|
Vài năm tới miền Tây sẽ càng khó khăn hơn vs dự án kênh đào Phù Nam Techo của Cambodia. Được khởi công cuối năm nay. Nước Mekong sẽ được dẫn xuống biển Kampot. Lượng nước đổ xuống Đồng Bằng Sông Cửu Long sẽ ít đi. Ít phù sa và mặn nhiều hơn.
LinhHo
Việc Trung Quốc giúp Campuchia đào kênh funan techno dài 180km như một con sông nhân tạo nhằm 2 mục đích đó là phát triển kinh tế Campuchia và ngăn ḍng nước Mê kông đổ về Việt Nam sau khi Trung Quốc giúp Lào và Campuchia xây dựng nhiều thủy điện trên Mê kông đă làm cạn kiệt nguồn nước ngọt và phù sa đổ về vựa lúa của Việt Nam. Nguy cơ nước biển xâm thực làm hại toàn bộ nền nông nghiệp và kinh tế Việt Nam cùng với động thái xâm lấn Vịnh Bắc Bộ và kiểm soát, lấn chiếm Biển Đông cùng các đảo, đá, thềm lục địa Việt Nam thể hiện rơ mưu đồ của Trung Quốc kiềm chế, phá hoại Việt Nam, thuần phục Việt Nam theo quỹ đạo của Trung Quốc...
Tập đoàn Cầu đường Trung Quốc (China Road and Bridge Corporation) được xác định là công ty thực hiện nghiên cứu khả thi và cũng là công ty đầu tư vào siêu dự án kênh đào Phù Nam Techo của Campuchia.
Xét về tầm ảnh hưởng của Sáng kiến Vành đai và Con đường (BRI), có thể thấy Lào và Campuchia là hai nước trong khu vực hạ lưu sông Mekong "nhiệt t́nh đón nhận" các dự án BRI nhất, hơn là Việt Nam.
Gần đây, căn cứ hải quân Ream ở Campuchia cũng làm dấy lên quan ngại gia tăng về khả năng Trung Quốc tài trợ cho căn cứ này.
Mối quan hệ ngày càng gắn kết giữa Trung Quốc và Campuchia đang tạo một thách thức ngày càng lớn cho Việt Nam.
Tháng 5-2023, Vương quốc Cambodia có hai sự kiện quan trọng. Một đàng tổ chức Sea Games rất ŕnh rang. Một đàng th́ chính phủ lặng lẽ hơn chuẩn thuận dự án Funan Techo Canal (Kênh đào Đế chế Phù Nam).
Thật ra dự án đă được âm thầm chuẩn bị từ nhiều năm trước trong khuôn khổ Vành đai con đường (Nhất đới nhất lộ) của Trung Quốc, mà chỉ đến ngày 3-3-2023 mới có những thông tin công khai đầu tiên về việc lập nghiên cứu khả thi. Ảnh lấy từ trang Twitter cá nhân của học giả người Campuchia Chhengpor Aun thuộc Học viện Quốc tế về nghiên cứu chiến lược (IISS) có trụ sở chính tại London.
Tháng 8-2023, chính phủ Campuchia mới gửi thư cho Ủy hội sông Mekong (MRC). Tháng 8 và tháng 9 mới có những bài báo đầu tiên về tác động của ḍng kênh này. Các báo tiếng Việt lề phải đăng rất sơ lược.
Măi đến hôm 18-10 vừa rồi, nhân khai mạc Diễn đàn Vành đai con đường tại Bắc Kinh, tân Thủ tướng Hun Manet mới kư tám bản ghi nhớ (MOU) về các dự án hạ tầng do Trung Quốc đầu tư, trong đó có dự án Funan Techo Canal.
