Gibbs

Reuters cách đây hơn một năm từng nhận xét, ông Võ Văn Thưởng được coi là người thân tín với nhân vật quyền lực bậc nhất Việt Nam – Tổng bí thư (TBT) Nguyễn Phú Trọng. Riêng chỗ nội bộ cho biết, ông Thưởng thường xuyên ‘xưng chú – cháu’ với Tổng bí thư. Việc bổ nhiệm chức vụ Chủ tịch nước lúc ấy diễn ra trong bối cảnh chiến dịch chống tham nhũng hay còn gọi là ‘đốt lò’ ngày càng mở rộng. Theo đó, hàng trăm quan chức bị ví như ‘củi cả khô lẫn tươi’ đều bị bỏ vào lò để điều tra, hàng loạt chính trị gia hàng đầu bị miễn nhiệm, trong đó có hai Phó Thủ tướng được cho là đại diện ‘khả dĩ’ cho giới kỹ trị.

Tuy nhiên, trong phát biểu vào tháng 12/2022, đương kim TBT Nguyễn Phú Trọng khẳng định: ‘Đội ngũ cán bộ Đoàn đông đảo, trẻ trung, có trình độ chuyên môn, nghiệp vụ đã và đang trở thành nguồn cán bộ kế cận tin cậy của Đảng, chính quyền và đoàn thể ở các cấp’. Nhớ là chữ Đoàn, Đảng ở đây đều phải viết hoa, chứ không được viết thường như chữ ‘kỹ trị’… Trên danh nghĩa, Chủ tịch nước là một trong ‘Tứ trụ’ (A2) của ĐCS, bên cạnh vị trí Tổng bí thư (A1), Thủ tướng (A3) và Chủ tịch Quốc hội (A4). Nhưng trên thực tế, A2 này thật ra là ‘A4 – A chót’, nếu ta nhìn vào ‘số phận long đong’ của chiếc ghế ‘Tất tử’ này!

Kể từ khi giành được quy chế ‘đặc biệt của đặc biệt’ tại Đại hội 13, giờ đây, thế lưỡng nan của A1 đang vào khúc quanh ‘sinh tử’. Ngay sau mấy ngày họp ‘bất thường nhưng rất đỗi bình thường’ vào những ngày tới, câu hỏi ai là kẻ chủ trương ‘cưa ghế’ của Võ Văn Thưởng cũng chưa chắc hy vọng có câu trả lời mạch lạc và logic. Phải vận dụng cặp phạm trù Mác-xít ‘khả năng – hiện thực’ vào trường hợp này, may ra mới có thể soi tỏ phần nào. Cũng chỉ phần nào thôi, bởi vì A1 là ‘siêu lý luận gia’ của Đảng! Có thể dò sông dò biển nhưng thật khó mà ‘dò’ được mạch tư duy của ông. Nguyễn Phú Trọng đã để lại cho hậu thế 3 tập sách, có thể sánh vai với ‘Mao tuyển’, ‘Tập tuyển’ hoặc “Lê Nin Toàn tập’… tức là loại sách không bán được trên thị trường, nhưng lại chất đầy trên các giá sách ở chốn ‘cung đình’. Từ những chương sách ‘đậm đặc’ tính mưu mô ấy, có thể dự đoán, ý đồ TBT ‘đôn’ Thưởng lên ghế A1 là có thật! Thưởng ngồi vào ghế A1, ông Trọng được hưởng hai cái lợi. Thứ nhất, ông sẽ được an toàn sau khi ‘từ quan’, khó xảy ra chuyện ‘kiến ăn cá’. Thứ hai, điều này mới quan trọng, nguyên TBT có thể ‘buông màn chấp chính’… !

Ý đồ ‘đôn’ Thưởng lên cũng chỉ là một giả thuyết. Khả năng thứ hai, mà khả năng này có thể lớn hơn giả thuyết thứ nhất. ‘Đẩy’ Thưởng vào ghế A2 cách đây hơn năm chỉ là một vở diễn của TBT. Nay thì ông Trọng có thể nói trong nội bộ, ‘tôi không tham quyền cố vị, tôi đã chọn ra cho các anh ‘một hạt giống đỏ’. Nhưng chỉ sau một năm, các anh dò la ra hạt giống ấy bị thui chột. Thế thì lẽ đương nhiên, 23 tháng tới đây, các anh phải sửa lại Điều lệ Đảng để tôi ngồi tiếp… nhiệm kỳ thứ tư. Liên quan đến điều này, ông Trọng từng ‘nghẹn ngào tâm sự’ với Tập Chủ tịch hồi cuối năm ngoái, trước ông kính truyền hình, rằng ông không muốn vậy! Thế lưỡng nan của TBT ở đây là, nội bộ nếu ai đó dám ‘vuốt râu hùm’ (Cho dù chuyện này khá hiếm hoi, nhưng nếu không dám công khai người ta sẽ ‘rì rầm’ ở mức đủ to để TBT, chứ không để cho ‘thế lực thù địch’, nghe thấy). ‘Rì rầm’ rằng, thử hỏi trách nhiệm chính trị của người đứng đầu Bộ ‘tham mưu của Đảng’ ở đâu, khi đích thị ông chọn 4 – 5 ‘candidate’ để thay thế, từ Đinh Thế Huynh… đến Võ Văn Thưởng, người thì ‘nhặt lá, đá ông bơ trên đường’, người thì sắp tới Trung Ương họp để ‘cưa ghế’?

Thế lưỡng nan nói trên của Tổng bí thư đương nhiên cũng là một phần thế lưỡng nan của Đảng Cộng Sản Việt Nam (ĐCSVN). Và không chỉ Đảng, mà ngay cả Hành pháp lẫn Lập pháp (tuy phân ra để làm dáng ‘tam quyền’ kiểu Xã Hội Chủ Nghĩa (XHCN)) cũng bị vạ lây. Đó là việc ĐCSVN và Nhà nước nước CHXHCN Việt Nam vừa được/ bị ghi vào “Kỷ lục Guinness”. Tiếc rằng, đó không phải kỷ kục về chiếc bánh chưng to nhất, hay những tượng đài vĩ đại nhất… Lần này, với “scandal đối với Hoàng gia Hà Lan”, chắc chắn Hà Nội sẽ được ghi vào “Guinness Khánh tiết”, như một thất thố thảm hại nhất về “Lễ tân” trong lịch sử “Ngoại giao Nguyên thủ”. Việc nước chủ nhà đình hoãn một phái đoàn hàng trăm yếu nhân, dưới sự dẫn dắt của Đức Vua và Hoàng Hậu Hà Lan mà không đưa ra lời giải thích về nguyên nhân, rõ ràng không chỉ là vô tiền khoáng hậu, mà còn là sự ‘khinh thị’ không thể nào chấp nhận. Trên Diễn đàn Hoàng gia (The Royal Forums), nhiều người bày tỏ thắc mắc về lý do chuyến thăm bị hoãn: ‘Có ai biết ‘tình hình trong nước’ ở Việt Nam là gì mà phải hoãn chuyến thăm không?’ Người khác đáp lại: ‘Chứ tôi không thấy có tình trạng bất ổn xã hội hay bất cứ điều gì tương tự!

Trần Đông A

__________________