02/19/20
Analysis by Paul LeBlanc and Zachary B. Wolf, CNN
Updated 7:35 AM ET, Tue February 18, 2020
Cuốn sách dự kiến xuất bản vào tháng 3 tới của cựu cố vấn an ninh quốc gia Mỹ Bolton đang trở thành tâm điểm trong chính trường Mỹ hậu luận tội Trump.
Reuters Photo
Ông Bolton lần đầu lên tiếng
Ông John Bolton đă đưa ra những biện hộ để cuốn sách sắp tới của ông sẽ không bị Nhà Trắng cấm xuất bản ngày 17/2. Đây được cho là những b́nh luận công khai đầu tiên trước công chúng của cựu cố vấn an ninh quốc gia Mỹ kể từ khi cuộc điều tra luận tội Tổng thống Trump khép lại.
“Tôi hy vọng nó sẽ không bị cấm xuất bản", ông Bolton khẳng định khi nhắc đến tuyên bố của Nhà Trắng về cuốn sách của ông.
Cựu cố vấn an ninh quốc gia Mỹ cho biết ông hy vọng những điều Tổng thống Trump từng trao đổi riêng với ông "sẽ được công khai trước công chúng một ngày nào đó". Khi ông Bolton được hỏi về những ḍng tweet và những b́nh luận của ông Trump khi gọi ông là kẻ nói dối, cựu quan chức Nhà Trắng đă trả lời rằng "tôi muốn nói rằng những điều trong bản thảo cuốn sách này là về những điều ông ấy đă nói với tôi. Tôi hy vọng chúng sẽ được công khai trước công chúng một ngày nào đó".
Cuốn sách của ông Bolton từng là chủ đề gây tranh căi trong Nhà Trắng. Chính quyền Tổng thống Trump cho rằng nhiều nội dung trong cuốn sách không được phép xuất bản do những thông tin nhạy cảm.
"Ông ấy (Trump) th́ có thể tweet nhưng tôi lại không thể nói về điều đó. Như vậy là công bằng sao?", ông Bolton nhận định.
"He (Trump) tweets, but I can't talk about it. How fair is that?" he said adding, "for now, I'm going to let it go."
Bài phát biểu của cựu cố vấn an ninh quốc gia Mỹ ngày 17/2 tại Đại học Duke, đánh đấu lần đầu tiên trong 2 lần xuất hiện trước công chúng trong tuần này của ông, chủ yếu tập trung vào những thách thức an ninh quốc gia mà nước Mỹ phải đối mặt. Ông Bolton không nêu trực tiếp vấn đề luận tội cũng như không nhắc đến những tranh căi giữa ông với Nhà Trắng về nội dung cuốn sách đang được mong chờ của ông.
Cựu cố vấn an ninh quốc gia Mỹ cũng lên tiếng công kích hướng tiếp cận trong chính sách đối ngoại của ông Trump khi nói rằng chính sách với Triều Tiên của Tổng thống đă báo trước sự thất bại, đồng thời kêu gọi chính quyền Mỹ gia tăng sức ép với Iran.
Nói về chính sách với Triều Tiên, ông Bolton nhận định: "Có những minh chứng rơ ràng cho thấy nó sẽ thất bại".
"Không có bất kỳ bằng chứng nào cho thấy Triều Tiên đưa ra quyết định chiến lược nhằm từ bỏ việc theo đuổi vũ khí hạt nhân".
Về Iran, cựu cố vấn an ninh quốc gia Nhà Trắng khẳng định ông muốn chính quyền Tổng thống Trump có những bước tiến xa hơn: "Tôi không nghĩ chúng ta đang thực hiện chiến lược gây sức ép tối đa". Ông khẳng định các lệnh trừng phạt dưới thời Tổng thống Trump đă "có hiệu quả vô cùng đáng kể" nhưng cũng cho biết thêm ông muốn Mỹ thực hiện việc thay đổi chế độ ở nước Cộng ḥa Hồi giáo này một cách dứt khoát hơn.
Tuy nhiên, ông Bolton không b́nh luận trực tiếp về cuộc điều tra luận tội Tổng thống Trump, được Hạ viện khởi động năm 2019.
New York Times tháng trước đă có một bài báo nói rằng trong bản thảo cuốn sách chưa xuất bản của ông Bolton, cựu cố vấn an ninh quốc gia Mỹ đă cáo buộc Tổng thống Trump trực tiếp chỉ đạo ông giúp gây sức ép để thu thập các thông tin gây bất lợi với các thành viên đảng Dân chủ từ Ukraine. Theo tờ báo này, ông Bolton cũng cáo buộc Tổng thống Trump không muốn dừng tŕ hoăn khoản viện trợ Ukraine cho tới khi các quan chức nước này tuân theo yêu cầu trên. Các luật sư của ông Bolton không phủ nhận về nội dung trong bài báo của New York Times, nhưng cũng chỉ trích người đă làm ṛ rỉ những thông tin này.
Đa số các Thượng nghị sĩ đảng Cộng ḥa đều bỏ phiếu chống lại yêu cầu triệu tập thêm nhân chứng, trong đó có ông Bolton tại phiên ṭa luận tội, một động thái làm dấy lên những chỉ trích mạnh mẽ từ các thành viên đảng Dân chủ.
