuất như Harley-Davidson phàn nàn về những tác động tiêu cực.
Một quan chức EU tại Brussels cho biết họ đang cố gắng tấn công vào điểm yếu của Hoa Kỳ. Có nghĩa là họ có danh sách các sản phẩm có giá trị biểu tượng và giá trị tượng trưng cao. Để tạo ra càng nhiều áp lực chính trị càng tốt, các sản phẩm có nguồn gốc từ quê hương của những người có ảnh hưởng trong đảng của Trump cũng đang bị nhắm tới. Ví dụ, EU sẽ áp dụng mức thuế mới đối với đậu nành được sản xuất tại nhiều nơi, trong đó có Louisiana, quê hương của Chủ tịch Hạ viện Mike Johnson.
*
CÁC NƯỚC KHÁC PHẢN ỨNG THẾ NÀO VỚI MỨC THUẾ MỚI?
Về phần mình, Canada đã công bố áp dụng thêm thuế nhập khẩu đối với các sản phẩm của Hoa Kỳ. Bộ trưởng Tài chính Canada Dominic LeBlanc nói với các nhà báo rằng bắt đầu từ thứ Năm, mức thuế 25% sẽ được áp dụng cho hàng hóa của Hoa Kỳ trị giá 29,8 tỷ đô la Canada (tương đương khoảng 18 tỷ euro). Máy tính, dụng cụ thể thao và sản phẩm bằng gang bị ảnh hưởng đặc biệt. Trump tuyên bố vào thứ Ba rằng ông sẽ tăng gấp đôi thuế quan đối với Canada từ 25% lên 50%. Tuy nhiên, chỉ vài giờ sau đó, ông đã rút lại lời đe dọa tăng gấp đôi này.
Các quốc gia khác phản ứng thận trọng hơn: Thủ tướng Anh Keir Starmer tỏ ra "thất vọng" – nhưng ông vẫn hy vọng rằng đất nước mình sẽ được miễn thuế quan của Trump. Hiện tại các cuộc đàm phán về một thỏa thuận kinh tế với Hoa Kỳ hiện vẫn tiếp tục và trước mắt Anh sẽ không đưa ra biện pháp chống đối nào, theo Bộ trưởng Thương mại Jonathan Reynolds.
Nhật Bản và Úc cũng hy vọng có ngoại lệ và ban đầu đã kiềm chế không phản công. Brazil tuyên bố rằng họ không có ý định tham gia vào cuộc chiến thương mại với Hoa Kỳ. Quốc gia Nam Mỹ này là một trong những nhà cung cấp thép quan trọng nhất cho Hoa Kỳ, cùng với Mexico và đặc biệt là Canada.
Bộ Ngoại giao Trung Quốc phản ứng rõ ràng hơn: Họ sẽ thực hiện "mọi biện pháp cần thiết" để bảo vệ lợi ích của chính mình. Hành động của Hoa Kỳ là vi phạm "các quy tắc của Tổ chức Thương mại Thế giới". Mặc dù Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa là quốc gia sản xuất thép lớn nhất thế giới, nhưng Hoa Kỳ lại không phải là thị trường tiêu thụ quan trọng của nước này. Trump gần đây đã áp thuế 20% đối với hàng nhập khẩu từ Trung Quốc vào Hoa Kỳ. Chính quyền Bắc Kinh đã đáp trả bằng cách áp thuế trả đũa, nhưng đồng thời cũng tỏ ra sẵn sàng đàm phán.

__________________