Nguyễn Hoàng Văn
26-5-2025
Về bản chất, cách dùng người của Trump không khác ǵ cách của các lănh tụ cộng sản. Nếu nói theo ngôn ngữ toán học th́ khác dấu và hoàn toàn giống ở “trị tuyệt đối”.
Nếu về cá nhân các lănh tụ cộng sản trọng dụng những kẻ trung thành với ḿnh th́ trong chính sách chung, chế độ cộng sản ưu tiên thành phần công nông và những kẻ có “lư tưởng xă hội chủ nghĩa”.
Trump cũng trọng dụng những kẻ trung thành với ḿnh, những kẻ thuộc “giai cấp” tỷ phú và những thành phần cực hữu [1].
Mặt khác, như có thể phân tích, cách dùng người của các lănh tụ cộng sản – từ cấp trung ương đến cấp địa phương – thể hiện cách vận hành của chế độ cộng sản.
Chế độ này phát triển theo khuôn khổ những “kế hoạch 5 năm” vạch ra trong các đại hội đảng, rồi đến lượt, các kế hoạch này được chia nhỏ để tiến hành hay thúc đẩy theo các “phong trào thi đua”.
Đặc biệt, khi bị sa vào t́nh trạng khủng hoảng, suy thoái, chỉ tiêu kế hoạch có thể không đạt được, thế là họ bắng nhắng… phát động phong trào. Cũng có lúc những lănh tụ này thấy sự nghiệp chính trị của ḿnh sao mà… nhạt quá, phải làm cái ǵ đó cho xôm tụ, thế là moi óc ra t́m cái ǵ đó để… phát động phong trào, cho xôm.
Nếu “vinh quang” của lănh tụ tối cao ở trung ương phụ thuộc vào thành tựu của các kế hoạch 5 năm th́ đường thăng tiến của các lănh tụ thấp hơn lại phụ thuộc vào những kế hoạch con và sự sôi nổi và “hoành tráng” của các “phong trào thi đua”.
Do đó, những cán bộ có khả năng “phát động phong trào” thường có cơ hội thăng tiến, v́ được việc và dễ lọt mắt xanh cấp trên.
Nhưng thường th́ đây là những kẻ chỉ có tài vặt, tài làm ảo thuật chứ không phải thực tài. Đó là tài ăn nói, tài bày vẽ, tài văn nghệ, tài “hiện thực hóa” ư đồ của cấp trên về mặt tŕnh diễn để có những bản báo công đẹp, chứ không hẳn là tài kinh bang tế thế. Chính v́ vậy nên, hầu như trong mọi vụ đổ bể hay tai tiếng của các cơ quan nhà nước, các vụ phá sản của những công ty quốc doanh, công chúng mới biết là những quan chức nắm giữ các vị trí trọng yếu tại đây phần đông đều xuất thân từ những cán bộ “phát động phong trào”.
Như Vơ Kim Cự, cựu Bí thư Tỉnh ủy Hà Tĩnh, là kẻ chịu trách nhiệm trực tiếp trong vụ ô nhiễm Formosa vào năm 2016 khi Công ty Fomorsa của Đài Loan ngang nhiên xả thải ở Vũng Án, làm ô nhiễm cả một vùng biển rộng lớn, khiến cá chết hàng loạt từ Hà Tĩnh đến Quảng B́nh, Quảng Trị, Thừa Thiên – Huế. Nh́n lại đường quan lộ th́ Cự chính là kẻ được chiếu cố do có tài hưởng ứng trong nền chính trị “phát động phong trào” từ khi chỉ c̣n là một Bí thư huyện đoàn:
“Khi ấy, Đoàn Thanh niên phát động phong trào thanh niên lập nghiệp; đang là bí thư Huyện Đoàn Cẩm Xuyên, ông Cự mạnh dạn đi đầu thành lập một xí nghiệp thanh niên phát triển kinh tế. Ông Hà Quang Dự (lúc đó là Bí thư thứ nhất T.Ư Đoàn) khi về làm việc với tỉnh Đoàn, đi khảo sát mô h́nh của Vơ Kim Cự đă nhận xét “cậu này hăng hái…”. Sau đó, ông Hà Quang Dự trao đổi với ông Nam (Dương Xuân Nam, tổng biên tập báo Tiền Phong) nên t́m cách giúp Vơ Kim Cự vượt qua khó khăn ban đầu, phát triển kinh tế, thắp sáng nhân tố mới, tạo sức lan toả trong thanh niên. “Báo Tiền Phong cho Vơ Kim Cự vay một số tiền đáng kể thời điểm đó để xây dựng xí nghiệp…”, ông Nam nói. Sau này, ông Nam và báo Tiền Phong, T.Ư Đoàn tiếp tục quan tâm giúp đỡ chàng thanh niên hăng hái Vơ Kim Cự trong công tác Đoàn cũng như phát triển xí nghiệp thanh niên và trong cuộc sống” [2].
