Chứng tích mà cựu Trung Tá Hải Quân Kimberly có được về gốc gác Việt Nam của ḿnh chỉ là cái tên “Ngoc Bich Thi Tran” mà cô nh́n thấy trên quyển sổ thông hành Việt Nam của cô cùng những giấy tờ chứng tỏ cô được nhận làm con nuôi từ Việt Nam. Ngoài ra, cô c̣n có tấm ảnh chụp một nữ tu đang bế cô trên tay đứng cạnh cha mẹ nuôi tại cô nhi viện Thánh Tâm vào thời điểm năm 1972, trước khi cô theo ông bà James L. Mitchell về Mỹ.
“Tôi bắt đầu nghĩ về chuyện quay lại Việt Nam từ năm 1996, nhưng tôi không thực hiện được cho măi đến năm 2011.” Kimberly viết trong email gửi báo Người Việt.
Trả lời cho câu hỏi “Hành tŕnh trở về đó có ư nghĩa như thế nào đối với cô?” Kimberly cho rằng, “Đó là chuyến đi của một đời, để thăm nơi tôi ra đi, để nh́n thấy người dân Việt Nam và dĩ nhiên là để gặp lại một số nữ tu từng làm việc tại cô nhi viện nơi tôi từng sống, để lắng nghe câu chuyện họ đă sống và chăm sóc những đứa bé như thế nào.”
Tháng Tám, 2011, Kimberly cùng ba người bạn thân của ḿnh đặt chân đến Việt Nam, như một kỷ niệm cho sinh nhật lần thứ 40 của cô. Trong 5 ngày ngắn ngủi của chuyến đi này, cô cùng bạn bè ḿnh kịp đi qua ba thành phố lớn là Sài G̣n, Hà Nội và Đà Nẵng. Và đặt biệt, họ đă t́m đến được cô nhi viện ngày xưa.
“
Ngoc Bich Thi Tran gọi theo người Việt Nam là Trần Thị Ngọc Bích”
Người trực tiếp nói chuyện với Kimberly khi cô trở về thăm cô nhi viện Thánh Tâm-Đà Nẵng là soeur Mary Trần Thị Hưởng.
“Khi đó không ai biết ǵ về Kim hết. Chỉ có một cú điện thoại báo xuống cho bề trên nói rằng có một phái đoàn Mỹ đến thăm nhà ḍng. Thế là soeur giám tỉnh gọi soeur sang v́ trong nhà ḍng có rất ít người biết tiếng Anh.” Soeur Mary nhớ lại.
Theo lời vị nữ tu này th́ “Thoạt đầu soeur cứ ngỡ Kim là người Đại Hàn, nhưng cô ấy nói là cô ấy trước ở cô nhi viện Thánh Tâm.”
“Kim đưa cho mọi người xem tấm h́nh soeur Phan Thị Hồng, giám đốc cô nhi viện lúc Kim vào, đang bế Kim, có cha mẹ nuôi của Kim đứng bên cạnh. Nh́n tấm h́nh đó, soeur nói 'nếu con từ cô nhi viện Thánh Tâm mà ra th́ đây chính là nhà của con'.” Vị nữ tu kể tiếp.
Soeur Mary cũng chính là người hỏi Kimberly “Con có biết tên Việt Nam của con là ǵ không?” - “Tên con là Ngoc Bich Thi Tran,” Kimberly trả lời.
“Vậy th́ tên con viết theo tiếng Việt là Trần Thị Ngọc Bích.” Soeur Mary nói cho cô bé mồ côi lần đầu trở về quê mẹ hiểu tên cô c̣n có nghĩa là “một viên ngọc quư.”
| |
| Soeur Mary Trần Thị Hưởng (trái), Kimberly Mitchell (giữa) và soeur Vincent Lê Thị Phục tại cô nhi viện Thánh Tâm-Đà Nẵng hồi Tháng Tám, 2011. (H́nh: Chụp lại từ website BBC) |
Mang quyển sổ danh bạ của các trẻ cô nhi ra t́m, “có duy nhất một tên Trần Thị Ngọc Bích ở số thứ tự 899.”
