Như vậy là từ ngày 7 đến 13-7, Ṭa Trọng tài Thường trực (PCA) tại The Hague - Hà Lan lắng nghe Philippines tŕnh bày quan điểm trong vụ nước này kiện các tuyên bố chủ quyền vô lư của Trung Quốc trên biển Đông.
Tham gia điều trần là hàng loạt quan chức cấp cao từ cơ quan hành pháp, lập pháp và tư pháp Philippines. Được hỗ trợ bởi đội ngũ chuyên gia pháp lư giàu kinh nghiệm, dẫn đầu là luật sư nổi tiếng thế giới Paul Reichler (người Mỹ), Manila tuyên bố sẵn sàng chứng minh rằng Bắc Kinh đă lập luận sai trong vụ tranh chấp. Trong một tuyên bố lập trường đưa ra vào ngày 7-12-2014, Trung Quốc nói vấn đề cơ bản là ai sở hữu những ḥn đảo trong diện tranh chấp ở biển Đông. Điểm mấu chốt của vấn đề, theo Bắc Kinh, là về lănh thổ chứ không phải về biển. Với lập luận này, Trung Quốc cho rằng vụ kiện của Philippines nằm ngoài phạm vi của Công ước Liên Hiệp Quốc về Luật Biển (UNCLOS).
H́nh ảnh chụp Đá Tư Nghĩa (trên), Đá Châu Viên (dưới) trước khi Philippines nộp đơn kiện Trung Quốc hồi tháng 1-2013 và trong năm 2015 Ảnh: GOOGLE EARTH
H́nh ảnh chụp Đá Tư Nghĩa (trên), Đá Châu Viên (dưới) trước khi Philippines nộp đơn kiện Trung Quốc hồi tháng 1-2013 và trong năm 2015 Ảnh: GOOGLE EARTH
Trái lại, Philippines sử dụng UNCLOS làm cơ sở cho đơn kiện của ḿnh chống lại Trung Quốc trước PCA. “Nếu PCA quyết định họ có quyền tài phán đối với vụ kiện, Philippines sẽ được yêu cầu tŕnh bày luận cứ về những giá trị của vụ kiện vào một ngày khác” - Bộ Ngoại giao Philippines cho biết. Khi đó, nước này sẽ yêu cầu PCA phán quyết đường lưỡi ḅ của Trung Quốc là phi pháp.
Về phần ḿnh, Trung Quốc tuy tuyên bố không tham gia vụ kiện trên nhưng lại đang có những nỗ lực vận động hành lang để đối phó. Trước thềm phiên điều trần trên, Đại sứ Trung Quốc tại Philippines Triệu Giám Hoa ngày 6-7 một lần nữa đề nghị Manila cân nhắc đàm phán trực tiếp. Theo các chuyên gia pháp lư và nhà ngoại giao, Bắc Kinh có lư do lo ngại v́ bất kỳ phán quyết nào có lợi cho Manila sẽ giáng một đ̣n mạnh vào uy tín của nước này, đồng thời có thể thúc đẩy những nước khác có tuyên bố chủ quyền ở biển Đông hành động tương tự.