Theo các phương tiện truyền thông Đài Loan đưa tin nhiều về cả hai sự kiện và nhận xét rằng, dường như quan hệ Đài Loan-Mỹ không chỉ tiếp tục gắn bó và thân thiết, mà c̣n có thể được phát triển hơn nữa theo hướng "quan hệ đồng minh". Nói cách khác, lá bài tẩy của Mỹ với Trung Quốc ngày càng trở nên rơ ràng. Bởi chuyên gia quân sự Đài Loan, việc Mỹ mời tướng lĩnh Nhật, Hàn, Đài mà bỏ qua tướng PLA đă cho thấy "ư đồ" của Washington.
Mỹ mời đại diện Đài Bắc dự sự kiện
Mới đây, Đô đốc John Aquilino đă tiếp nhận chức vụ từ người tiền nhiệm Philip Davidson và trở thành tân Tư lệnh Bộ chỉ huy Ấn Độ Dương-Thái B́nh Dương của Mỹ.
Lễ bàn giao chức vụ của ông Aquilino diễn ra và hoàn thành vào ngày 30/4 tại căn cứ hải quân Trân Châu Cảng với sự tham dự của nhiều khách mời như Bộ trưởng Quốc pḥng Lloyd Austin, Chủ tịch Hội đồng Tham mưu trưởng Liên quân Mỹ Chairman Milley hay Chủ tịch Hội đồng tham mưu trưởng liên quân Hàn Quốc Won In-choul, Tham mưu trưởng Liên quân Nhật Bản Yamazaki Koji và người đứng đầu lực lượng hải quân Đài Loan Lưu Chí Bân.
Tại lễ nhậm chức, ông phát biểu: "Trong hơn 75 năm (từ năm 1945 đến nay), Mỹ và các đồng minh đă thiết lập một môi trường mà ở đó tất cả các quốc gia đều có thể phát triển thịnh vượng. Nó dựa trên một trật tự quốc tế trong đó mọi quốc gia, dù lớn hay nhỏ, có thể giải quyết các tranh chấp một cách ḥa b́nh, nhờ đó mới có thể duy tŕ ổn định khu vực, nhưng ngày nay một môi trường như vậy đang bị thách thức".
Đồng thời, ông nhấn mạnh: "Ấn Độ Dương - Thái B́nh Dương là khu vực quan trọng nhất đối với Mỹ trong tương lai. Quân đội Mỹ sẽ nỗ lực tăng cường quan hệ hợp tác với các đồng minh và đối tác toàn cầu, cam kết cung cấp biện pháp răn đe cần thiết để ngăn ngừa xung đột quyền lực do sự can thiệp của các cường quốc, đảm bảo tự do và cởi mở của vùng biển Ấn Độ - Thái B́nh Dương".
Đô đốc John Aquilino (trái) trong lễ bàn giao chức vụ Chỉ huy Bộ Tư lệnh Ấn Độ - Thái B́nh Dương. Ảnh: Hải quân Mỹ
Cùng ngày 30/4, Quyền Đại sứ Hoa Kỳ tại Pháp Brian Aggeler đă mời đại diện Đài Bắc Ngô Chí Trung đến dinh thự dùng bữa tối.
Có ư kiến cho rằng, hai động thái này dường như đă phát đi tín hiệu mới về phương hướng chiến lược của Nhà Trắng ở khu vực Ấn Độ - Thái B́nh Dương dưới thời Tổng thống Joe Biden.
Các phương tiện truyền thông Đài Loan đưa tin nhiều về cả hai sự kiện và nhận xét rằng, dường như quan hệ Đài Loan-Mỹ không chỉ tiếp tục gắn bó và thân thiết, mà c̣n có thể được phát triển hơn nữa theo hướng "quan hệ đồng minh". Nói cách khác, lá bài tẩy của Mỹ với Trung Quốc ngày càng trở nên rơ ràng.
Tờ Liberty Times Net (Đài Loan) dẫn lời chuyên gia quân sự Mai Phục Hưng nói, trong bối cảnh Bắc Kinh liên tục đưa ra lời đe dọa quân sự với Đài Loan, hành động của Mỹ không chỉ thể hiện sự ủng hộ "sưởi ấm" Đài Loan mà c̣n thể hiện quyết tâm của Mỹ trong việc vận động các đồng minh duy tŕ sự ổn định trong Ấn Độ Dương - Thái B́nh Dương.
Theo ông Mai, việc thiếu vắng sự tham dự của các tướng lĩnh cấp cao Trung Quốc trong lễ nhậm chức của ông Aquilino cũng có thể tượng trưng cho một ư nghĩa nào đó.
Mỹ thực sự có "chiến lược rơ ràng" về Đài Loan?
