Thế giới đă bị sốc sau khi xuất hiện các báo cáo về việc cựu Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe bị bắn trong bài phát biểu tranh cử của ông vào thứ Sáu. Tuy nhiên, một số người theo chủ nghĩa dân tộc Trung Quốc được cho là đă "ăn mừng" sau vụ ám sát do một người đàn ông 41 tuổi thực hiện.
Abe chết sau khi được đưa đến Bệnh viện Đại học Y Nara sau vụ xả súng. Các bác sĩ cho biết Abe không có dấu hiệu sinh tồn khi đến bệnh viện nhưng họ đă tiến hành hồi sức nhưng đáng tiếc ông đă qua đời sau 5 giờ ở bệnh viện.
Ngay sau khi có tin tức về vụ xả súng, CSTQ đă bắt đầu ăn mừng. Cộng Sản Trung Quốc cũng ca ngợi kẻ tấn công như một "anh hùng".
"Cảm ơn anh hùng chống Nhật. Chúng tôi có thể cười không?" " Chúng tôi rất hạnh phúc." CSTQ loan tin.
Cảnh sát đă bắt giữ nghi phạm, được xác định là Tetsuya Yamagami. Đài truyền h́nh NHK đưa tin nghi phạm không cố gắng bỏ trốn khỏi hiện trường. Nghi phạm bị thẩm vấn tại đồn cảnh sát Nara Nishi.
Nghi phạm được cho là cựu thành viên lực lượng tự vệ hàng hải trong khoảng 3 năm, cho đến khoảng năm 2005. Theo NHK, nghi phạm khai với cảnh sát rằng anh ta bực bội với Abe và có ư định giết ông.
Abe từng là một nhân vật gây tranh căi ở Trung Quốc v́ đă thúc đẩy Nhật Bản tăng chi tiêu quốc pḥng, một nhà chính trị chống Cộng.
Trung Quốc và Nhật Bản có đủ lư do để làm bạn, cũng như trở thành kẻ thù. Từ khi thiết lập quan hệ ngoại giao vào năm 1972, hai nước đi qua nhiều thời kỳ nồng ấm cũng như căng thẳng.
Vào thời Chiến tranh Lạnh, Trung Quốc và Nhật Bản chia sẻ cùng một mối bận tâm: hai nước đều xem Liên Xô là mối đe dọa.
Thời điểm ông Đặng Tiểu B́nh bắt đầu thực hiện chính sách mở cửa vào đầu những năm 1980, quan hệ Trung - Nhật lại có động lực mới khi Bắc Kinh đang “khát” công nghệ và trợ cấp từ Tokyo. Trong khi Nhật Bản đă là một cường quốc công nghiệp, Trung Quốc vẫn đang cố gắng thoát khỏi cái mác “đất nước thuộc thế giới thứ 3”. Và v́ thế, Nhật Bản sẵn ḷng ch́a tay giúp đỡ.
Nhưng sự hào phóng của Tokyo c̣n bắt nguồn từ một nguyên nhân khác: xoa dịu nỗi đau chiến tranh. Nhật Bản và Trung Quốc giữ quan hệ tốt đẹp từ thế kỷ thứ 3 trước Công nguyên, nhưng đến cuối thế kỷ 19, hai nước nổ ra xung đột kéo dài đến năm 1945, tức hơn nửa thế kỷ. Vào thời Thế chiến thứ 2, Nhật Bản đem quân xâm lược Trung Quốc, thôn tính vùng Măn Châu.
Đến đầu thế kỷ 21, quan hệ hai nước một lần nữa bắt đầu rơi vào t́nh trạng căng thẳng. Tokyo và Bắc Kinh gặp nhiều bất đồng trong cách nh́n nhận lịch sử, trong việc tranh chấp chủ quyền lănh thổ và trong các chính sách an ninh quốc gia. Thời điểm này, cả hai đều hướng đến mục tiêu xác định lại vị thế đất nước trong lúc cục diện địa chính trị thế giới có nhiều biến động.
Trong những năm gần đây, quan hệ song phương xuống mức tệ hại nhất sau khi tranh chấp nổ ra ở quần đảo Senkaku/Điếu Ngư ở Biển Hoa Đông. Năm 2012, hàng ngh́n người Trung Quốc xuống đường biểu t́nh trên khắp cả nước. Họ đốt cờ, phá hủy ôtô nhập khẩu từ Nhật và hô vang khẩu hiệu “biến Nhật Bản thành một tỉnh của Trung Quốc”. Riêng trong năm 2013, hơn 200 bộ phim mang thông điệp chống Nhật đă được Trung Quốc sản xuất.
