Mỹ tuyên bố sẽ bảo vệ Nhật Bản nếu như xảy ra chiến sự tại Senkaku, quần đảo đang nằm dưới sự kiểm soát của Tokyo nhưng Bắc Kinh cũng tuyên bố có chủ quyền.
Thị trưởng Tokyo Shintaro Ishihara khuấy động dư luận Trung Quốc với kế hoạch mua một số đảo thuộc quần đảo Senkaku đang tranh chấp với Trung Quốc đại lục và Đài Loan.
Lấy lư do quần đảo Senkaku nằm trong phạm vi điều chỉnh của Hiệp ước an ninh Nhật – Mỹ, một quan chức cấp cao trong chính quyền Mỹ khẳng định nước này sẽ bảo vệ Nhật Bản nếu xảy ra chiến tranh tại Senkaku.
“Quần đảo Senkaku nằm trong phạm vi Điều 5 của Hiệp ước hợp tác và an ninh song phương Nhật-Mỹ 1960 v́ quần đảo này đă nằm dưới sự kiểm soát hành chính của chính phủ Nhật Bản kể từ khi Nhật Bản tiếp nhận lại Okinawa năm 1972”, quan chức trên cho biết.
Điều 5 của Hiệp ước ghi rơ “mỗi bên công nhận rằng bất kỳ cuộc tấn công vũ trang nào nhằm vào phần lănh thổ thuộc quyền quản lư của Nhật Bản sẽ gây nguy hiểm cho ḥa b́nh và an ninh của Nhật Bản. Mỗi bên sẽ hành động đáp trả mối nguy hiểm chung theo đúng các điều khoản hiến pháp và các biện pháp liên quan”.
Đây là lần đầu tiên một quan chức cao cấp Mỹ nhắc đến Hiệp ước an ninh song phương với Nhật Bản kể từ khi Thủ tướng Nhật Bản Yoshihiko Noda nói rơ ư định mua 3 trong số 5 ḥn đảo thuộc Senkaku từ các chủ sở hữu tư nhân và quốc hữu hóa các ḥn đảo này.
Tuyên bố của Thủ tướng Noda đă vấp phải sự phản ứng gay gắt của chính quyền Bắc Kinh và Đài Bắc, vốn cùng tuyên bố có chủ quyền tại quần đảo này và gọi Senkaku là đảo Điếu Ngư.
Trung Quốc nhiều lần tuyên bố quần đảo Điếu Ngư và các đảo liền kề là một phần lănh thổ không thể tách rời của Trung Quốc từ thời xa xưa và tuyên bố chủ quyền của Trung Quốc đối với quần đảo này dựa trên bằng chứng lịch sử không thể bàn căi.
Đức Vũ Theo Kyodo