Tuy nhiên theo báo tiếng Hoa Đa chiều, đây không phải lần đầu tiên phía quân đội Mỹ với đại diện Đài Loan tham dự lễ bàn giao chức vụ Chỉ huy Bộ tư lệnh Ấn Độ-Thái B́nh Dương.
Ví dụ, người đứng đầu cơ quan tham mưu pḥng vệ Đài Loan Nghiêm Đức Phát và người đứng đầu lực lượng hải quân Đài Loan Lư Hỉ Minh được mời tham dự lễ bàn giao chức vụ Chỉ huy Bộ tư lệnh Ấn Độ-Thái B́nh Dương của Mỹ vào năm 2015.
Các lễ bàn giao chức vụ năm 2018, 2021 về cơ bản chỉ là sự tiếp nối thông lệ cũ, chẳng qua có sự thay đổi cấp bậc của đại diện khách mời từ Đài Loan. Năm 2018, khách mời là Phó chỉ huy lực lượng pḥng vệ Đài Loan Thẩm Nhất Minh và người đứng đầu cơ quan tham mưu pḥng vệ Đài Loan Lư Hỉ Minh. Đến năm 2021, khách mời phía Đài Loan chỉ có người đứng đầu lực lượng hải quân Lưu Chí Bân.
Ở diễn biến liên quan, trong cuộc phỏng vấn vào ngày 2/5, khi được hỏi liệu Washington có đang đi theo hướng đối đầu quân sự với Bắc Kinh hay không, Ngoại trưởng Antony Blinken nói rằng, nếu Mỹ-Trung đối đầu quân sự hoặc thậm chí đi theo hướng này, đều sẽ làm tổn thương nghiêm trọng đến lợi ích của hai bên.
Ngoài ra, trong bài phát biểu trước Quốc hội vào ngày 28/4, Tổng thống Joe Biden cho biết, ông đă tuyên bố rơ ràng với người đồng cấp Trung Quốc Tập Cận B́nh rằng, Mỹ sẽ duy tŕ một lực lượng quân sự mạnh ở khu vực Ấn Độ - Thái B́nh Dương, giống như cách nước Mỹ ủng hộ NATO ở châu Âu, "không phải để bắt đầu các cuộc xung đột nhưng để ngăn chặn xung đột".
Đa chiều cho rằng, ông Biden đă phát đi tín hiệu thiện chí vô cùng mạnh mẽ với Bắc Kinh. Các cuộc thăm ḍ cho thấy bài phát biểu của ông Biden được 85% người dân Mỹ tán thành. Nếu Biden đổi giọng và nhấn mạnh Mỹ ủng hộ Đài Loan, đối đầu Bắc Kinh, liệu có mức độ hài ḷng cao như vậy không? Dư luận không thể không đặt một dấu hỏi lớn.
Từ toàn văn bài phát biểu trước Quốc hội của Tổng thống Biden, có thể thấy trọng tâm chính sách của ông đặt vào các vấn đề nội bộ Mỹ, chẳng hạn như vắc xin Covid-19, kế hoạch việc làm, kế hoạch gia đ́nh và công bằng về thuế.
Chính sách đối ngoại đă được đưa vào phần sau của bài phát biểu với không gian đề cập nhỏ hơn nhiều so với chính sách nội bộ. Tuyên bố "Chúng tôi hoan nghênh cạnh tranh chứ chúng tôi không t́m kiếm xung đột" chứng tỏ rơ ràng ưu tiên hiện nay của chính phủ Mỹ không phải là quân sự. Tổng thống Biden muốn đảm bảo "lợi ích nước Mỹ" và hỗ trợ giải quyết các vấn đề thương mại không công bằng và quyền sở hữu trí tuệ của các doanh nghiệp nhà nước.
Từ góc độ này, chính sách của Mỹ đối với Trung Quốc dần lộ rơ, ông Biden đă chọn một cách tiếp cận hoàn toàn khác với người tiền nhiệm Donald Trump, bề ngoài th́ vừa cạnh tranh và hợp tác nhưng thực chất là ưu tái thiết nội bộ.
Như vậy, phương hướng chính sách về Trung Quốc của Mỹ rất phức tạp, với cạnh tranh là chủ đạo nhưng cũng có mục tiêu hợp tác nên chính sách về Đài Loan của Mỹ có thể hoàn toàn được điều chỉnh tùy theo t́nh h́nh.
Do đó, Đa chiều cho rằng, phía đảo Đài Loan không nên chỉ v́ bắt được một tín hiệu đă phán đoán rằng, Mỹ sẽ tăng cường phát triển, thậm chí là "rơ ràng chiến lược" với ḿnh.