Soeur Mary nói, “Khi nh́n thấy tên của Kim trong quyển số đó th́ cổ rất là mừng, đến khóc luôn.”
“Kim có hỏi là cô ấy được đưa vào đây trong trường hợp nào th́ soeur nói không biết, không ai biết hết. Sau năm 1975, nhà nước lấy hết toàn bộ tài liệu giấy tờ, các soeur chỉ c̣n giữ lại được quyển sổ danh bạ có ghi tên các em mà thôi.” Vị nữ tu giải thích.
Cũng trong những lần nói chuyện với phóng viên, soeur Mary Trần Thị Hưởng nhắc đi nhắc lại, “Trên một số báo chí có một sự hiểu lầm mà soeur không biết làm sao cải chính. Đó là soeur không phải là người trực tiếp nhận Kim vào cô nhi viện lúc đó. Người nhận các em cô nhi vào thời điểm đó đă qua đời hết rồi. Soeur cũng không phải là người trực tiếp chăm sóc cho Kim, v́ Kim nói rời Việt Nam sang Mỹ khoảng Tháng Sáu, 1972, nhưng soeur chỉ phục vụ ở nhà cô nhi đó từ Tháng Mười Một, 1972 đến Tháng Sáu, 1973 mà thôi.”
“Soeur chỉ có nói đùa rằng nếu Kim ở đó năm 72 th́ có thể soeur từng thay tă, đút cháo cho Kim v́ soeur tu tập gần đó nên Chủ Nhật nào cũng sang cô nhi viện để thăm các em. Chỉ là nói chơi thôi.” Soeur Mary đính chính.
Câu chuyện đứa trẻ mồ côi năm xưa, nay là một trung tá hải quân Hoa Kỳ trở về thăm nơi ḿnh từ đó ra đi và xác nhận được tên Việt Nam của ḿnh là Trần Thị Ngọc Bích được đăng trên một số báo chí ḍng chính, báo chí trong nước. Đài BBC cũng đưa tin này vào Tháng Tám, 2011. Tháng Mười Một, 2012, tờ New York Daily News cũng có bài viết về câu chuyện của Kimberly Mitchell với tựa đề “The next generation: Vietnamese orphan adopted by U.S. Airman made a career in the Navy.”
“
Trần Thị Ngọc Bích là tên tôi từng đặt cho một đứa bé mồ côi vào Tháng Năm, 1972”
Khoảng Tháng Năm, 2012, ông Trần Khắc Báo t́nh cờ đọc được câu chuyện của Kimberly Mitchell, trong đó có nhắc đến cái tên Trần Thị Ngọc Bích và chuyến trở về thăm cô nhi viện ở Đà Nẵng, qua bài dịch từ tiếng Anh sang tiếng Việt.
Thân phận đứa trẻ mồ côi có cái tên Trần Thị Ngọc Bích ở độ tuổi 40 khiến ông Báo nhớ lại một sự kiện mà ông từng chứng kiến và dự phần vào Mùa Hè Đỏ Lửa 1972 ở Quảng Trị.
Qua điện thoại, ông Trần Khắc Báo kể: “Lúc đó chiến trường khói lửa ́ xèo, bom đạn rơi nhiều lắm, nhưng chúng tôi vẫn cố gắng di tản những người dân chạy giặc. Khi đó cũng chiều rồi, tôi thấy bên kia cầu có một anh chỉ c̣n mặc có cái quần xà lỏn mà ảnh thất tha thất thểu muốn đi qua cầu nhưng mà thấy dường như đi không muốn nổi.
 |
| Cựu Thiếu Úy TQLC Trần Khắc Báo, người từng cứu và đặt tên Trần Thị Ngọc Bích cho một bé gái vào ngày 1 Tháng Năm, 1972 ở Phong Điền-Thừa Thiên-Huế. (H́nh: Chụp lại từ website của RFA) |
Tôi tính chạy qua cầu để cứu ảnh th́ ông tiểu đoàn trưởng tử thủ chiếc cầu biểu, ‘Mày đừng có qua, cầu tao đă đặt ḿn rồi, chỉ cần thấy bóng chiến xa của Việt Cộng là tao giật sập cầu không cho nó qua là mày ở bên đó luôn á!”