Một năm sau, Bắc Kinh và Tokyo t́m được hướng giải quyết phần nào bế tắc. Năm 2014, hai bên kư thỏa thuận cải thiện quan hệ gồm 4 nội dung quan trọng, trong đó công nhận "những quan điểm khác biệt về t́nh trạng căng thẳng trong những năm gần đây trên Biển Hoa Đông".
Dưới thời Thủ tướng Abe, Nhật Bản chủ trương theo đuổi nhiều mô h́nh hợp tác đa phương với mong muốn chống lại sự trỗi dậy của Trung Quốc, trong đó có Hiệp định Đối tác xuyên Thái B́nh Dương (TPP). Nếu Tổng thống Trump không quyết định rút Mỹ khỏi thỏa thuận này, TPP có thể là sợi dây liên kết vững chắc giữa Tokyo và Washington nhằm đối phó với Bắc Kinh.
Sự chuyển ḿnh của khu vực châu Á - Thái B́nh Dương trong thập kỷ qua cũng dẫn đến sự h́nh thành của liên minh “Tứ giác Kim cương” giữa Nhật Bản, Ấn Độ, Australia và Mỹ, sáng kiến do Thủ tướng Abe khởi xướng từ năm 2007. Sau đó, dưới áp lực từ Trung Quốc, Ấn Độ và Australia rút khỏi "bộ tứ" này. Tuy nhiên trong bối cảnh Bắc Kinh ngày càng đẩy mạnh chiến lược hàng hải và cứng rắn hơn trong vấn đề tranh chấp chủ quyền, các thành viên “Tứ giác Kim cương” được tiếp thêm động lực để thắt chặt quan hệ.
Chiến lược “Ấn Độ - Thái B́nh Dương tự do, cởi mở” của Mỹ, tầm nh́n được cho là đối trọng với chính sách mở rộng ảnh hưởng của Trung Quốc trong khu vực, cũng mang đậm dấu ấn của ông Abe. Thủ tướng Nhật bắt đầu xây dựng ư tưởng này từ nhiệm kỳ đầu tiên của ông vào năm 2007, sau đó, ông “bán lại” chiến lược cho chính quyền Trump.
Xét đến việc ông Abe là cháu trai của quan chức từng bị cáo buộc phạm tội chiến tranh dưới thời Đế quốc Nhật xâm chiếm lănh thổ nhà Thanh, Trung Quốc càng khó gác lại quá khứ. Cựu thủ tướng Nhật Bản Nobusuke Kishi, ông ngoại của Thủ tướng Abe, được cho là đă trực tiếp tham gia vào cuộc chiếm đóng Măn Châu, vùng đất nông nghiệp trù phú và giàu than ở phía đông bắc Trung Quốc, vào những năm 1930.
Bắc Kinh và Tokyo vẫn không thể thống nhất về quăng thời gian này. Hai quốc gia liên tục phản bác nhau về phiên bản lịch sử được mỗi bên đưa ra. Trong khi Trung Quốc nhấn mạnh những đau thương mà người dân phải chịu đựng suốt thời gian bị Nhật Bản đô hộ, chính quyền Abe lại t́m cách né tránh.
Việc ông Abe thường xuyên bày tỏ ḷng tôn kính và sự ngưỡng mộ đối với ông ngoại cũng khiến Bắc Kinh “ngứa mắt”. Đây được xem là một trong những nguyên nhân khiến làn sóng thù ghét Nhật Bản ở Trung Quốc phát triển mạnh mẽ.
Abe Shinzō (安倍あべ 晋三しんぞう (An-Bội Tấn-Tam)? sinh ngày 21 tháng 9 năm 1954) là một chính trị gia người Nhật đă giữ chức Thủ tướng Nhật Bản bốn nhiệm kỳ đồng thời là Chủ tịch Đảng Dân chủ Tự do (LDP) từ 2012 đến 2020, và trước đó từ 2006 đến 2007. Ông cũng giữ chức Chánh Văn pḥng Nội các từ năm 2005 đến 2006 và là Lănh đạo Phe đối lập năm 2012. Ông là Thủ tướng tại nhiệm lâu nhất trong lịch sử Nhật Bản.
