WASHINGTON, D.C. (AP) — Tổng Thống Donald Trump có thể không bị truy tố tội cản trở công lư, nhưng những chứng cớ cho thấy ông từng có hành động liên quan đến điều này được nêu rơ trong bản báo cáo của Điều Tra Viên Đặc Biệt Robert Mueller.
Bản báo cáo dài 448 trang của ông Mueller đưa người dân Mỹ vào trong căn pḥng ở Ṭa Bạch Ốc, nơi ông Trump bày tỏ sự sợ hăi rằng cuộc điều tra sẽ chấm dứt chức vụ của ông, và có hành động sai khiến người chung quanh phải cản trở cuộc điều tra về ủy ban tranh cử của ông và sự can dự của Nga năm 2016.
Cuối cùng, ông Mueller đi đến kết luận là những người thân cận với Tổng Thống Trump đă cứu ông không bị hại bởi những đ̣i hỏi sai trái của ông.
Đó là v́ họ đă từ chối không thi hành các lệnh có thể vượt lằn ranh pháp lư, để trở thành cản trở công lư.
Dưới đây là một số điểm chính được thấy từ bản báo cáo
Tổng Thống Donald Trump t́m cách ảnh hưởng cuộc điều tra Nga
Ông Mueller nêu lên chi tiết một số trường hợp.
Một số vụ này xảy ra trước công chúng. Một số khác trong các pḥng kín. Ông Trump ra lệnh cho luật sư Ṭa Bạch Ốc t́m cách giải nhiệm ông Mueller. Ông Trump ra lệnh cho cựu giám đốc ủy ban tranh cử của ông nhắn với Bộ Trưởng Tư Pháp, khi đó là ông Jeff Sessions, phải đưa ra phát biểu chính thức để gọi cuộc điều tra là “rất không công bằng.”
Ông cũng muốn ông Sessions loan báo rằng ông Trump “không hề làm điều ǵ sai lầm” và nói rằng tầm mức của cuộc điều tra phải bị giới hạn.
Nhưng những người quanh Tổng Thống Trump, hoặc từ chối thẳng thừng, hoặc cứ bỏ lơ, để vấn đề tự nó đi vào quên lăng.
Ông Mueller viết trong bản báo cáo rằng: “Các nỗ lực của tổng thống nhằm ảnh hưởng cuộc điều tra phần lớn đều không thành công, nhưng đó phần lớn là v́ những người quanh tổng thống từ chối không tuân lệnh hoặc không đồng ư với đ̣i hỏi của ông.”
Không thông đồng, nhưng cũng không xác nhận vô tội
Điều Tra Viên Đặc Biệt không thấy có bằng chứng là có sự thông đồng có tính cách h́nh sự giữa ủy ban tranh cử của Tổng Thống Trump và chính phủ Nga để can dự vào cuộc bầu cử Mỹ năm 2016. Ông không đề nghị truy tố bất cứ giới chức thân cận nào của ông Trump về tội là nhân viên của chính quyền Nga hay vi phạm luật tài chánh bầu cử.
Tuy nhiên, về vấn đề cản trở công lư, ông Mueller nói có chứng cớ ở cả hai phía của vấn đề.
“Nếu chúng tôi chắc chắn được rằng cuộc điều tra kỹ càng về các chứng cớ thu thập được đă cho thấy tổng thống rơ ràng không có hành động cản trở công lư, th́ chúng tôi đă nói ra điều đó. Dựa trên những ǵ có được và cũng v́ những tiêu chuẩn luật pháp hiện hành, chúng tôi không thể đi đến kết luận đó,” cũng theo ông Mueller.
Bản báo cáo tốt hay xấu cho Tổng Thống Trump?
Điều này tùy thuộc vào người đối diện.
Cá nhân Tổng Thống Trump nói ông “có một ngày tốt đẹp”, sau khi bản báo cáo được công bố. Toán cố vấn pháp lư của ông Trump nói ông “hoàn toàn được chứng minh vô tội”. Bộ Trưởng Tư Pháp Barr, trong cuộc họp báo sáng Thứ Năm, nhiều lần lập đi lập lại rằng không có chứng cớ thông đồng.
Tuy nhiên, bản báo cáo đưa ra nhiều chi tiết cho thấy vị tổng thống muốn cản trở cuộc điều tra v́ lo ngại rằng sẽ “tạo câu hỏi về sự chính thống” của việc ông đắc cử và cũng v́ sự lo ngại không biết là người thân tín hay người trong gia đ́nh của ông có hành vi phạm pháp hay không.
Ông Mueller nhiều lần viết trong bản báo cáo rằng ông Trump có những hành động “có thể tạo ảnh hưởng lên các cuộc điều tra của cơ quan công lực.” Một số điều này xảy ra ở nơi riêng tư, chỉ có hai người với nhau, được các nhân chứng kể lại cho giới chức điều tra.
Tuy nhiên, các hành động ngoài công chúng của ông Trump cũng tạo ra vấn đề là khiến nhân chứng cảm thấy bị đe dọa hay để khiến thay đổi lời khai, những điều mà ông Mueller cho rằng đều có sự đe dọa “sự chính trực của công lư.”
Phạm luật v́ không biết luật
Đây là cách bào chữa trong trường hợp của con trai Tổng Thống Trump, ông Donald Trump Jr. và cuộc họp tại ṭa nhà Trump Tower với một nữ luật sư người Nga.
Hồi Tháng Sáu năm 2016, ông Trump Jr. đồng ư có cuộc họp dù đă được thông báo rơ trong điện thư rằng đây là một phần nỗ lực của chính phủ Nga nhằm giúp cha ông đắc cử. Ông Trump Jr. lúc đó muốn có các dữ kiện xấu về bà Hillary Clinton, ứng cử viên đại diện đảng Dân Chủ.
Hành động này khiến có cáo buộc là ông Trump Jr. và những người khác vi phạm lệnh cấm của chính phủ liên bang Mỹ không cho ngoại quốc đóng góp vào các cuộc vận động tranh cử ở Mỹ.
Ông Mueller viết rằng chính phủ sẽ khó mà chứng minh được rằng ông Trump Jr. và những người khác can dự trong vụ này biết rằng hành động của họ là trái luật.
Quốc Hội Mỹ có thể sẽ làm ǵ trong thời gian tới?
Ông Mueller viết rằng ông không thể khẳng định là ông Trump vô tội trong vấn đề cản trở công lư, nhưng cũng nói thêm rằng Quốc Hội có quyền hành xử trong việc này.
Bản báo cáo của ông viết rằng: “Chúng tôi đi đến kết luận rằng Quốc Hội có thẩm quyền để ngăn chặn việc một tổng thống sử dụng quyền hành của ḿnh một cách sai trái, để có thể bảo vệ sự chính trực của việc thi hành công lư.”
Dân Biểu Jerry Nadler (Dân Chủ, New York), hiện là Chủ Tịch Ủy Ban Tư Pháp Hạ Viện Mỹ, có vẻ cũng nhận thấy điều này.
Trong cuộc họp báo vào trưa ngày Thứ Năm, ông Nadler nói bản báo cáo của ông Mueller là “bản lộ tŕnh-road map” cho Quốc Hội trong thời gian tới. Ông cũng cho hay sẽ gửi giấy mời ông Mueller ra điều trần trước ủy ban của ông, một điều Bộ Trưởng Tư Pháp William Barr đến sáng ngày Thứ Năm vẫn nói là ông không có ǵ để phải ngăn cản việc này. (V.Giang)