Theo Haaretz, tờ báo uy tín và lâu đời nhất của Israel, việc bà Nhàn, người được Forbes b́nh chọn vào danh sách 50 phụ nữ ảnh hưởng nhất Việt Nam năm 2017, bị ra lệnh bắt giam có thể gây khó khăn cho việc xuất khẩu an ninh của Israel sang Việt Nam v́ nữ doanh nhân này “là một trung gian mấu chốt của các thương vụ mua bán” vũ khí giữa hai nước.
Theo tiết lộ của nhà báo Yossi Melman, chuyên viết về các vấn đề t́nh báo và chiến lược của Haaretz, bà Nhàn là nhân vật chủ chốt trong việc môi giới các hợp đồng mua bán vũ khí giữa Israel và Việt Nam trong thập kỷ qua và lư do bà bị bắt là do bà tham gia vào các thương vụ này. Nguồn tin dấu tên nắm rơ t́nh h́nh từ Việt Nam được nhà báo Melman trích lời nói rằng lư do của vụ bắt giữ “bắt nguồn từ sự tranh giành quyền lực ở Việt Nam giữa Thủ tướng đương nhiệm Phạm Minh Chính, Bộ trưởng Công an Tô Lâm.
Trong ṿng 15 năm qua, Việt Nam đă trở thành một thị trường quan trọng cho ngành công nghiệp an ninh quốc pḥng của Israel, theo nhận định của Haaretz. Hai nước đă kư một thỏa thuận mật vào năm 2011, và theo tờ báo được thành lập vào năm 1918, thỏa thuận này giúp củng cố quan hệ an ninh giữa hai Israel và Việt Nam. Vẫn theo Haaretz, trong thập kỷ qua, Lực lượng Pḥng vệ Israel và Bộ Quốc pḥng đă cử các tùy viên quân sự và đại diện bàn hàng đến làm việc tại Đại sứ quán Israel ở Hà Nội.
Hợp tác quốc pḥng giữa Việt Nam và Israel được tăng cường mạnh mẽ từ sau chuyến thăm của đoàn đại biểu Bộ Quốc pḥng Israel vào năm 2015 và, theo truyền thông trong nước, một bản ghi nhớ về hợp tác quốc pḥng song phương Việt Nam-Israel được kư kết trong dịp này. Thứ trưởng Bộ Quốc pḥng Nguyễn Chí Vịnh lúc đó nói rằng Việt Nam muốn phát triển sâu rộng với Israel trong lĩnh vực quốc pḥng. Theo một bản tin của Báo Nghệ An vào tháng 7/2018, Israel trở thành nhà cung cấp vũ khí lớn thứ hai cho Quân đội Việt Nam chỉ sau đối tác truyền thống Nga.
Các thương vụ mua bán vũ khí giữa Israel và Việt Nam đă đạt giá trị hơn 1 tỷ USD trong 10 năm qua và một trong những thương vụ lớn nhất hiện nay là việc bán cho t́nh báo quân đội Việt Nam vệ tinh do thám “Ofek” do Israel Aerospace Industries (IAI), một trong 3 tập đoàn chủ chốt và lớn nhất thuộc sở hữu nhà nước Israel, sản xuất. Thương vụ này, theo Haaretz, là một thỏa thuận trực tiếp với Bộ Quốc pḥng Việt Nam và đă giúp IAI thu về khoảng 550 triệu USD.
Thỏa thuận vũ khí lớn nhất giữa Việt Nam và Israel là vụ mua hệ thống tên lửa pḥng không SPYDER cách đây 5 năm, theo Haaretz. Việt Nam đă dùng tên lửa được coi là hiện đại hàng đầu châu Á này, để đảm bảo an ninh cho cuộc họp cấp cao APEC tại Đà Nẵng cuối năm 2017, nơi Tổng thống Mỹ Donald Trump đă đến tham dự.
Theo một bản tin của Israel Defense, trang tin chuyên về quốc pḥng của Israel, đưa ra hồi tháng 9 năm 2021, bà Nhàn đă kết nối giữa Israel và Việt Nam thông qua đại diện của ḿnh ở Tel Aviv và Singapore vào năm 2018-2019. Vẫn theo trang tin này, Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng quyết định đặt hàng vệ tinh do thám quân sự của IAI và Thủ thướng Phạm Minh Chính đă thảo luận thương vụ này qua điện thoại với người đồng cấp phía Israel, Naftali Bennett, vào ngày 12/7/2021.
Ông Chính lần đầu đến thăm Israel để thảo luận thương vụ này trước đó 2 năm khi c̣n là người đứng đầu dịch vụ t́nh báo của Việt Nam. Báo Quốc tế hồi tháng 7/2019 đưa tin ông Chính, lúc đó là trưởng ban tổ chức Trung ương đă gặp Thủ tướng Israel lúc đó Benjamin Netanyahu và đại diện tập đoàn IAI.
Theo phát hiện của nhật báo Intelligence Online, chuyên về tin tức t́nh báo toàn cầu, hồi tháng 10/2020, đă có các nghi án tham nhũng trong các thỏa thuận quốc pḥng trị giá hàng tỷ USD giữa Việt Nam và Israel, gây nên mối quan ngại nghiêm trọng cho Israel và các công ty nước ngoài làm ăn với Việt Nam.
__________________
|