Nếu ông Biden tuyên bố ngay ḿnh sẽ về hưu, cử tri không c̣n quan tâm đến ông nữa. Họ sẽ phê phán mỗi ứng cử viên đảng Dân chủ theo thành tích và lập trường cá nhân của họ, không thấy cần bày tỏ thái độ với ông Biden.
Mấy năm gần đây, những nhà chính trị nổi bật trong đảng Dân chủ là Dân biểu Alexandria Ocasio-Cortez (N.Y.), các Nghị sĩ Elizabeth Warren (Mass.), và Bernie Sanders (Vermont). Trước mắt dân Mỹ họ đều thuộc cánh cực tả. Năm nay, trước viễn tượng có thể thua đậm trong cuộc bầu cử quốc hội, đảng Dân chủ đang cố gắng xóa bỏ h́nh ảnh đó, do chính các cử tri của họ thúc đẩy, và được ông tổng thống ủng hộ.
Năm nay đảng Dân chủ đang lo sẽ thua đậm v́ uy tín của Tổng thống Joe Biden xuống thấp. Ứng cử viên Dân chủ đă mất chức thống đốc Virginia, và suưt nữa cũng thua ở New Jersey. Một nguyên nhân quan trọng là cả đảng Dân chủ mang h́nh ảnh thiên tả, có thể cực đoan. Họ cần xóa bỏ “nhăn hiệu” này trong mắt người dân b́nh thường.
Thành phố New York, một thành tŕ của đảng Dân chủ, đă thay đổi. Phái tả không đưa ra được một ứng viên nào để giành với ông Eric Adams trong chức thị trưởng. Ông Adams, một cựu cảnh sát trưởng, công nhận rằng các vụ sát nhân trong thành phố gia tăng là do chủ trương “cải tổ ngành cảnh sát” theo hướng cực tả. Adams chủ trương phải tăng số cảnh sát và thanh trừng các tội phạm mạnh hơn, thi hành ngay, đáp ứng dư luận cử tri.
Cử tri đă bày tỏ thái độ, rơ rệt nhất như cuộc bỏ phiếu băi nhiệm Công tố viên Chesa Boudin ở San Francisco vào đầu tháng Sáu. Ba năm trước, ông Boudin được bầu lên ở thành phố được coi là cấp tiến nhất nước, ông đă đưa ra các chính sách cực tả trong việc bảo vệ trật tự, an ninh. Ông Boudin áp dụng chính sách ân xá, hạ thấp số tù nhân và không truy tố nhiều tội phạm ông coi là nhẹ. Nhưng cuối cùng, khi các biện lư dưới quyền ông báo động t́nh trạng bất an, cử tri San Francisco đă bỏ phiếu truất quyền ông Boudin. Trong cùng thời gian đó, họ cũng bỏ phiếu băi nhiệm ba vị cấp tiến nhất trong hội đồng giáo dục. Các công dân gốc Á châu, lâu nay vẫn nghiêng về phía đảng Dân chủ, đi đầu trong phong trào này.
Đó cũng là một khuynh hướng đang lên trong cả tiểu bang California. Tại Quận Cam (Orange County) một biện lư Cộng Ḥa, Todd Spitzer, đă đánh bại đối thủ Dân chủ. Ở Sacramento, biện lư Thiên Hồ, nổi tiếng sau vụ bắt Joseph D’Angelo, một nghi can trong nhiều vụ giết người và hăm hiếp, đă đánh bại một đối thủ cánh tả.
B́nh thường, các vị tổng thống Mỹ thường không bàn đến những cuộc bỏ phiếu ở địa phương. Nhưng ông Joe Biden đă hoan nghênh vụ băi nhiệm ông Chesa Boudin ở San Francisco; v́ thấy đảng Dân chủ cần chuyển hướng. Ông đang t́m cách thay đổi h́nh cảnh đảng Dân chủ, trước hết là dập tắt phong trào đ̣i giảm bớt ngân sách ngành cảnh sát, đă được hô hào, cổ động sau vụ George Floyd chết trong khi bị một cảnh sát viên đè đầu gối lên cổ trong gần 9 phút.
Ông Biden tuyên bố sẽ gia tăng ngân sách cho ngành cảnh sát. Ông mới đưa ra chương tŕnh “Nước Mỹ An toàn hơn” (Safer America Plan) trong chuyến đi Pennsylvania, với dự án $37 tỷ mỹ kim trong ngân sách năm 2023; trong đó dành $13 tỷ để tuyển mộ và huấn luyện 100,000 cảnh sát trong 5 năm.
Trong cuộc chạy đua giữa hai phái cực tả và ôn ḥa trong đảng Dân chủ, phe ôn ḥa đă thắng. Giới có tiền trong đảng đă góp quỹ cho các ứng viên ôn ḥa, đánh bại nhiều người khuynh tả trong các cuộc bỏ phiếu sơ bộ.
Cuộc chuyển hướng trong nội bộ đảng Dân chủ không chắc sẽ giúp họ bảo vệ đa số mong manh ở Hạ viện. Họ bảo vệ được 50 ghế ở Thượng viện hay không, cũng không chắc chắn. Hai ghế nghị sĩ Dân chủ, Patty Murray ở Washington và Michael Benne ở Colorado, là mục tiêu đảng Cộng Ḥa đang cố giành. Mặc dù 2 năm trước ông Biden thắng với ưu thế 20% ở Washington và 13% ở Colorado, nhưng năm nay chính ông Biden cũng đang xuống.
Đặc biệt trong mùa tranh cử sơ bộ của hai đảng năm nay, đảng Dân chủ đă đổ tiền đi vận động cho nhiều ứng viên Cộng Ḥa được cựu Tổng thống Donald Trump ủng hộ. Họ tin rằng nếu những người này thắng th́ dễ bị đánh bại hơn, v́ các lập trường quá bảo thủ của họ, và v́ nhiều cử tri vẫn không chấp nhận ông Trump.
