Ngày xửa ngày xưa, Ngọc Hoàng có một người con gái tên là Nàng Bân, từ nhỏ vốn đă được chiều chuộng nên nàng không phải động chân động tay đến việc ǵ. Cộng với khả năng thiên bẩm, càng lớn nàng càng trở nên "vụng về, ẩu đoảng". Thiên Hậu vốn là người khó tính nên suốt ngày ca cẩm, trách mắng nàng. Bị mắng măi nên nàng đâm ra tự ái, nằng nặc đ̣i xuống trần gian làm dân thường. Cũng v́ ngán ngẩm bởi luôn luôn phải nghe Thiên Hậu rả rả, réo rắt, ca thán bên tai nên Ngọc Hoàng cũng đành đồng ư giáng con xuống trần làm thường dân.
Xuống trần gian, Nàng Bân vẫn không cải thiện được t́nh h́nh, vụng vẫn hoàn vụng. Cũng may cho nàng là được cái xinh xắn mũm mĩm, tuy có chậm chạp nhưng không đến nỗi quá ù ĺ, nàng cũng được một vài thanh niên trong làng để mắt đến. Nhớ đến những lần Thiên Hậu vẫn hay tŕ triết “hậu đậu thế sau này có mà c_hó nó lấy”, nàng cú lắm, thế là nàng quyết định lấy đại một tấm chồng để chứng minh cho Thiên Hậu biết rằng nàng cũng "không phải dạng vừa đâu". Lấy chồng được mấy hôm, nàng nhận ra rằng có chồng cũng rất sướng, "biết thế này th́ ḿnh lấy chồng trước Thiên Hậu có phải hơn không???"
Từ lúc nhận ra lấy chồng rất sướng, nàng trở nên yêu chồng lắm. Thấy mùa đông giá rét đă đến, nàng thương chồng rét mướt nên quyết định đan cho chồng một tấm áo ấm. Nói là làm, nàng ra chợ mua len, mua sợi, mua kim, mua chỉ... đầy đủ đồ nghề đan áo. Vốn vụng về, nàng đan đằng trước th́ lại tuột đằng sau, len sợi rối như tơ ṿ. Nàng cứ lấy len ra chuẩn bị đan th́ lại bị rối, gỡ rối xong th́ cũng hết ngày, hôm sau lôi ra lại bị rối, lại ngồi gỡ hết ngày. Cứ thế, công việc đan áo của nàng chủ yếu là ngồi gỡ rối và lẩm bẩm chửi, đan chả được bao nhiêu. Được cái là trong cái nhược cũng có cái ưu, với bản tính khá lỳ nên khi muốn làm ǵ là nàng quyết làm cho bằng được. Nàng bỏ bê công việc nội trợ để tập trung đan áo. Chồng nàng cay cú lắm nhưng v́ vợ mới nên c̣n nể nang, đành cắn răng chịu đựng cho êm ấm cửa nhà. Nàng h́ hục đan suốt từ ngày này sang ngày khác, đan từ tháng chạp sang tháng giêng, tháng giêng sang tháng hai, đến khi xong th́ đă sang tháng ba, mùa đông đă xa mà mùa hạ th́... sắp tới.
Áo đan xong, nàng hí hửng gọi chồng vào pḥng bảo thử áo. Những tưởng được chồng khen rồi “thưởng nóng” xứng đáng, ai dè lại bị chồng nổi nóng chửi te tua (bởi do bức xúc dồn nén lâu ngày, chồng nàng đă phải chịu rét suốt mùa đông, cơm th́ bữa có bữa không, ngủ th́ hôm chay hôm tịnh). Mà nàng bị chửi cũng xứng đáng, người ta đan một cái áo thường chỉ hết vài ngày, c̣n nàng th́ đan suốt 3 tháng mùa đông. Bị chửi, nàng khóc (ngẫm lại thấy chồng nàng có lư, hết rét rồi th́ cần ǵ áo của nàng nữa). Tiếc công, nàng càng khóc to hơn...
Ngọc Hoàng từ lúc giáng con gái xuống trần, Ngài vẫn âm thầm dơi theo. Biết chuyện, Ngọc Hoàng thương con gái lắm, bèn sai sứ giả nhà Trời xuống mật báo cho nàng rằng sắp tới Trời sẽ cho rét thêm đợt nữa, để bơ công nàng. Nàng mừng như vừa lấy thêm được chồng nữa, nàng gọi chồng về thông báo rằng trời sẽ c̣n rét tiếp, rồi chồng sẽ phải dùng đến áo của nàng, để rồi đừng có mà coi thường nàng.
Vốn không biết vợ là người giời nên anh chồng chả tin, cho rằng vợ bị hâm, nói nhảm. V́ có khi nào trời rét sang tận tháng ba đâu? Nàng ra sức cảnh báo sắp rét, nhưng chàng cứ không tin, c̣n nổi khùng lên định mang cái áo ra đốt. Bất quá, nàng thách: "vậy nếu ngày mai trời mà trở rét th́ chàng tính sao với thiếp..?". Bởi chàng không tin trời c̣n có thể rét nên nói đại cho bơ ghét: "--Nếu trời mà rét th́ tôi sẽ tự nguyện hầu hạ cô nguyên một ngày, sẽ mua tặng lại cô những ǵ cô thích, tôi sẽ tặng cả hoa cho cô, nói với cô những lời ngon ngọt và tôn cô lên một tầm cao mới... được chưa..?"
Nào ngờ, hôm sau trời trở rét thật. Thế là người chồng bị "vạ miệng", lỡ hứa rồi nên phải nghiêm túc thực hiện. Nguyên một ngày hôm đó người chồng phải h́ hục đi chợ nấu cơm, rồi rửa bát, quét nhà, giặt quần áo. Đă vậy, chàng c̣n bị vợ đ̣i tặng hoa, tặng quà, phải chúc lời hay ư đẹp. Chưa hết, đến cuối ngày, dù đă mệt lử nhưng chàng vẫn phải chiều nàng đến nơi đến chốn.
Hôm đó là ngày 8/3, cái ngày mà chàng nhớ đến già. C̣n với Nàng Bân, sau khi được một ngày chồng chiều chuộng đưa lên tận mây xanh, thế là tiện đường nàng về trời luôn, không quay lại hạ giới nữa. Kể từ đó, hàng năm cứ đến độ tháng ba, trời đang nắng ấm bỗng nhiên chuyển sang rét vài hôm, rất vô duyên. Đó là đợt rét thêm, đợt rét cuối mùa mà người đời gọi là rét Nàng Bân. "Tháng giêng rét đài, tháng hai rét lộc, tháng ba rét Nàng Bân".
Và cũng kể từ đó, tháng ba hàng năm, cứ vào ngày mùng tám, tất cả đàn ông lại dành trọn một ngày để tôn vinh, để ghi nhận công lao của phụ nữ theo đúng cách mà chồng Nàng Bân đă làm.
Sau này trong những lúc trà dư tửu hậu cánh đàn ông lại ngồi nhắc nhau về chuyện chồng Nàng Bân để coi đó như một lẽ sống: để được vợ đan cho một cái áo ấm th́ cũng phải cắn răng chịu rét chờ đợi đến hết mùa đông, áo vợ tặng chỉ mặc được một lần nhưng phải trả một cái giá quá đắt, và quan trọng là: "Đừng bao giờ hứa ǵ với phụ nữ..!"
VietBF@sưu tập