Mấy ngày qua mạng xă hội sôi sùng sục v́ h́nh ảnh biển hiệu trái tai gai mắt “Ga Tàu Thủy Bạch Đằng”. Sài G̣n có biết bao nhiêu cái Bến: Bến Nghé, Bến Hàm Tử, Bến Chương Dương, Bến Vượt (Củ Chi), nhưng quan trọng nhất là Bến Nhà Rồng…
Riêng Bến Bạch Đằng ở Sài G̣n đă thành đia danh quen thuộc, cảnh quan đặc trưng. Hơn thế nữa, nơi đây có tượng đức Trần Hưng Đạo uy nghi, từng bị dời lư hương gây xáo động ḷng người nên càng thêm nhạy cảm. Bến Bạch Đằng của Sài G̣n không phải là cái tên vô cảm mà nó mang hơi thở của lịch sử, tâm thức giữ nước của cha ông truyền lại.
Đổi Bến thành Ga Tàu Thuỷ là nhằm mục đích xoá lịch sử huy hoàng thời VNCH, chà đạp và bắt người miền Nam tiếp tục làm nô lệ trong chế độ gông cùm CS hiện nay.
“Bến Bạch Đằng” không chỉ là một trạm tàu, mà c̣n là cái tên tồn tại kéo dài đă lâu, thẩm thấu văn hóa, kư ức địa phương.
Thử điểm qua ba bộ từ điển tiếng việt của Lê Văn Đức (LVD) ở Miền Nam trước 1975, Từ điển Hoàng Phê bản in 2003 (HP) và Từ Điển Bách Khoa của Viện Hàn Lâm Khoa Học Việt Nam (VHL) với hai mục từ Bến và Ga ta sẽ thấy kết quả hải hùng.
Với mục từ Bến,
LVD giải thích có ba nghĩa: Nơi tàu, thuyền xe đậu để đưa rước hành khách và chất hàng. LVD c̣n dẫn thêm những từ ghép như bến xe, bến thuyền, bến mê…
HP giải nghĩa từ Bến:
1- Chỗ bờ sông thường có bậc lên xuống để lấy nước.
2- Nơi quy định cho tàu thuyền xe cộ dừng lại để hành khách lên xuống bốc dở hàng hóa. Bến đ̣ ngang. Tàu cập bến. Bến ô tô.
HP cũng dẫn thêm nhiều từ ghép bến bờ, bến lội, bến nước, bến tàu…
VHL không có mục từ "Bến độc lập" mà chỉ có một số từ ghép như Bến Phà, Bến tàu, Bến Vượt và một số danh từ riêng như Bến Tre, Bến Thủ.
Với mục từ Ga:
LVD giải thích có ba nghĩa
1- Hơi tống máy chạy. Đạp ga, nhả ga, bờt ga, thả ga (gaz)
2- Vải thưa được hấp khử trùng dùng băng bó (gaze)
3- Trạm xe lửa nơi hành khách lên xuống (gare)
HP có hai mục từ Ga:
Ga là công tŕnh kiến trúc làm nơi hành khách lên xuống hoặc bốc xếp dở hàng hóa ở những nơi quy định dành cho xe lửa, xe điện, máy bay đỗ trên đường bay đường đi. Ga xe lửa, hành khách vào ga sân bay.
2- Khoảng cách giữa hai xe lửa, xe điện kế tiếp nhau. Tàu đă đi được hai ga.
Mục từ Ga khác, HP giải thích về khí ga chất đốt và khí ga để uống.
VHL giải thích mục từ Ga rất bác học, chi tiết và quan trọng là đă mở rộng chức năng. Công tŕnh kiến trúc nằm trong hệ thống giao thông (sắt, thủy, bộ, hàng không)….. Tùy theo phương tiện giao thông mà có ga đường sắt, ga hàng không.
So sánh ba từ điển trên, tuy có khác nhau về địa lư về thời gian chênh nhau gần nửa thế kỷ nhưng LVD và HP có điểm chung xác định
Bến gắn với nước, Bến là nơi đón hành khách hàng hóa đường thủy và bộ. Ga là nơi đón khách của đường sắt.
Trước phản ứng của dư luận, ông Nguyễn Kim Toản - Giám đốc Công ty TNHH Thường Nhật (chủ đầu tư tuyến buưt sông số 1) – thông báo rằng công ty sẽ thực hiện điều chỉnh, thay đổi bảng hiệu "ga tàu thủy" thành "bến tàu" tại các bến đón, trả khách của tuyến buưt sông số 1.
Hiện nay, cụm “ga tàu thủy” cũng đă được tháo đi, để chuẩn bị cho việc sửa đổi, dự kiến 1-2 ngày nữa sẽ hoàn thành.
Viện Hàn Lâm Khoa Học Việt Nam (VHL) không xác định được mục từ Bến và mở rộng từ Ga thêm chức năng đón khách đường bộ và đường thủy mặc dù thực tế này chưa từng xảy ra ở Việt Nam. VHL cũng không đưa ra dẫn chứng nào. Đọc VHL người ta có cảm giác mục từ Ga được dịch từ sách vở nước ngoài thành tiếng Việt chứ không phải giải nghĩa từ tiếng Việt, của đời sống người Việt.
Hóa ra tác giả của cụm từ Ga Tàu Thủy phản cảm, tréo miệng, chói tai người Việt không chỉ là những quan chức chân vịt bánh xe mà c̣n có những viện sĩ của cái Viện lẫy lừng là ḷ ấp mỗi năm hàng ngàn tiến sĩ. Hơn ai hết, chính họ đă dùng hàng ngàn tỉ đồng ngân sách đầu tư nghiên cứu để tù mù hóa, rối rắm hóa sự trong sáng của tiếng Việt.
Tác giả: Gió Bấc