Năm 2012 chiến thuật này đă thành công ở tiểu bang Missouri, nơi nghị sĩ Dân chủ Claire McCaskill lo thất cử. Năm 2015 bà McCaskill thú nhận đă cố ư giúp ứng cử viên Cộng Ḥa Todd Akin trong mùa chọn sơ bộ ba năm trước. Bà đă bỏ tiền mua quảng cáo, nêu lên các lập trường bảo thủ của ông Akin, giúp ông được các cử tri Cộng Ḥa ủng hộ mạnh hơn. V́ bà biết nhiều ư kiến của ông Akin quá mức cực đoan, đang làm các cử tri phụ nữ bất măn, như khi ông nói rằng phụ nữ bị cưỡng hiếp không thể mang bầu để phải đi phá thai. Ông Akin đă thắng các ứng cử viên ôn ḥa khác, nhiều người có hy vọng được nhiều phiếu hơn bà McCaskill nếu được đảng Cộng Ḥa đưa ra tranh cử. Cuối cùng bà đă thắng ông Akin với tỷ số 54.7% / 39.2%.
Cho đến giữa tháng Bảy năm 2022, đảng Dân chủ đă chi ra $44 triệu mỹ kim để giúp các ứng cử viên cực hữu trong đảng Cộng Ḥa trong các cuộc chạy đua giành ghế dân biểu, nghị sĩ và thống đốc tiểu bang, với hy vọng sẽ đánh bại họ ngày 8 tháng 11 năm nay.
Ở tiểu bang Colorado, đảng Dân chủ đang lo bảo vệ cái ghế của Nghị sĩ Benne, cũng dùng chiến thuật này. Họ đă bỏ ra $800,000 đô la để cổ động giúp ứng viên Ron Hanks ra tranh cử sơ bộ đảng Cộng Ḥa. Trong lúc đó, chính Dân biểu Hanks chỉ thâu được $38,000 vào quỹ tranh cử v́ đảng Cộng Ḥa cũng nghĩ rằng ông ta không thể nào thắng. Ông Hanks đề cao chủ trương phải cấm phá thai trong bất cứ trường hợp nào, và bây giờ vẫn quả quyết ông Trump mới là người đắc cử năm 2020. Greg Brophy, một nhà chiến lược Cộng Ḥa ở tiểu bang, nhận xét: “Nếu đảng Dân chủ chi một triệu đô la để giúp Hanks thành ứng cử viên Cộng Ḥa, họ sẽ tiết kiệm được $20 triệu trong cuộc bầu cử cuối năm nay” v́ Hanks sẽ bị đánh bại dễ dàng.
Cuối cùng, ở Colorado chiến thuật của đảng Dân chủ không có kết quả. Các cử tri Cộng Ḥa đă chọn một doanh nhân, Joe O'Dea, thay v́ Dân biểu Ron Hanks. Nhưng chiến thuật đó thành công trong cuộc tranh cử thống đốc Pennsylvania. Ứng cử viên Dân chủ Josh Shapiro trả tiền vận động cho nghị sĩ tiểu bang Doug Mastriano thắng phiếu trong đảng Cộng Ḥa. Ông Mastriano bị coi là cực đoan, vẫn quả quyết Tổng thống Trump mới là người thắng năm 2020. Ở Illinois, tỷ phú J.B. Pritzker, Dân chủ, đă chi $35 triệu đô la tiền túi để vận động giúp ứng cử viên Cộng Ḥa Darren Bailey thắng, hy vọng cuối năm sẽ đánh bại ông ta.
Tổng thống Joe Biden có thể giúp các ứng cử viên Dân chủ trong cuộc bầu cử cuối năm nay bằng một hành động đơn giản, để thay đổi h́nh ảnh của đảng: Ông chỉ cần nói, ngay bây giờ, rằng năm 2024 ông sẽ không tranh cử tổng thống nữa! Ông có lư do chính đáng: Dù được tái đắc cử th́ ông sẽ đến tuổi 82; làm tổng thống đến năm 86 tuổi th́ mệt lắm; về nhà nghỉ tốt hơn!
Chỉ cần ông Biden tuyên bố về hưu, dân Mỹ sẽ nh́n cuộc bỏ phiếu năm nay theo cách khác. Xưa nay, trong các cuộc bỏ phiếu giữa nhiệm kỳ dân chúng thường chọn một quốc hội đối lập để cân bằng với quyền lực ông tổng thống. Năm nay, đảng Dân chủ c̣n bất lợi hơn v́ uy tín của Tổng thống Biden xuống rất thấp. Dân chúng coi ông chịu trách nhiệm về vật giá leo thang, mặc dù nguyên nhân phức tạp hơn. Với bệnh dịch Covid 19, các công ty ngừng sản xuất, công nhân không muốn đi làm sớm, đường dây tiếp liệu ngưng trệ, hàng nhập cảng nằm bất động ở các bến tàu. Nhưng đối với dân Mỹ họ chỉ thấy ai làm tổng thống mà không ngăn được lạm phát là đáng trừng phạt.
Nếu ông Biden tuyên bố ngay ḿnh sẽ về hưu, cử tri không c̣n quan tâm đến ông nữa. Họ sẽ phê phán mỗi ứng cử viên đảng Dân chủ theo thành tích và lập trường cá nhân của họ, không thấy cần bày tỏ thái độ với ông Biden. Thái độ thay đổi đó có thể giúp các ứng cử viên Dân chủ thêm được nhiều điểm!
Ngô Nhân Dụng