Một nghiên cứu quy mô lớn vừa công bố trên tạp chí Psychological Bulletin đă phát hiện mối liên hệ bất ngờ giữa người thuận tay trái hoặc cả hai tay và nguy cơ mắc các rối loạn phát triển sớm liên quan đến ngôn ngữ, trong đó có chứng tự kỷ và tâm thần phân liệt.
Tay thuận có thể là manh mối cho sức khỏe thần kinh
Theo ước tính, khoảng 10% dân số thế giới thuận tay trái, và nhóm người này từ lâu đă sống dưới định kiến (những định kiến này tới từ sự kỳ thị văn hóa đến các quan niệm cổ hủ). Giờ đây, nghiên cứu mới của Đại học Ruhr Bochum (Đức) mang đến một góc nh́n khoa học sâu sắc hơn.
Nghiên cứu cho thấy những người thuận tay trái có nhiều khả năng mắc chứng rối loạn tâm thần hơn. Ảnh: Suriyawut – stock.adobe.com
Nhóm nghiên cứu đứng đầu bởi Tiến sĩ Julian Packheiser đă thực hiện một phân tích tổng hợp nhiều nghiên cứu trước đó và t́m ra rằng những người thuận tay trái hoặc thuận cả hai tay có tỷ lệ mắc các rối loạn phát triển thần kinh liên quan đến ngôn ngữ cao hơn rơ rệt so với người thuận tay phải.
“Ngôn ngữ và tay thuận đều được xử lư ưu tiên ở một bên năo, nên sự phát triển bất thường có thể ảnh hưởng đến cả hai”, TS. Packheiser lư giải.
Đặc biệt, mối liên hệ này mạnh nhất ở những rối loạn biểu hiện từ sớm như tự kỷ, tâm thần phân liệt hay chứng khó đọc. Ngược lại, những bệnh tâm lư xuất hiện muộn như trầm cảm lại không có sự tương quan rơ ràng.
Câu chuyện lịch sử của người thuận tay trái
Trong suốt nhiều thế kỷ, người thuận tay trái bị coi là "khác lạ", thậm chí liên hệ với phù thủy, quỷ dữ và sự lệch lạc đạo đức. Không phải ngẫu nhiên mà từ sinister trong tiếng Latin nghĩa là “bên trái” cũng mang hàm ư “nham hiểm”.
Đến tận thế kỷ 20, trẻ em thuận tay trái ở một số nơi c̣n bị ép sử dụng tay phải bằng các biện pháp cứng rắn, gây ảnh hưởng lớn đến tâm lư và sự phát triển cá nhân.
Ngày nay, dù định kiến đă phai nhạt, nhưng ở nhiều nền văn hóa như Ấn Độ hay các nước châu Á, việc dùng tay trái vẫn bị coi là không sạch sẽ hoặc thiếu tôn trọng đặc biệt trong ăn uống hay nghi lễ.
Dù có một số mối liên hệ với các rối loạn phát triển, người thuận tay trái cũng được ghi nhận với nhiều lợi thế vượt trội. Họ có thể sáng tạo hơn, tư duy không gian tốt hơn, và đặc biệt chiếm ưu thế trong nhiều môn thể thao như bóng chày, quần vợt, quyền anh.
Danh sách những người thuận tay trái nổi tiếng cũng vô cùng ấn tượng: Barack Obama, Oprah Winfrey, Leonardo Da Vinci, Benjamin Franklin, và cả Justin Bieber.
Nghiên cứu này không nhằm phân biệt mà để hiểu rơ hơn về những khác biệt sinh học từ đó xây dựng một thế giới bao dung và thấu cảm hơn.
VietBF@ sưu tập