|
Lũ lụt ngày càng nghiêm trọng ở Mỹ do biến đổi khí hậu. Trận lũ cuối tuần qua tại bang Texas, khiến ít nhất 100 người thiệt mạng, đã cho thấy mối đe dọa ngày càng tăng với Mỹ từ các trận lũ lịch sử, một phần được thúc đẩy bởi tình trạng biến đổi khí hậu.
Theo dữ liệu của Cơ quan Thời tiết quốc gia Mỹ (NWS), số người thiệt mạng do lũ lụt tại nước này đã tăng lên trong những năm gần đây. Trên toàn nước Mỹ, đã có 145 trường hợp tử vong liên quan đến lũ lụt trong năm 2024, cao hơn nhiều so với mức trung bình 25 năm là 85 người/năm.
Nhiều trận lũ lụt chết người có liên quan đến “xoáy thuận nhiệt đới”, vốn theo các nghiên cứu đã trở nên mạnh hơn và ẩm ướt hơn trong bối cảnh nhiệt độ toàn cầu tăng. Hơn một nửa số người thiệt mạng vì lũ lụt trong năm 2024 ở Mỹ là do siêu bão Helene, đổ bộ vào các bang Đông Nam vào tháng 9 năm đó, và trở thành siêu bão gây ra nhiều thiệt hại về người nhất ở lục địa nước Mỹ sau siêu bão Katrina hồi năm 2005.
Dù nước biển ấm hơn khiến các trận bão mạnh hơn, và mực nước biển dâng tạo ra nhiều đợt triều cường lớn hơn, nhưng lượng mưa mới là yếu tố gây tử vong nhiều nhất liên quan đến bão ở Mỹ những năm gần đây.
Phân tích của tờ Washington Post từ dữ liệu của Trung tâm Bão quốc gia (NHC) cho thấy lũ lụt xảy ra do mưa lớn và nước sông dâng cao chiếm 54% số ca tử vong trực tiếp do “xoáy thuận nhiệt đới” ở Mỹ giai đoạn 2013-2024.
Theo các chuyên gia, nguyên nhân còn là do nước biển và khí quyển ấm lên, khiến bão mang theo lượng mưa lớn hơn đến các khu vực nằm sâu trong lục địa, như khu vực Texas Hill Country vừa qua. Trận lũ hôm 4/7 là tàn dư của bão nhiệt đới Barry, tạo ra một cụm giông di chuyển chậm, hút lượng lớn hơi ẩm nhiệt đới cách đó hàng nghìn dặm. Tại hạt Kerr của bang Texas, lượng mưa tương đương 4 tháng đã trút xuống chỉ trong 4 giờ.
Ông Jared Rennie, nhà khí tượng học tại Trung tâm Thông tin môi trường quốc gia (NOAA), cho biết dù hiện không có đủ dữ liệu để xác định liệu biến đổi khí hậu có ảnh hưởng đến tần suất lũ quét hay không, song các hiện tượng mưa cực đoan dẫn đến lũ quét đã trở nên phổ biến hơn. Theo đó, việc khí quyển ấm hơn có khả năng giữ nhiều hơi ẩm hơn khiến những vụ việc như ở Texas và bão Helene có thể xảy ra thường xuyên hơn.
Theo NWS, lũ lụt là nguyên nhân tử vong do thời tiết phổ biến thứ hai tại Mỹ, chỉ sau nắng nóng cực đoan. Ông Greg Pierce, đồng giám đốc Sáng kiến Nước và giao thông thuộc Trung tâm Đổi mới Luskin tại UCLA, đã nhận định số người tử vong do lũ lụt tại Mỹ sẽ tiếp tục tăng trong những năm tới, do nguy cơ môi trường ngày càng lớn từ biến đổi khí hậu, và việc thiếu đầu tư vào hệ thống cảnh báo - vốn đóng vai trò quan trọng trong việc ngăn chặn thiệt hại về người do lũ lụt.
VietBF@ sưu tập
|