Chúng ta thấy ǵ?
Bí thư Trung ương Đoàn Hà Quang Dự “phát động phong trào” và phong trào có “thành công tốt đẹp” th́ Dự mới có bệ phóng để tiến thân.
Cự nắm ngay cơ hội, ra mắt tŕnh diễn ngay với “xí nghiệp thanh niên phát triển kinh tế” dù vốn liếng chẳng có mấy đồng, nhưng cần ǵ, cái chính là Cự lọt mắt xanh của Dự.
Mà Dự cũng biết rơ “xí nghiệp” của Cự là thứ hữu danh vô thực nên mới ra lệnh báo Tiền Phong ứng tiền cho vay, dù tớ báo không phải là ngân hàng. Nghĩa là Dự cần Cự mà Cự cũng cần Dự.
Thành tích chính trị của Dự phụ thuộc vào bản báo công từ “phong trào” này, mà để báo công cho hay th́ phải cần những người như Cự, như là “nhân tố mới” để “tạo sức lan tỏa”.
Họ không nói nhưng có thể nhận ra rằng cái xí nghiệp của Cự cũng chẳng làm nên cơm cháo, phải sinh tồn nhờ vào sự chiếu cố đặc biệt của cấp trên: “Sau này, ông Nam và báo Tiền Phong, T.Ư Đoàn tiếp tục quan tâm giúp đỡ chàng thanh niên hăng hái Vơ Kim Cự..”
Đây là mối quan hệ cộng sinh và nó đă h́nh thành nên một liên minh chính trị lâu dài, ít ra cho đến khi Cự rơi đài.
Như vậy th́ tài “phát động phong trào” chỉ là tài tŕnh diễn, tài đón gió, tài chứng tỏ sự “hăng hái” khi hưởng ứng ư đồ cấp trên. Trong trường hợp trên th́ việc “thanh niên lập nghiệp” có thực sự hữu ích, có bền vững lâu dài hay không, không quan trọng. Quan trọng là cái “khí thế” tạo ra và những báo cáo thật đẹp để cấp trên hài ḷng.
Nhờ vậy mà sau này Dự mới thăng tiến, trở thành Bộ trưởng kiêm Tổng cục trưởng Tổng cục Thể dục thể thao, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Thể dục thể thao, Chủ tịch Ủy ban Olympic Việt Nam.
Và Cự cũng vậy, từng bước đi lên rồi trở thành ông vua đất Hà Tĩnh. Nhưng do chỉ có tài tŕnh diễn, tài đón đầu với ư đồ của cấp trên mà không có tầm nh́n của một nhà quản trị, một người xây dựng chính sách, Cự mới bị những tài phiệt Đài Loan qua mặt để tàn phá môi trường sinh thái của đất nước.
Trở lại với Trump, có thể thấy, Trump tập hợp quanh ḿnh những kẻ trung thành, những nhà tài phiệt và những nhân vật truyền thông, là người có tài tŕnh diễn. Thậm chí cả Bộ trưởng Quốc pḥng Pete Hegseth cũng là người dẫn chương tŕnh của đài truyền h́nh Fox, nghĩa là Trump muốn t́m những tay chân có khả năng “phát động phong trào”.
Dùng người như thế th́ cách khoe khoang công trạng cũng thế: Trump cũng giống hệt các lănh tụ cộng sản ở cách báo công.
Làm ǵ, đi đâu, tổ chức hội nghị nào, bao giờ các lănh tụ cộng sản ta cũng “thành công tốt đẹp” cả.
Trump cũng vậy, nh́n từ cuộc thương chiến với Trung Quốc, với Canada rồi nỗ lực ḥa giải giữa Nga và Ukraine v.v… Trump bao giờ cũng giở giọng “thành công tốt đẹp” nhưng liên tục xuống nước.
Thậm chí như mới đây, sau khi huênh hoang về vai tṛ của ḿnh trong nỗ lực tiến tới giải pháp ngưng bắn “ngay lập tức” tại Ukraine, Trump lại ngây ngô thú nhận rằng không biết hai bên đă bàn với nhau những chuyện ǵ. (The US president said Russia and Ukraine would now hold direct talks because “they know details of a negotiation that nobody else would be aware of”). Nghĩa là: “Tổng thống Mỹ cho biết, Nga và Ukraine hiện sẽ đàm phán trực tiếp v́ ‘họ biết chi tiết về cuộc đàm phán mà không người nào biết’.” [3]
Lời của Trump cũng trớt quớt như hiệu lực ngưng bắn “ngay lập tức” bởi hiện tại hai bên vẫn đánh nhau ầm ầm.
Tham khảo:
[1]
https://www.usnews.com/news/politics...-for-top-roles
[2]
https://vtcnews.vn/vo-kim-cu–khong-c...-ar270064.html
[3]
https://www.msn.com/en-au/news/austr...in/ar-AA1F55bh