Phan Ba
2-6-2025
Donald Trump đă đánh giá quá cao đ̣n bẩy kinh tế của Hoa Kỳ trên thế giới. Và điều đó đă đẩy nhanh sự suy tàn của đất nước ông ta.
Năm 1958, cuốn sách “Người Mỹ xấu xí” (The Ugly American) được xuất bản ở Mỹ, và được chuyển thể thành phim vào năm 1963 với Marlon Brando. Hai tác giả của tiểu thuyết chính trị này, Eugene Burdick và William Lederer, đă phác họa chân dung một quốc gia ngạo mạn, không có khả năng thấu hiểu các dân tộc và nền văn hóa khác.
Các thế hệ sau đă đọc cuốn sách này như một tác phẩm chủ chốt, mang tính tiên tri về sự thất bại của Hoa Kỳ trong Chiến tranh Việt Nam, đồng thời cũng là một phân tích về sự kiêu ngạo chính trị và thái độ khoe khoang dân tộc chủ nghĩa nói chung, điều luôn đẩy đất nước vào những sai lầm.
Donald Trump, JD Vance và Marco Rubio ngày càng được nh́n nhận trên thế giới như những người Mỹ xấu xí của thời đại chúng ta. Họ muốn sử dụng sức mạnh chính trị và kinh tế của ḿnh mà không quan tâm đến các quốc gia khác, nhưng lại đánh giá quá cao đ̣n bẩy để đạt được mục tiêu của họ.
Sự thật là: Hoa Kỳ vẫn được coi là quốc gia có nền kinh tế mạnh nhất thế giới một cách chính đáng. Tuy nhiên, tỷ trọng của Hoa Kỳ trong tổng sản lượng kinh tế toàn cầu đă giảm liên tục kể từ đầu những năm 1980 – và sẽ tiếp tục giảm. Vào giữa những năm 1980, Hoa Kỳ chiếm 22% GDP toàn cầu, nhưng ngày nay chỉ c̣n 14%. Mức này gần bằng với EU.
Về mặt kinh tế, từ lâu không c̣n có thể nói về một vị thế đặc biệt. Sức mạnh của Hoa Kỳ giờ đây chỉ dựa vào hai trụ cột, dù rất quan trọng trên toàn cầu: Ngành kỹ thuật số và ngành tài chính. Trong nhiều lĩnh vực khác, Hoa Kỳ không c̣n đóng vai tṛ hàng đầu – cả trong công nghiệp lẫn thương mại xuyên biên giới. Trung Quốc, Đài Loan, EU, Nhật Bản và Hàn Quốc đă vượt qua Hoa Kỳ trong đóng tàu, robot, sản xuất chất bán dẫn, công nghiệp ô tô và nhiều ngành khác. Ngay cả những mức thuế cao đến đâu cũng không thể thay đổi được điều đó.
Trump phụ thuộc vào các đối tác
Nơi mà người Mỹ mạnh về kinh tế, họ đồng thời cũng đặc biệt phụ thuộc vào sự hợp tác và thiện chí của các quốc gia đối tác. Một ví dụ trong số nhiều ví dụ: Tập đoàn Nvidia của Mỹ phát triển các chip tốt nhất cho các ứng dụng trí tuệ nhân tạo, nhưng chỉ có thể sản xuất chúng với sự giúp đỡ của các nhà sản xuất theo hợp đồng ở châu Á.
Ngay cả các nền tảng Internet hàng đầu toàn cầu như Google cũng phải tuân thủ các quy định ở EU và châu Á, và có thể chịu thiệt hại nặng nề nếu xảy ra một cuộc chiến tranh kinh tế giữa các khối lớn.
Điều tương tự c̣n đúng hơn nhiều đối với ngành tài chính Hoa Kỳ, ngành này đặc biệt nhờ vào vị thế độc quyền của đồng đô la. Nếu đồng đô la bị áp lực với tư cách là đồng tiền dự trữ toàn cầu, điều đó sẽ làm suy yếu nền kinh tế Hoa Kỳ một cách đáng kể.
Rất nhiều điều mà Donald Trump đang thể hiện trong những tuần này chỉ là một tṛ lừa bịp lớn. Hoặc nói theo cách của ông ta: Tổng thống đơn giản là không có đủ quân bài để đối phó với những người chơi lớn trên nền kinh tế thế giới. Trong ngắn hạn, Trump và những người Mỹ xấu xí khác trong đội của ông ta có thể đẩy giá cổ phiếu xuống thấp nghiêm trọng, gieo rắc hoảng loạn trong các đối tác thương mại và gây ra đủ loại tai họa.
Nhưng sức mạnh của họ chỉ mang tính phá hoại chứ không mang tính xây dựng. Một kỷ nguyên mới về sức mạnh kinh tế không thể được thiết lập theo cách đó. Trump đang lập tŕnh sự suy tàn của quốc gia ḿnh. Ông ta nên điều chỉnh khẩu hiệu của ḿnh: “Hăy làm cho nước Mỹ yếu đi trở lại” (Make America weak again).
__________________
|