Abe được bầu vào Chúng Nghị viện trong cuộc bầu cử năm 1993. Ông được chọn làm Chánh Văn pḥng Nội các bởi Junichiro Koizumi vào tháng 9 năm 2005, trước khi kế nhiệm Koizumi làm Chủ tịch LDP tháng 9 năm 2006. Ông được xác nhận làm Thủ tướng Nhật Bản sau một phiên họp Quốc hội Nhật Bản ở tuổi 52, khiến ông là Thủ tướng sau chiến tranh trẻ nhất, và là người đầu tiên sinh sau Thế chiến thứ hai. Năm 2007, Abe từ chức Thủ tướng với lư do bệnh viêm loét đại tràng, không lâu sau khi đảng ông thua trong cuộc bầu cử Tham Nghị viện năm đó. Ông được kế nhiệm bởi Yasuo Fukuda, người đầu tiên trong chuỗi năm thủ tướng mà không ai tại nhiệm hơn 16 tháng.
Sau khi phục hồi, Abe bất ngờ trở lại chính trị, vượt qua cựu Bộ trưởng Quốc pḥng Ishiba Shigeru để trở thành Chủ tịch LDP lần thứ hai vào tháng 9 năm 2012. Tháng 12 năm 2012, sau chiến thắng áp đảo của LDP trong cuộc tổng tuyển cử, ông trở thành Thủ tướng đầu tiên tái nhiệm kể từ Yoshida Shigeru năm 1948. Ông tiếp tục đắc cử với kết quả áp đảo năm 2014 và 2017. Tháng 8 năm 2020, Abe thông báo ư định từ chức, với lư do là bệnh viêm loét đại tràng trở lại. Ông chính thức từ chức vào ngày 16 tháng 9 năm 2020, sau khi cuộc bầu cử lănh đạo LDP diễn ra hai ngày trước đó đă bầu ông Suga Yoshihide làm Chủ tịch LDP. Với việc đảng LDP chiếm đa số ở Quốc hội, ông Suga được bầu làm Thủ tướng, kế nhiệm ông Abe.
Abe là một chính trị gia bảo thủ được mô tả là một người theo chủ nghĩa dân tộc cánh hữu.Ông là thành viên của Nippon Kaigi và giữ quan điểm xét lại đối với lịch sử Nhật Bản, bao gồm việc từ chối mọi vai tṛ của chính phủ trong việc tuyển chọn phụ nữ mua vui trong Thế chiến thứ hai, dẫn đến nhiều căng thẳng với nước láng giềng Hàn Quốc. Ông được xem là có cách tiếp cận cứng rắn đối với Bắc Triều Tiên, và kêu gọi việc sửa đổi Điều 9 của Hiến pháp Nhật Bản để cho phép một lực lượng quân sự của Nhật. Abe cũng được biết trên thế giới với các chính sách kinh tế của chính phủ ông, thường gọi là Abenomics, chủ trương nới lỏng tiền tệ, kích thích tài chính, và cải cách cơ cấu. Tên gọi Abenomics được lấy cảm hứng từ những chính sách kinh tế lớn khác trên thế giới như Reaganomics, Clintonomics, Rogernomics, và Obamanomics.
Abe Shinzō sinh tại Tokyo trong một gia đ́nh có ảnh hưởng kinh tế và chính trị lớn ở Nhật Bản cả trước và sau chiến tranh. Gia đ́nh ông vốn từ Tỉnh Yamaguchi, và địa chỉ thường trú của Abe (honseki chi) là Nagato, Yamaguchi, nơi ông ngoại ông sinh ra. Trong thời kỳ Chiến tranh Thái B́nh Dương, bố ông t́nh nguyện làm phi công thần phong nhưng chiến tranh kết thúc trước khi ông hoàn tất huấn luyện.
Ông ngoại của ông, Kishi Nobusuke, giữ chức thủ tướng từ 1957 đến 1960, “vua kinh tế” de facto của Trung Quốc, Hàn Quốc, và Măn Châu Quốc, chính phủ bù nh́n của Nhật tại Bắc Trung Hoa. Kết thúc chiến tranh, Kishi bị xét xử dưới dạng một tội phạm chiến tranh, nhưng chính sách của Tư lệnh Tối cao cho các Phe Đồng minh, người nắm quyền Nhật Bản sau thế chiến, thay đổi và trở nên chống cộng. Kết quả là Kishi được thả từ nhà tù Sugamo và thành lập Đảng Dân chủ Nhật Bản. Trong quyển sách Utsukushii Kuni e (Hướng đến một Quốc gia Tươi đẹp), Abe viết, “Một số người từng coi ông ngoại tôi là một ‘nghi phạm tội ác chiến tranh Hạng A’, và tôi căm ghét điều đó. V́ lẽ đó, có thể đă khiến tôi gần gũi hơn với ‘chủ nghĩa bảo thủ'”.