Trước khả năng Mỹ và Trung Quốc có thể sẽ lâm vào một cuộc chiến ác liệt kéo dài có thể sẽ gây ảnh hưởng đến kinh tế toàn cầu, nhà đầu tư đă tỏ ra lo sợ dẫn đến việc các thị trường chứng khoán đồng loạt giảm điểm mạnh trong tuần qua. Bởi trước đó, Trung Quốc bị cáo buộc sửa đổi thỏa thuận và muốn đàm phán lại. Điều này khiến Tổng thống Trump "nổi đóa", ra lệnh áp mức thuế mới.
Phó Thủ tướng Trung Quốc Lưu Hạc. Ảnh: Reuters
Ṿng đàm phán thương mại thứ 11 giữa Trung Quốc và Mỹ đă kết thúc vào ngày 10/5 nhưng các bên vẫn chưa đạt được thỏa thuận chung. Truyền thông Mỹ ngày 13/5 đưa tin, phái đoàn Trung Quốc tới Mỹ chỉ có mục đích duy nhất là tiếp tục các cuộc đàm phán.
Theo Wall Street Journal (WSJ - Mỹ), trước ṿng đàm phán thương mại lần thứ 11, chính phủ hai nước đều phát đi cùng một tín hiệu: Hai bên gần đạt được thỏa thuận và sẽ trao đổi công tác hậu cần phục vụ lễ kư kết.
Tuy nhiên, chỉ trong vài ngày, t́nh h́nh đă chuyển biến nhanh chóng. Vào phút cuối, Tổng thống Donald Trump đă ra lệnh tăng thuế đối với hàng hóa nhập khẩu từ Trung Quốc v́ Washington cáo buộc Bắc Kinh "lật kèo" về các cam kết trước đó.
Theo tờ này, trước động thái này của Mỹ, Trung Quốc thậm chí đă cân nhắc việc có nên hủy chuyến thăm Washington hay không.
2 nhà lănh đạo "hàn gắn" rạn nứt
Được biết, ngay sau khi ông Trump tuyên bố sẽ tăng mức thuế mới, phái đoàn đại diện thương mại Trung Quốc - vốn đă đặt vé tới Washington đă nhận lệnh khẩn - yêu cầu họ "ở yên tại chỗ", chờ thông báo mới. Một trong những thành viên đoàn đàm phán Trung Quốc sáng ngày 6/5 cho biết, điều này dự báo về cuộc đàm phán không thành công.
Một quan chức Trung Quốc - người nắm rơ quá tŕnh ra quyết sách của Bắc Kinh cho biết, v́ cuộc đàm phán sẽ được tổ chức trong vài ngày tới, Chủ tịch Tập Cận B́nh sẽ ngồi lại với các cố vấn của ông ở Trung Nam Hải để thảo luận về cách đối phó trước tuyên bố tăng thuế của Mỹ.
TT Trump cho biết, ông và Chủ tịch Tập Cận B́nh sẽ tiếp tục đàm phán trong tương lai. Ảnh: AP
WSJ cho biết, vào ngày 7/5, các quan chức Trung Quốc đă họp bàn, phân tích cuộc họp báo do hai nhà đàm phán cấp cao của chính phủ Mỹ - Bộ trưởng Tài chính Steven Mnuchin và Đại diện thương mại Robert Lighthizer tổ chức, từ đó rút ra kết luận: Họ phải sang Mỹ, để ít nhất tránh xuất hiện các "vết nứt" khó chữa.
Ư kiến này sau đó được chuyển cho Trường đoàn đàm phán thương mại Trung Quốc Lưu Hạc và cuối cùng là Chủ tịch Tập Cận B́nh. Theo đó, ông Tập quyết định cử một phái đoàn đến Washington, mặc dù chính phủ Trung Quốc hoàn toàn hiểu rằng chuyến đi gần như không thể đạt được bước tiến bộ nào v́ sự cố bất ngờ này.
Một trong những quan chức tiết lộ, mục đích của chuyến đi chỉ đơn giản là giúp các cuộc đàm phán sẽ được tiếp tục.
Khi ṿng đàn phán thứ 11 kết thúc, thông tin được hai bên truyền tải cơ bản là giống nhau - cuộc đàm phán diễn ra một cách thẳng thắn và mang tính xây dựng, đồng thời hai bên sẽ tiếp tục đàm phán ở Bắc Kinh. Điều này nhằm tránh xuất hiện đổ vỡ đàm phán nghiêm trọng, nếu không triển vọng của các thỏa thuận trong tương lai sẽ bị hủy bỏ.
WSJ dẫn nguồn tin thân cận dự đoán, khi về tới Bắc Kinh, ông Lưu Hạc sẽ thông báo tóm tắt với ông Tập về các cuộc đàm phán ở Washington, sau đó Trung Quốc mới quyết định bước hành động tiếp theo.
Cố vấn kinh tế Nhà Trắng, ông Larry Kudlow nói trong cuộc phỏng vấn với Fox hôm Chủ nhật rằng, Trung Quốc đă mời hai ông Mnuchin và Lighthizer tới Bắc Kinh để tiếp tục đàm phán nhưng cả hai bên chưa có kế hoạch cụ thể và rơ ràng.
Mới nhất, ngày 13/5, để đáp trả lại hành động Mỹ tăng thuế từ 10% lên 25% đối với 200 tỷ USD hàng hóa Trung Quốc, Bắc Kinh đă tăng thuế lên 60 tỷ USD hàng hóa nhập khẩu từ Mỹ với các mức 10%, 20% và 25%.
Cùng này trong cuộc họp báo tại pḥng Bầu dục, Tổng thống Mỹ cho biết, ông sẽ có cuộc gặp với Chủ tịch Trung Quốc vào tháng tới tại Nhật Bản, bên lề thượng đỉnh G20.
Theo WSJ, khả năng hàn gắn rạn nứt thương mại Trung-Mỹ cuối cùng chỉ có thể phụ thuộc vào mối quan hệ cá nhân cũng như quyết tâm thúc đẩy đàm phán thương mại song phương giữa Tổng thống Trump và Chủ tịch Tập Cận B́nh.
Tờ này cho hay, tiến tŕnh đàm phán thương mại song phương từ trước tới nay đă tương đối căng thẳng. Hồi tháng 2, quan chức Mỹ phàn nàn rằng, Bắc Kinh cũng đă rút lại các thỏa thuận được đàm phán trước đó.
Một quan chức cấp cao tham gia đàm phán thương mại của Mỹ ba tháng trước từng cáo buộc Trung Quốc đang "vờn" Mỹ. Ông Kudlow nói với các phóng viên vào thời điểm đó, Đại diện thương mại Lighthizer "đă đưa ra một cảnh báo nghiêm trọng đối với Trung Quốc".
Sau cuộc đàm phán vào ngày 10/5, Tổng thống Trump đă viết trên twitter: "Mối quan hệ giữa tôi và Chủ tịch Tập Cận B́nh vẫn rất bền chặt và chúng tôi sẽ tiếp tục đối thoại trong tương lai." Ông nói rằng việc hủy bỏ thuế quan sẽ tùy thuộc vào kết quả các cuộc đàm phán trong tương lai.
Một quan chức Trung Quốc cho rằng một cuộc đối thoại trực tiếp giữa các nhà lănh đạo dường như là cách duy nhất để phá vỡ thế bế tắc của cuộc chiến thương mại hiện nay.