Tổng thống Mỹ Donald Trump mới đây đă công bố lệnh cấm và hạn chế nhập cảnh mới với quy mô rộng lớn, có hiệu lực từ ngày 9-6.
Lệnh này nhắm đến công dân từ 19 quốc gia và tạo ra một hệ thống với các rào cản ngày càng nghiêm ngặt đối với việc nhập cảnh Mỹ. Mức độ hạn chế có thể dao động từ việc đ́nh chỉ hoàn toàn cấp thị thực cho đến giới hạn áp dụng đối với một số loại thị thực cụ thể.
Lệnh cấm hoàn toàn được áp dụng đối với công dân từ 12 quốc gia xin nhập cảnh Mỹ v́ mục đích định cư hoặc không định cư, gồm: Afghanistan, Myanmar, Chad, Cộng ḥa Congo, Guinea Xích đạo, Eritrea, Haiti, Iran, Libya, Somalia, Sudan, Yemen. Trong số 7 quốc gia bị áp dụng hạn chế một phần có Burundi, Sierra Leone, Togo, Turkmenistan, Venezuela…
Lư do chung được đưa ra đối với động thái trên là "các vấn đề an ninh quốc gia". Ngoài ra, theo trang The Guardian, các lư do cụ thể hơn cũng được đề cập, như một số quốc gia (Afghanistan, Eritrea, Somalia, Sudan, Yemen, Libya, Venezuela) không có cơ quan đáng tin cậy để cấp hộ chiếu hoặc kiểm tra, xác minh người dân xuất cảnh. Với các quốc gia như Chad, Cộng ḥa Congo, Guinea Xích đạo, Eritrea, Haiti, Burundi, Sierra Leone, Togo, Turkmenistan, lư do là tỉ lệ cao người nhập cư từ các nước này ở lại quá thời hạn thị thực tại Mỹ. Một số quốc gia khác, như Afghanistan, Libya, Somalia…, bị cáo buộc có "hoạt động khủng bố" hoặc "tài trợ khủng bố".
Lệnh cấm nhập cảnh trong nhiệm kỳ đầu tiên của ông Donald Trump được ban hành năm 2017, lúc đầu nhắm vào 7 quốc gia có đa số dân theo đạo Hồi, sau đó bổ sung CHDCND Triều Tiên và Venezuela. Lệnh cấm mới có quy mô lớn hơn, với sự bổ sung nổi bật là Haiti - quốc gia có nhiều người nhập cảnh trái phép vào Mỹ.
Một điểm đáng chú ư khác là lệnh mới áp đặt hạn chế đối với Afghanistan. Nhiều người Afghanistan từng được Mỹ chấp thuận cho định cư như người tị nạn do họ đă hỗ trợ quân đội Mỹ trước khi Washington rút toàn bộ quân khỏi nước này vào năm 2021.
Venezuela đă phản ứng mạnh mẽ đối với chính sách trên và cảnh báo công dân ḿnh không nên đến Mỹ. Các tổ chức cứu trợ quốc tế và tái định cư người tị nạn cũng chỉ trích lệnh cấm mới của Mỹ. Trong khi đó, Somalia cam kết sẽ hợp tác với Mỹ về các vấn đề an ninh.
Cũng v́ lư do an ninh quốc gia, Tổng thống Donald Trump có bước đi nhằm ngăn chặn gần như toàn bộ sinh viên nước ngoài nhập cảnh Mỹ để theo học tại ĐH Harvard. Trong sắc lệnh hành pháp được kư ban hành hôm 4-6, nhà lănh đạo Mỹ tuyên bố việc cho phép ĐH Harvard tiếp tục tiếp nhận sinh viên nước ngoài tại khuôn viên trường sẽ gây nguy hiểm cho an ninh quốc gia.
Đây là bước leo thang tiếp theo trong cuộc đối đầu giữa Nhà Trắng và một trường đại học lâu đời, giàu có nhất nước. Theo AP, sắc lệnh viện dẫn một đạo luật liên bang cho phép tổng thống có quyền chặn người nước ngoài nếu việc nhập cảnh của họ bị xem là "gây hại đến lợi ích của Mỹ". Sắc lệnh cũng trích dẫn một số luật khác, trong đó có luật cấm người nước ngoài có liên hệ với các tổ chức khủng bố.
Sắc lệnh trên áp dụng đối với tất cả sinh viên t́m cách nhập cảnh Mỹ để theo học tại ĐH Harvard sau ngày ban hành. ĐH Harvard đă gọi sắc lệnh này là một hành động trả đũa bất hợp pháp, đồng thời khẳng định sẽ tiếp tục bảo vệ các sinh viên quốc tế của ḿnh.