V́ sao hoàng đế Gia Long gọi hơn 100 cung phi mỹ nữ của ḿnh là... đám yêu phụ? Vua Gia Long có hai bà vợ được phong hoàng hậu. Bà chính là Thừa Thiên Cao hoàng hậu, mẹ của hoàng tử Cảnh. Bà thứ hai là Thuận Thiên Cao hoàng hậu, mẹ của hoàng tử Đảm (vua Minh Mạng).
Ngoài hai bà trên, Gia Long cũng như những vị vua khác, có trên 100 cung phi mỹ nữ. Tất cả các cung phi này đều là con gái của các đại quan trong triều đ́nh. Nhiều vợ như thế không phải là thú vị và sung sướng...
Vua Gia Long cưới bà Thừa Thiên từ năm 18 tuổi và lập làm Nguyên Phi. Gia Long rất mực yêu thương bà này v́ nhân cách, đức hạnh. Bà rất đau ḷng mà gạt nước mắt khi đưa hoàng tử Cảnh mới 4 tuổi sang Pháp làm con tin xin cầu viện. Không chỉ tin yêu và chung thủy với chồng, hết ḷng hầu hạ mẹ chồng (bà Thiếu Khương, mẹ của vua Gia Long), bà Thừa Thiên Cao hoàng hậu c̣n có lúc thay chồng lănh đạo ba quân chống Tây Sơn. Bà mất trước vua Gia Long 5 năm (1815) và được chôn trên nền đất và nằm sóng đôi với mộ vua Gia Long ở Thiên Thọ Sơn.
Hoàng đế GIa Long.
Ngoài hai bà trên, Gia Long cũng như những vị vua khác, có trên 100 cung phi mỹ nữ. Tất cả các cung phi này đều là con gái của các đại quan trong triều đ́nh. Nhiều vợ như thế không phải là thú vị và sung sướng. Ngược lại, vua Gia Long vô cùng ngao ngán v́ sự kiện cáo đ̣i phân xử liên miên của các bà vợ. Có lần vua Gia Long đă tâm sự với người bạn Pháp tên là Michel Đức Chaigneau như sau: “Trẫm gặp phải một bọn quỷ sứ thật sự. Chúng căi vă nhau, ngược đăi nhau, phỉ báng nhau và sau đó tất cả cùng chạy đến xin trẫm phân xử... Đám yêu phụ này làm trẫm điếc tai, nhức óc...”
Tuy vậy, trong số các bà, cũng có những nàng cung phi bất hạnh v́ chẳng bao giờ được nhà vua “chiếu cố” từ ngày được đưa vào cung cho đến ngày nhắm mắt xuôi tay. Đó là nỗi đau đớn và phiền muộn của số phận người cung nữ mà Nguyễn Gia Thiều đă miêu tả trong tác phẩm “Cung oán khâm khúc”:
Buồn mọi nỗi ḷng đà khắc khoải
Ngán trăm chiều bước lại ngẩn ngơ
Hoa này bướm nỡ thờ ơ
Để gầy bông thắm để xơ nhị vàng...
Vua Gia Long Nguyễn Phúc Ánh mất năm 1820, trị v́ được 18 năm và hưởng thọ 58 tuổi. Theo sử cũ th́ tới gần 4 tháng sau ngày mất, tức vào ngày 24/5/1820, vua Minh Mạng mới làm lễ di quan thi hài vua Gia Long ra khỏi hoàng thành. Suốt 3 ngày long giá trên sông, từ 7 giờ sáng ngày 26/5/1820, long giá mới rước lên bộ nơi chân núi Thiên Thọ, cách trung tâm thành phố 16km theo hướng Tây Nam. Sáng ngày 28/5, việc đưa đám mới hoàn tất và tất cả trở lại kinh đô.
Lăng Gia Long tọa lạc trên chính giữa ngọn đồi bằng phẳng có phong cảnh thiên nhiên với sơn thủy hoành tráng mà hữu t́nh. Trước lăng là ngọn Đại Thiên Thọ làm tiền án. Sau có 7 núi làm hậu án. Mỗi bên phải, bên trái đều có 14 ngọn núi tạo nên thế “Tả thanh long, hữu bạch hổ”. Chung quanh lăng là quần thể hồ nước và một ḍng suối thơ mộng. Tất cả tạo nên vẻ đẹp hùng vĩ mà trữ t́nh, b́nh dị, khác xa sự nguy nga tráng lệ ở những đền đài lăng tẩm của lớp con cháu ông sau này.
Lời bàn:
Theo cách nghĩ b́nh dân, người ngồi trên ngai vàng tức là chỉ dưới có trời c̣n ở trên tất thảy mọi người trong thiên hạ, vậy mà cũng c̣n khổ th́ có lẽ trên cơi đời này không ai sướng cả. Cứ theo nội dung của giai thoại trên th́ có lẽ vua Gia Long ngày xưa có cuộc sống đời thường không bằng thứ dân. Bởi v́ hằng ngày vua Gia Long phải thường xuyên tiếp súc với các bà vợ là một “bọn quỷ sứ thật sự”. Cũng từ điều này cho thấy trong hậu cung của vua Gia Long ngày ấy không hề yên tĩnh mà ngược lại là luôn luôn có sự đối kỵ, ganh tỵ, ghen ghét, tranh giành quyền lực và lừa lọc lẫn nhau. Và dưới thời phong kiến, người phụ nữ luôn phải tuân theo “Tam ṭng, tứ đức”, nhưng xem ra hậu cung của vua Gia Long toàn là những người không hiểu ǵ phép tắc.
Cổ nhân xưa có câu rằng: “Tề gia, trị quốc, b́nh thiên hạ”. Điều này có nghĩa rằng một ai đó có ước vọng lớn th́ trước hết phải tề được gia th́ mới trị quốc và có trị quốc th́ mới b́nh được thiên hạ. Cứ theo lời này th́ vua Gia Long ngày xưa chỉ riêng việc tề gia cũng đă “điếc tai nhức óc” th́ làm sao có đủ sức lực và tâm trí để trị được quốc, tức là lo được cho trăm họ b́nh yên, lạc nghiệp. Và không phải chỉ riêng vua Gia Long, mà thời nào cũng vậy, một gia đ́nh mà trong đă không ấm th́ làm sao ngoài có thể êm, vợ chồng hay anh em mà không ḥa thuận th́ làm sao có tài lộc và hạnh phúc.
VietBF@ sưu tập