Tôi nói ‘Thôi đại bàng cho tôi cứu một em đi, rồi tính sau.’
Thật ra khi qua đó th́ tôi cũng liều mạng thôi, không nghĩ đến cái ǵ hết, chỉ nghĩ đến chuyện cứu người, chứ nếu như đó là đặc công Việt Cộng ôm trái ḿn tự sát th́ coi như tôi cũng tiêu mất xác luôn rồi.
Sau khi tôi đưa được anh đó qua bên cầu th́ anh đó mới nói là ảnh thấy một cảnh không thể nào bỏ đi được, dù ảnh đă đi qua rồi nhưng lại quay trở lại v́ ảnh thấy một em bé nằm trên bụng mẹ, loay hoay t́m vú mẹ, mà mẹ nó th́ chết hồi nào ảnh không biết. Thấy vậy tội quá nên ảnh bỏ đứa bé vô nón lá mang theo.
Ảnh nói ‘giờ tôi giao cho thiếu úy. Thiếu úy làm ơn cứu nó.’
Anh đó nói anh là lính quân cụ của tiểu khu Quảng Trị nhưng trên đường chạy giặc không dám mặc đồ lính mà phải giả dạng thường dân, giờ chỉ c̣n cái quần xà lỏn thôi.
Tôi nhận cái nón lá để anh lính đó đi. Khi qua bên cây cầu giở ra tôi thấy trong đó là một bé gái, trên nón lá có đậy một cái khăn thôi. Tôi nhận em bé như vậy đó.”
Ông Báo khẳng định một cách chắc chắn, “Tôi không thể nào quên được thời điểm ấy. Đó là một buổi chiều ngày 1 Tháng Năm, 1972, khoảng 4, 5 giờ.”
Hơn 40 năm trôi qua, câu chuyện người cựu thiếu úy TQLC kể lại vẫn rất rạch ṛi, ngỡ như mới hôm qua. Đặc biệt khi nhắc đến người đàn ông đă nhặt đứa bé trên xác mẹ, ông Báo nói bằng một giọng kính trọng, “Anh đó biết tôi nhưng tôi không biết anh. Tôi nghĩ anh đó cũng giống như thiên thần, ông tiên ǵ đó cứu cô bé để giao cho tôi rồi anh đi. Giờ không biết anh sống chết nơi nào.”
Người đàn ông có giọng nói khá hiền lành, kể tiếp: “Sau khi làm xong nhiệm vụ cứu em bé th́ tôi giao cho các cô nữ quân nhân ở pḥng xă hội đơn vị của tôi ở Phong Điền, cách tiền tuyến chừng 20 cây số. Khi đó, một cô ở pḥng xă hội nói, ‘Thiếu úy giao th́ thiếu úy phải có trách nhiệm với chuyện này. Giờ thiếu úy phải cho nó một cái tên và người giao để sau này có t́m thân nhân cội nguồn ǵ th́ nó có nguồn gốc.’ Hồi đó tôi c̣n độc thân nhưng đă nghĩ nếu có gia đ́nh con cái tôi chỉ đặt tên con toàn là vần B không thôi, cho giống tên tôi để khỏi lộn với con người khác. V́ nó là con gái nên tôi đặt tên cho nó là Bích, Trần Thị Ngọc Bích.”
Trả lời câu hỏi của phóng viên, “Sau đó đứa bé đó được đưa đi đâu ông có biết không," ông Báo nói nhẹ tênh, “Thực hiện xong những việc đó coi như tôi đă làm tṛn bổn phận của một người lính cứu người dân vậy thôi. C̣n chuyện các cô nữ quân nhân giao cô bé đi cô nhi viện như thế nào th́ tôi có biết đâu.”
(Kỳ 2: Cuộc hội ngộ giữa đứa trẻ mồ côi tên Ngoc Bich Thi Tran và người lính VNCH từng đặt tên Trần Thị Ngọc Bích cho một đứa bé vào mùa hè Đỏ Lửa - có chăng sự nhầm lẫn?)
--
Liên lạc tác giả:
Ngoclan@nguoi-viet.com