Theo như The Guardian cho hay, nếu quốc đảo Solomon cho phép Trung Quốc thiết lập một căn cứ quân sự ở đó sẽ tạo ra "những tác động tiềm ẩn về an ninh khu vực" đối với Mỹ và các đồng minh khác, khiến bị một trong những quan chức cấp cao nhất của Mỹ ở Thái B́nh Dương cho biết sẽ không loại trừ hành động quân sự đối với Quần đảo Solomon.
Không loại trừ can thiệp quân sự
Theo The Guardian, một trong những quan chức cấp cao nhất của Mỹ ở Thái B́nh Dương cho biết sẽ không loại trừ hành động quân sự đối với Quần đảo Solomon nếu quốc đảo này cho phép Trung Quốc thiết lập một căn cứ quân sự ở đó, nói rằng thỏa thuận an ninh giữa Solomon và Trung Quốc đă tạo ra "những tác động tiềm ẩn về an ninh khu vực" đối với Mỹ và các đồng minh khác.
Đại sứ Daniel Kritenbrink, trợ lư ngoại trưởng phụ trách các vấn đề Đông Á và Thái B́nh Dương, là thành viên của phái đoàn cấp cao Mỹ tới Solomon vào tuần trước.
Ông cho biết phái đoàn của Mỹ, cũng bao gồm điều phối viên Hội đồng An ninh Quốc gia về các vấn đề Ấn Độ - Thái B́nh Dương, Kurt Campbell, đă có một cuộc họp "mang tính xây dựng và thẳng thắn" kéo dài 90 phút với thủ tướng Solomon Manasseh Sogavare, trong đó phía Mỹ đă nêu chi tiết những lo ngại về cuộc họp vừa được kư kết liên quan tới thỏa thuận an ninh với Trung Quốc.
Một nhóm ngoại giao Mỹ bao gồm trợ lư ngoại trưởng phụ trách các vấn đề Đông Á và Thái B́nh Dương Daniel Kritenbrink đă đến quần đảo Solomon vào ngày 22/4 để trao đổi với thủ tướng quốc đảo này về thỏa thuận an ninh mới với Trung Quốc. Ảnh: Jay Liofasi / AFP / Getty Images
Ông Kritenbrink nói: "Chúng tôi muốn phác thảo cho những người bạn của chúng tôi ở Solomons rằng mối quan tâm của chúng tôi là ǵ. Thủ tướng Sogavare chỉ ra rằng theo quan điểm của Quần đảo Solomon, thỏa thuận mà họ đă kư kết chỉ có ư nghĩa trong nước. Nhưng chúng tôi đă nói rơ rằng thỏa thuận có những tác động tiềm ẩn về an ninh khu vực không chỉ đối với chính chúng tôi mà c̣n đối với các đồng minh và đối tác trên toàn khu vực."
Hôm 25/4, ông Kritenbrink nhắc lại Mỹ sẵn sàng hành động nếu một căn cứ quân sự được Trung Quốc thiết lập tại Solomon.
"Tất nhiên, chúng tôi tôn trọng chủ quyền Quần đảo Solomon, nhưng chúng tôi cũng muốn cho họ biết rằng nếu Trung Quốc thực hiện các bước thiết lập sự hiện diện quân sự lâu dài, tăng khả năng sức mạnh hoặc bố trí quân sự, th́ chúng tôi sẽ coi đó là những mối lo ngại đáng kể và theo lẽ tự nhiên chúng tôi sẽ đáp lại những lo ngại đó," ông nói.
Khi được hỏi phản ứng đó có thể liên quan ǵ, ông nói: "Tôi sẽ không suy đoán và tôi không có tư cách để nói về những ǵ Mỹ có thể làm hoặc không thể làm trong t́nh huống như vậy."
Động thái của Mỹ
Khi được hỏi về việc liệu ông có loại trừ viễn cảnh Mỹ tiến hành hành động quân sự chống lại Quần đảo Solomon nếu một căn cứ hải quân của Trung Quốc được thành lập hay không, và nếu không, liệu ông có cảm thấy thoải mái với việc Thủ tướng Úc Scott Morrison nói rằng căn cứ này là một "lằn ranh đỏ" với Australia hay không, đại diện Mỹ nói: "Tôi không muốn bổ sung ǵ ngoài những điều tôi đă nói trước đó".
Trong một tuyên bố tuần trước, chính quyền ông Biden cho biết Mỹ sẽ "đáp trả tương xứng" nếu Trung Quốc được phép thiết lập sự hiện diện lâu dài trên quần đảo, đồng thời lưu ư đảm bảo từ Sogavare rằng ông không có ư định cho phép Trung Quốc đặt căn cứ quân sự.
Ông Kritenbrink cũng nhấn mạnh tham vọng quân sự của Trung Quốc, nói: "Tôi nghĩ điều quan trọng trong bối cảnh này là cần nhớ rằng Trung Quốc đang t́m cách thiết lập một hệ thống hậu cần ở nước ngoài mạnh mẽ hơn. Ngoài ra, họ cũng muốn đầu tư cơ sở hạ tầng cơ bản cho phép PLA [Quân đội Giải phóng Nhân dân Trung Quốc] tăng cường và duy tŕ sức mạnh quân sự ở những khoảng cách xa hơn.
V́ vậy, chúng tôi muốn có cuộc tṛ chuyện thẳng thắn đó với nhừng người bạn của chúng tôi ở Solomons. Chúng tôi đă nêu ra những mối quan tâm của ḿnh… và chúng tôi cho biết rằng chúng tôi sẽ tiếp tục theo dơi t́nh h́nh chặt chẽ và tiếp tục tương tác với họ trong tương lai."
Văn bản của thỏa thuận an ninh giữa Trung Quốc và Quần đảo Solomon là bí mật, mặc dù các nghị sĩ của Quần đảo Solomon đă kêu gọi thủ tướng công khai nội dung văn bản này.
"Tôi nghĩ rơ ràng là chỉ có một số rất ít người trong một nhóm rất nhỏ từng đọc được thỏa thuận này. Và bản thân thủ tướng đă công khai nói rằng ông ấy sẽ chỉ chia sẻ các chi tiết khi có sự cho phép của Trung Quốc, điều mà tôi nghĩ là một vấn đề đáng lo ngại," ông Kritenbrink nói.
Tuy nhiên, một bản dự thảo của thỏa thuận đă bị ṛ rỉ trên mạng xă hội vào tháng trước và có các điều khoản cho phép Trung Quốc "thực hiện các chuyến thăm tàu, thực hiện bổ sung hậu cần và có điểm dừng chân và chuyển tiếp ở Quần đảo Solomon".
Ông Kritenbrink nói rằng "Hợp chủng quốc Hoa Kỳ không có nhiệm vụ yêu cầu các quốc gia lựa chọn giữa Hoa Kỳ và Trung Quốc hay bất kỳ ai khác" nhưng có quan tâm đến việc thúc đẩy "một tầm nh́n chủ động cho các lợi ích chung và các nguyên tắc mà chúng tôi tin là quan trọng đối với tất cả bạn bè của chúng tôi trên khắp khu vực".