Cuốn sách làm xôn xao chính trường Mỹ
Trong nhiều tuần, ông Bolton và các luật sư của ông đă vướng vào một cuộc chiến với Nhà Trắng về nội dung cuốn sách sắp xuất bản vào tháng 3 sắp tới. Văn pḥng quản lư hồ sơ của Nhà Trắng là cơ quan chịu trách nhiệm xem xét cuốn sách của ông Bolton và đưa ra phản hồi.
Mặc dù cuốn sách này đă được xem xét nhưng Nhà Trắng không có ư định sẽ ngăn cản ông Bolton phát biểu công khai và cũng không yêu cầu ông không được thảo luận về các vấn đề liên quan đến thời gian ông làm việc cho Tổng thống Trump.
Tuần trước, Sarah Tinsley, người phát ngôn của ông Bolton cho biết ông đă nhận được một bức thư từ Hội đồng An ninh Quốc gia, nói về nội dung trong bản thảo cuốn sách, song không cho biết cụ thể liệu cơ quan này có tiếp tục tŕ hoăn xuất bản cuốn sách này hay không. Thay vào đó, bức thư này chỉ ra "những lo ngại nghiêm trọng về việc quy tŕnh này đă bị phá vỡ hoàn toàn và nhiều người nói về việc cấm xuất bản cuốn sách của Đại sứ Bolton hơn là những vấn đề mật trong đó".
Theo một nguồn tin có hiểu biết về những tranh căi của ông Bolton sau khi từ chức với Nhà Trắng, một cuộc gặp giữa các luật sư của ông Bolton và Hội đồng An ninh Quốc gia về nội dung cuốn sách là một khả năng được tính tới mặc dù cho tới nay, chưa rơ thời gian cuộc gặp là bao giờ.
Nhà Trắng cho biết vẫn đang xem xét bản thảo cuốn sách và quá tŕnh này có thể mất tới vài tháng. Việc Nhà Trắng đặt ra những lo ngại về tính nhạy cảm của những thông tin trong bản thảo cuốn sách không phải điều ǵ xa lạ hay bất thường.
Theo Sắc lệnh hành pháp 13526, chính phủ Mỹ sử dụng 3 cấp độ phân loại đối với những thông tin nhạy cảm bao gồm: không phổ biến (confidential), mật (secret) và tối mật (top secret). "Không phổ biến" là cấp độ thấp nhất, được áp dụng với các thông tin nếu công bố có thể gây nguy hại đến an ninh quốc gia. Các cấp độ như "mật" hoặc "tối mật" được áp dụng với các thông tin nếu công bố có thể gây nguy hại nghiêm trọng hoặc vô cùng nghiêm trọng tới an ninh quốc gia.
Tổng thống, Phó Tổng thống và một số người đứng đầu các cơ quan được Tổng thống chỉ định sẽ có thẩm quyền trong việc phân loại các thông tin này.
Ông Bolton, cố vấn an ninh quốc gia thứ 3 của Tổng thống Trump, đă rời Nhà Trắng vào tháng 9/2019 sau khi bất đồng với ông Trump về các chính sách tại Afghanistan và Triều Tiên, đă trải qua quy tŕnh xác minh các tiêu chuẩn của Hội đồng An ninh Quốc gia trước khi rời đi.
Theo quy định này, mỗi nhân viên Nhà Trắng, trước khi rời đi đều phải giao nộp "mọi tài liệu mà họ tạo ra có liên quan đến trách nhiệm của cơ quan" mà họ công tác.
Hiện chưa rơ liệu Hội đồng An ninh Quốc gia có yêu cầu tất cả bản cứng và bản mềm bản thảo sách của ông Bolton hay không, mặc dù có những lo ngại thực tế về việc xuất bản những thông tin mật hoặc thông tin mang tính nhạy cảm cao.
Số phận cuốn sách của ông Bolton
Đội ngũ của ông Bolton đang chuẩn bị cho khả năng, chính phủ Mỹ sẽ coi một số nội dung trong cuốn sách này là tài liệu mật và chỉ giới hạn số người được sử dụng chúng.
"Đó là một thẩm quyền có thể gây ra sự lạm dụng và làm suy yếu hệ thống phân loại của chúng ta. Họ lạm dụng điều này để loại bỏ những thông tin bất lợi khi cho rằng chúng có nguy cơ bị lợi dụng để làm phương hại đến đất nước", J. William Leonard, cựu giám đốc thuộc văn pḥng an ninh thông tin nhận định.
Việc kiện cáo có thể dẫn đến sự can thiệp của chính phủ trong quá tŕnh xuất bản sách như đối với trường hợp cuốn sách của cựu nhân viên viết diễn văn cho cựu Bộ trưởng Quốc pḥng Mỹ James Mattis - ông Guy Snodgrass.
Cuốn sách này đă được một cơ quan trong Ngũ Giác Đài thẩm định trước khi xuất bản.
Snodgrass và luật sư của ông sau đó đă kiện Ngũ Giác Đài ra ṭa bởi mặc dù Bộ Quốc pḥng Mỹ cho phép cuốn sách được xuất bản nhưng phải có một số thay đổi và điều chỉnh.
CNN
https://www.cnn.com/2020/02/18/polit...-17/index.html