Trump kêu gọi đảng Cộng ḥa nhanh chóng chọn ứng viên thay thẩm phán quá cố Ginsburg, dù đảng Dân chủ muốn hoăn tới sau bầu cử.
"Đảng Cộng ḥa - chúng ta được chọn vào vị trí quyền lực và quan trọng này để quyết định cho những người đă bầu chọn chúng ta một cách tự hào. Điều quan trọng nhất trong những quyết định đó từ lâu đă là lựa chọn các thẩm phán của Ṭa án Tối cao. Chúng ta có nghĩa vụ này, không được chậm trễ", Tổng thống Mỹ Donald Trump đăng Twitter hôm nay.
Đây là tín hiệu đầu tiên của Trump cho thấy ông sẽ chọn ứng viên thay thế cố thẩm phán Ruth Bader Ginsburg, người qua đời hôm 18/9 do biến chứng của ung thư tuyến tụy di căn. Động thái này có khả năng thúc đẩy một cuộc chiến nảy lửa ở Thượng viện vào tuần tới.
Tổng thống Mỹ Donald Trump trả lời phóng viên tại Băi Nam Nhà Trắng hôm 18/9. Ảnh: AFP.
Ṭa án Tối cáo Mỹ có 9 thẩm phán, là những người được bổ nhiệm trọn đời, nghĩa là họ chỉ bị thay thế khi qua đời hoặc chủ động nghỉ hưu. Sau khi bà Ginsburg qua đời, Trump sẽ đề cử một ứng viên mới. Ứng viên do Trump đề cử sẽ được Ủy ban Tư pháp Thượng viện Mỹ phỏng vấn, xem xét trong khoảng 60 ngày về năng lực, tư cách.
Thượng viện Mỹ sau đó sẽ bỏ phiếu phê chuẩn. Ứng viên sẽ trở thành tân thẩm phán Ṭa án Tối cao nếu được đa số thượng nghị sĩ tại Thượng viện bầu chọn. Người được Trump đề cử nhiều khả năng sẽ được chọn, do đảng Cộng ḥa đang kiểm soát Thượng viện.
Bà Ginsburg là người theo chủ nghĩa tự do, được coi là đối thủ cứng rắn đối với Trump. Bà thường xuyên chỉ trích Tổng thống, từng tuyên bố "không muốn nghĩ tới" những ảnh hưởng của Trump với Ṭa án Tối cao Mỹ.
Sự ra đi của bà Ginsburg có thể làm thay đổi đáng kể cán cân tư tưởng của Ṭa án Tối cao, vốn đang có đa số thẩm phán theo tư tưởng bảo thủ với tỷ lệ 5-4. Trump có cơ hội mở rộng thế đa số này bằng việc bổ nhiệm thêm một thẩm phán bảo thủ, khi đang có sự chia rẽ sâu sắc ở Mỹ vào thời điểm bầu cử tổng thống đang cận kề. Trump hồi tháng 8 nói rằng ông sẽ "hoàn toàn" lấp đầy chỗ trống của Ṭa án Tối cao nếu có cơ hội trước khi nhiệm kỳ đầu tiên của ông hết hạn.
Trong khi đó, ứng viên tổng thống đảng Dân chủ Biden cho rằng người đắc cử tổng thống trong cuộc bầu cử tháng 11 tới sẽ chọn thẩm phán thay thế. Vài ngày trước khi qua đời, bà Ginsburg nói rằng bà không muốn người thay thế ḿnh ở Ṭa án Tối cao được bổ nhiệm trước khi nước Mỹ có tổng thống mới.
Cựu tổng thống Barack Obama cũng kêu gọi Thượng viện không bổ nhiệm thẩm phán mới và đề nghị đảng Cộng ḥa làm theo tiêu chuẩn mà họ đặt ra năm 2016 khi đảng này từ chối điều trần người cuối cùng được ông đề cử, Merrick Garland.
"Bốn năm rưỡi trước, khi đảng Cộng ḥa từ chối tổ chức phiên điều trần hoặc bỏ phiếu đối với Merrick Garland, họ đă lập ra nguyên tắc Thượng viện không nên lấp ghế trống ở Ṭa án Tối cao trước khi tổng thống mới tuyên thệ nhậm chức", Obama nói.
Tuy nhiên, lănh đạo phe Cộng ḥa tại Thượng viện Mitch McConnell cho biết ông dự định hành động dựa trên bất kỳ đề cử nào của Trump. "Ứng viên được Tổng thống Trump đề cử sẽ được bỏ phiếu tại Thượng viện Mỹ", McConnell cho hay.