Phù Nam là tên gọi một quốc gia cổ đại đă tồn tại trong vùng Đông Nam Á, từ trước Công nguyên, với di tích cảng Óc Eo ở tỉnh An Giang, Việt Nam. Đây là nơi trao đổi từ Trung Hoa xuống và từ Địa Trung Hải qua. Vương quốc cổ này chỉ tồn tại đến thế kỷ thứ 7 sau Công Nguyên, sau bị Chân Lạp và đế quốc Khmer thay thế…
Hệ thống đường thủy “Funan Techo Canal” đă được xây dựng và vận hành từ Triều đại Đế chế Funan - Khmer có từ khoảng 500 năm trước Công Nguyên. Dự án mới nhằm phục hồi và cải thiện giao thông đường thủy trong nội địa. Kịch bản được Campuchia – Trung Quốc nói chỉ cần đầu tư khoảng 1,7 tỷ USD, nhưng trên thực tế có thể tiêu tốn đến 30 tỷ USD. Đây có thể cái bẫy nợ mà Campuchia có thể mắc phải và Việt Nam với tư cách là nước hạ nguồn sông Mekong có thể liên đới chịu hậu quả gián tiếp và trực tiếp từ dự án kênh đào mới.
Tờ Khmer Times mô tả rằng kênh nhân tạo sẽ dài 180 km và sẽ nối Prek Takeo với Prek Ta Ek và Prek Ta Hing của hệ thống sông Hậu và vào tỉnh Kep. Sau khi hoàn thành, con kênh sẽ đi qua Kandal, Takeo và Kampot và lắp đặt ba cống hoặc âu thuyền (theo kế hoạch hiện tại, những cống này sẽ được bổ sung bên ngoài Phnom Penh, ở Takeo và tại Kep), cũng như 11 cây cầu, và bổ sung 208 km đường cao tốc dọc hai bên con kênh được xem là “Đại Vận Hà” của Campuchia.
Kênh sẽ rộng 100m ở thượng nguồn và 80m ở hạ lưu và có độ sâu 5,4m. Sẽ có hai làn đường vận chuyển để cho phép các tàu thuyền có thể di chuyển an toàn theo các hướng ngược nhau cùng một lúc. Trong khu vực bị ảnh hưởng, ước tính có tổng dân số là 1,6 triệu người sống ở cả hai bên đường thủy.
Dự án dự kiến sẽ gấp rút hoàn thành vào năm 2027 và vận hành từ năm 2028.
Campuchia đang thiếu đường sông trực tiếp thông ra biển và đang phụ thuộc vào hai nhánh sông Tiền và sông Hậu của Việt Nam. V́ vậy mục tiêu của dự án này là khơi luồng cho tàu bè từ biển Kep - Kampot tới Phnom Penh. Từ hướng đó th́ Funan Techo Canal chạy song song với kinh Vĩnh Tế bên phía Việt Nam.
Tiến sỹ Brian Eyler thuộc Stimson Center ở Mỹ nói rằng dự án là “chiếc đinh cuối cùng đóng vào quan tài ĐBSCL”. Một số chuyên gia tính toán Việt Nam sẽ mất khoảng 70-80 triệu m3 nước mỗi năm. Nhưng kỹ sư Phạm Phan Long, P.E. Giám đốc điều hành Việt Ecology Foundation, nói rằng lượng nước sẽ lớn hơn nhiều. Ông nhận định rằng rằng Campuchia có thể đơn phương bơm nước từ 180km con kênh này để tưới cho khắp vùng châu thổ bốn tỉnh từ Takeo xuống tới Kep trước khi đổ ra Vịnh Thái Lan. Và như vậy th́ lưu lượng nước lấy từ con sông Mekong và con sông phụ lưu Bassac không phải chỉ 113 triệu m3 mỗi năm mà sẽ nhiều lần lớn hơn và Việt Nam ở cuối nguồn không thể nào lường trước được.
Thời điểm này là thế khó và nhạy cảm của Việt Nam và cả Campuchia. Và ngay cả nước chủ nhà, có những tác động môi trường và thiệt hại kinh tế xă hội mà Campuchia chưa tính trước như Biển Hồ có thể mở rộng diện tích gấp năm lần vào mùa mưa, nhưng sẽ teo lại nhiều hơn so với trước vào mùa khô, vựa lúa Takeo có thể giảm sản lượng và phẩm cấp…
Các vấn đề của Việt Nam ngày càng trầm trọng.
Thiếu nước tưới, hạn mặn xâm nhập, an ninh lương thực, các ư đồ phát triển logistics cho ĐBSCL có thể phải thay đổi, Hà Tiên và Phú Quốc sẽ trở thành tiền tuyến mới trong công cuộc canh chừng Trung Quốc, nhất là khi xứ chùa tháp có thể phá sản với dự án 30 tỷ USD và phải gán nợ kênh Phù Nam cho Trung Quốc…
|