Liên minh AUKUS mới là sự thể hiện rõ tầm nhìn của phương Tây trong cuộc đối đầu với Trung Quốc: Càng nhiều đồng minh, cơ hội thắng càng lớn.
Đòn tổng lực nhằm vào Trung Quốc
Đối với những người nghiên cứu lịch sử Chiến tranh Lạnh, sáng kiến mới của Mỹ với Anh và Australia - được biết đến với tên viết tắt "AUKUS" - mang âm hưởng rất rõ ràng của một thỏa thuận chia sẻ thông tin tình báo được ký kết cách đây 75 năm.
Thỏa thuận này hiện được biết đến nhiều hơn với tên gọi hợp tác Five Eyes.
Nhưng không giống như thỏa thuận ngày trước, liên minh AUKUS có khía cạnh an ninh và công nghệ mạnh mẽ hơn.
Thỏa thuận được đưa ra vào thời điểm nhiều cường quốc phương Tây đang điều chỉnh lại quan hệ với một Trung Quốc đang trỗi dậy.
"Đây là sự đầu tư vào nguồn sức mạnh lớn nhất của liên minh, tiến hành cập nhật để đáp ứng tốt hơn các mối đe dọa của ngày hôm nay và ngày mai", Tổng thống Joe Biden mô tả. "Đó là kết nối các đồng minh và đối tác hiện tại của Mỹ theo những cách mới".
Tuy nhiên, ai cũng hiểu rõ nguồn sức mạnh tổng hợp từ AUKUS được nhắm vào ai.
"Một bước đi như vậy truyền tải cho Bắc Kinh thấy rằng Mỹ đang sử dụng tất cả sức mạnh của mình để thiết lập các rào cản mới nhằm chống lại tham vọng của Trung Quốc trong khu vực cũng như kiềm chế nước này", Neysun Mahboubi, một chuyên gia về Trung Quốc tại Đại học Pennsylvania, cho biết.
AUKUS được dự đoán sẽ nhằm vào Trung Quốc.
Dali Yang, chuyên gia về chính sách đối ngoại của Trung Quốc tại Đại học Chicago, đồng tình với quan điểm. Ông nói: "Từ quan điểm của Bắc Kinh, sáng kiến ba bên này là một liên minh khác do Mỹ dẫn đầu đang hình thành".
"Trong vài năm qua, cộng đồng ngoại giao Trung Quốc đã có rất nhiều nỗ lực nhằm ngăn chặn những điều tương tự như thế này xảy ra. Trong thời gian chờ đợi, Bắc Kinh cố gắng củng cố mối quan hệ với các nước khác, với hy vọng rằng họ có thể giữ thái độ trung lập nhất trong những thỏa thuận như vậy".
Phản hồi về AUKUS, phát ngôn viên Đại sứ quán Trung Quốc tại Mỹ Liu Pengyu kêu gọi các nước “không nên xây dựng các khối riêng biệt nhắm mục tiêu hoặc gây tổn hại đến lợi ích của các bên thứ ba. Đặc biệt, họ nên rũ bỏ tâm lý chiến tranh lạnh và định kiến về ý thức hệ”.
Liệu sáng kiến AUKUS có thành công hay không vẫn còn là một câu hỏi. Bởi lẽ, nhiệm kỳ tổng thống 4 năm của ông Donald Trump đã cho các đối tác của Mỹ thấy các sáng kiến đa phương sẽ sáng tỏ như thế nào chỉ trong một sớm một chiều.
Nhưng nếu sáng kiến này tồn tại, nó có thể cho thấy hình hài của một chiến lược an ninh Ấn Độ - Thái Bình Dương trong tương lai khi ông Biden hợp nhất các đồng minh và đối tác để giải quyết "các mối đe dọa của thế kỷ 21", Yuka Kobayashi từ Trường Nghiên cứu Phương Đông và Châu Phi ở London cho biết.
"Thoạt nhìn, nó giống như một mối quan hệ đối tác an ninh truyền thống, tuy nhiên nếu bạn nhìn vào các lĩnh vực khác được đề cập - ví dụ như mạng và AI (trí tuệ nhân tạo), chúng phản ánh Sáng kiến Vành đai và Con đường của Trung Quốc. Chiến lược mới phản ánh nhiều hơn mục đích an ninh và nó nói về sự răn đe", Kobayashi mô tả.
Trung Quốc sẽ đáp trả?
Với việc Mỹ rút khỏi Afghanistan, công chúng đang thấy Washington muốn cải tiến xoay trục châu Á của mình. Tương tự, Vương quốc Anh đã thúc đẩy hình ảnh "Nước Anh toàn cầu", với các mục tiêu tham vọng hơn.
Trước thông báo về AUKUS, các quan chức cấp cao của Mỹ nói rằng sáng kiến này là nhằm "duy trì và cải thiện khả năng răn đe". Phương Tây vẫn nhấn mạnh cách tiếp cận với Trung Quốc không hẳn chỉ là đối đầu, mà là vừa răn đe vừa như hợp tác.
"Mục đích rõ ràng là đối phó với khả năng ngày lớn của Trung Quốc và chuyển sang chính sách đối ngoại nhắm vào Trung Quốc nhiều hơn. Càng nhiều đồng minh hơn thì sức mạnh càng tăng", Charles Edel, chuyên gia tại Trung tâm Wilson ở Washington đánh giá.
Shi Yinhong, giáo sư quan hệ quốc tế tại Đại học Nhân dân Trung Quốc tỏ ra không ngạc nhiên khi liên minh mới hướng tới mục tiêu chống lại Trung Quốc, trong bối cảnh "mức độ đối thoại rơi xuống ngưỡng thấp nhất" giữa Bắc Kinh và ba quốc gia.
Shi cho biết Mỹ, Anh và Australia đã tích cực xử lý vấn đề mà các nước này cho là sự mở rộng các hoạt động chiến lược của Trung Quốc, "vì vậy đây là sự hợp tác chiến lược thực sự giữa các nước cùng chí hướng".
Ông Shi cho biết sự ủng hộ lẫn nhau giữa Mỹ và các đồng minh trong việc xây dựng quân đội chắc chắn sẽ khiến Bắc Kinh phải đáp trả với "thái độ và biện pháp đối phó không khoan nhượng", đặc biệt nếu các tàu ngầm tương lai của Australia tập trận chung ở vùng biển khu vực.
"Trung Quốc chắc chắn sẽ chống lại điều này, nhưng câu hỏi đặt ra là họ sẽ chọn loại phản công nào", ông nói.
VietBF @ Sưu tầm