Ký sinh trùng ăn lưỡi hay còn gọi là rận ăn lưỡi, còn được một số nhà khoa học nước ngoài gọi là ký sinh trùng Betty, là một loài giáp xác ký sinh. Rận cá chủ yếu ký sinh trên cá, phần lớn ký sinh trên cá nước mặn, một số ít ký sinh trên cá nước ngọt
Phương pháp ký sinh của rận cá hơi đáng sợ, nó ăn mất lưỡi của con cá bị ký sinh, sau đó thay thế nó, trở thành một "lưỡi cá" mới và dành phần đời còn lại của mình cho con cá. Cá bị ký sinh không có cách nào chống lại điều này và chỉ có thể chấp nhận nó một cách thụ động.
Ký sinh trùng ăn lưỡi hay còn gọi là rận ăn lưỡi
Khi rận cá đến tuổi trưởng thành, chiều dài cơ thể khoảng 3 đến 4 cm, bề mặt cơ thể được bao phủ bởi một lớp vỏ cứng. Bụng của chúng có hai hàng móng vuốt nhỏ có móc ở cuối và đuôi có hình quạt. Rận cá là họ hàng gần của loài gián biển thường thấy ở ven biển và bò giữa các rạn san hô.
Rận cá chủ yếu sống trong cơ thể cá, sự phát triển và sinh sản của chúng rất độc đáo. Ấu trùng của chúng ban đầu bám vào mang cá, giai đoạn đầu phát triển thành cá thể đực, sau này khi trưởng thành sẽ chuyển thành cá thể cái và giao phối trên mang cá. (Các loài thuộc họ Hydrocephalidae thường là loài lưỡng tính trong đó con đực trưởng thành trước.) Con cái sau đó sẽ chui qua mang vào miệng cá, sau đó dùng các móng vuốt móc của mình bám chặt vào lưỡi cá và tiếp tục hút máu cho đến khi lưỡi cá co lại hoàn toàn.
Bằng cách này, rận cá hoàn toàn chiếm giữ vị trí lưỡi của cá, thân mình của nó cũng đảm nhận trách nhiệm của lưỡi cá, sống cùng với cá. Ở giai đoạn ký sinh sau này, rận cá vẫn sẽ hút máu cá nhưng thường xuyên hơn chúng sẽ hút chất nhầy do cá tiết ra. Đây cũng là lần đầu tiên các nhà khoa học phát hiện ra phương pháp ký sinh có thể thay thế hoàn toàn nội tạng của vật chủ.
Các loài trong họ Hydrocephalidae thường là loài lưỡng tính, trong đó con đực trưởng thành trước, con cái tiết ra hormone kích thích con đực tiết ra nhiều hormone nam hơn, nhờ đó kéo dài tuổi thọ của con đực. Khi rận nước ký sinh, trước tiên con cái sẽ chiếm giữ mang cá, sau đó tiết ra hormone để giữ những con tiếp theo là con đực để chúng có thể giao phối và sinh sản.
Ngoài việc ăn lưỡi cá, tổn thương do rận cá gây ra còn có thể gây tổn thương mô, thiếu máu, sụt cân, cản trở sự phát triển của cá và làm giảm tuổi thọ của cá. Theo báo chí nước ngoài đưa tin, ở một số vùng biển Địa Trung Hải, gần một nửa số cá tráp biển bị nhiễm loại ký sinh trùng này. Mặc dù loại ký sinh trùng này không gây ra mối đe dọa cho con người nhưng nó lại là một thảm họa đối với việc sinh sản của đàn cá.
ký sinh trùng, rận cá, ký sinh trùng Betty
Ở Trung Quốc có tin tức nói có một số người dân mua cá bị rận cá ký sinh, nếu bắt hoặc mua cá bị rận cá ký sinh thì không cần quá lo lắng, cá bị rận cá phải được đun nóng hoàn toàn có thể ăn được tự tin sau đó.
VietBF@ sưu tập