Ngày 24/7/1917, phiên ṭa đặc biệt của Ṭa Đại h́nh Pháp được mở để xét xử Mata Hari, bị cáo buộc làm gián điệp cho Đức.
Mata Hari. Ảnh: INT
Ngày 24/7/1917, phiên ṭa đặc biệt của Ṭa Đại h́nh Pháp được mở để xét xử Greta Gertruda Selle - biệt danh Mata Hari (41 tuổi), bị cáo buộc làm gián điệp cho Đức.
Tại phiên ṭa, công chúng người th́ nói to: “Đáng kiếp đồ gián điệp”; người th́ chửi: “Đồ điếm cao cấp”; có người lại trầm trồ: “Đáng tiếc, đẹp và bí ẩn quá”. Mấy quân nhân đứng cuối pḥng không nói ǵ nhưng ánh mắt lộ vẻ cảm thông. Đến ngày 26/7, người đẹp bí ẩn đó bị xử bắn ở ngoại ô Paris.
Mata Hari cao hơn 1m70, da ngăm ngăm, mắt nâu sẫm “nói” rất nhiều điều, nhưng khi ngạc nhiên hay nhướng mắt lên th́ lộ 4 phía ḷng trắng, toàn bộ các nét tạo cho khuôn mặt sinh động. “Cô ta có một tiểu sử kỳ lạ” - Đó là lời mấy quân nhân ở ṭa án nói nhỏ với nhau tại nhà của một người trong bọn họ.
Mata Hari tạo nên cơn sốt ở bất kỳ nơi nào cô đặt chân tới (ảnh phải). Ảnh: History.com - Ảnh minh họa: Word Press
Sinh trưởng tại Hà Lan, năm 1895, tṛn 19 tuổi, Hari kết hôn với Đại úy Radolph MacLeod rồi theo chồng đến Indonesia. Năm 1899 hai người bỏ nhau, Hari t́m về Paris với hai bàn tay trắng và vẻ đẹp của thiếu phụ 23 tuổi, toan tính tiến thân bằng phiên lưu t́nh ái và đời lăng tử.
Sau khi bắt bồ với Emill Echien Gim, phụ trách Bảo tàng nghệ thuật phương Đông ở Paris, cô ta bắt đầu làm vũ nữ, thỉnh thoảng tŕnh diễn các màn múa khỏa thân. Từ đó, không chỉ ở Paris mà ở nhiều thành phố khác của châu Âu, Hari đều tŕnh diễn những điệu múa làm nhiều người mê mẩn, nhưng kèm theo nhiều lời đàm tiếu và bê bối.
Chiến tranh Thế giới thứ nhất nổ ra năm 1914 cũng là lúc Hari Mata được pḥng nh́ Pháp tuyển làm điệp viên. Người ta nói rằng, cô ta thích phiêu lưu t́nh ái, danh vọng giàu sang, những điều bí mật, mạo hiểm nên nhận làm những việc đáng lẽ không nên làm, v́ hầu như thành tích về t́nh báo rất ít ỏi, ngược lại cô bị nghi là làm gián điệp đôi cho Đức với bí số H21.
Mata Hari và chồng - Rudolph MacLeod trong ngày cưới.
Trong t́nh trường, Hari Mata thường thích quân nhân, nhất là quân nhân cấp cao với những danh sách dài: Thiếu tá người Đức Alphred Kipert, Đại tá Hà Lan Eduard Villen Kapellen, tướng Messińa và một số người không có quân hàm chỉ là lính trơn hoặc các doanh nghiệp, luật sư, nhà ngoại giao. Tuy nhiên có một quân nhân của quân đội Nga hoàng là Đại úy Vađim Maxlov hầu như chiếm được tâm hồn, thể xác của cô ta.
Hồi ấy, Vađim tuy kém Hari Mata 4 - 5 tuổi, nhưng sự chênh lệch đó chẳng hề chi. Chàng đại úy rất cao, vạm vỡ, mặt hơi hẹp, các nét của khuôn mặt rất mảnh nhưng mạnh như được tạc, khắc, rất hay nói đùa với vẻ mặt lành lạnh.
Tại sao một phụ nữ đẹp mê hồn, từng trải như Hari, luôn có nhiều người theo đuổi lại yêu Vađim say đắm như vậy. Phải chăng anh ta là ḍng dơi quư tộc Nga lâu đời, hưởng sự giáo dục cao, lịch duyệt, giàu có? Hay là do sự hấp dẫn của tâm hồn Nga, t́nh yêu kiểu Nga tư? Có lẽ lư do sau là chính.
Người ta thường ví von rằng: T́nh yêu của người Nga giống như quả lê ở trên cây. Nó c̣n nguyên cả vỏ sù ś, cả sương đọng trên quả, cả tiếng lá reo đung đưa th́ thầm chạm vào quả, cả bông hoa tuyết, cả ánh nắng hè, giọt mưa thu ngấm vào, và cả mùi hương từ những cánh đồng lúa ḿ man mác bao quanh, nghĩa là c̣n nguyên cả ngọt ngào, đắng, cay, chua chát.
C̣n t́nh yêu của người Pháp giống như chiếc kẹo hoa quả thật ngọt ngào nhưng là sự ngọt ngào sau khi chắt lọc, chế biến loại bỏ bớt những chất cay, đắng.
Chàng Vađim cũng rất yêu Hari. Chàng thích nét mặt sinh động, sự thay đổi liên tục trong tính cách của nàng; thích vẻ th́ thầm, hay nói không hết ư của nàng, thích những đường nét hơi “digan”, cái nh́n cháy bỏng ở nàng. Nhưng chàng cũng buồn và khó chịu v́ cảm thấy không “nắm” được nàng, không hiểu hết nàng...
Đầu tháng 7/1917, khi nhận được giấy triệu tập ra làm nhân chứng trước ṭa xử Hari Mata, Vađim rất bàng hoàng. Tuy đang phải thực hiện nhiều công vụ quan trọng của chính quyền Nga hoàng nhưng Vađim chẳng làm ǵ được, mấy hôm liền chỉ đóng chặt cửa ngồi uống rượu.
Khi bạn bè và cấp trên kéo anh ta vào công việc, anh ta lưỡng lự, muốn thu xếp về Paris để đến ṭa án rồi không hiểu sao, anh ta lại thay đổi quyết định.
Trong 2 ngày xử án, Hari Mata mỏi mắt trông chờ sự có mặt của người yêu, nhưng không thấy. Nàng suy sụp hẳn chẳng thiết bào chữa thoát tội, lúc đó tự nhiên nàng nhớ đến lời dự báo về kết cục không hay theo dự đoán của một người đàn bà digan khi xem tướng mạo cho nàng.
Ít ngày sau khi Hari Mata bị bắn, tại khách sạn nơi nàng từng ở, Vađim t́m thấy một bức ảnh chụp 2 người, mặt sau ghi “Kỷ niệm những ngày đẹp nhất khi sống với người em yêu nhất trên đời”.
Không để mấy bạn thân (có người đă dự xử án) nh́n thấy, Vađim cất ngay bức ảnh vào túi áo chỗ gần tim và khi bạn hỏi về t́nh yêu đối với Hari Mata, Vađim cười gượng rồi nói nhỏ: “B́nh thường thôi”.