Sai Một Ly Đi Một Dặm
“Sai một ly, đi một dặm”, Ông Bà ta vẫn dạy thế. Hai khái niệm “ly” và “dặm” mang ư nghĩa đối nghịch nhau. Một ly (1/10 cm) th́ rất nhỏ, rất gần; mà một dặm th́ rất lớn, rất xa. Ấy thế mà chỉ sai có một ly thôi th́ ta phải vượt chặng đường xa vô ích tới một dặm. Lối so sánh ấy nói lên hậu quả nghiêm trọng của những quyết định hay chọn lựa. Nếu không cẩn thận từng ly, ta sẽ chuốc lấy thiệt tḥi hằng dặm. “Đi một dặm” là cái giá phải trả cho sự nông nổi cầu thả của ḿnh.
Trong cuộc sống thông thường, v́ thiếu ư thức hay bất cẩn, không những chúng ta phải trả giá về những hành động của ḿnh, mà c̣n làm cho nhiều người bị ảnh hưởng thiệt tḥi lây. Một ông giám đốc kư những quyết định vội vàng thiếu tính khả thi là làm thiệt tḥi những số tiền khổng lồ v́ một dự án bị thất bại. Một nhà đầu tư c̣n quá non trẻ trong lănh vực kinh doanh, vội vàng trong những quyết định với đối tác ḿnh chưa hiểu biết sẽ chuốc lấy những thất bại đắng cay cho ḿnh và cho biết bao người có liên quan. Gần đây, khắp nơi rộ lên hiện tượng “tín dụng đen” làm điêu đứng biết bao người đă cho thấy hậu quả tai hại của sự nông nổi và hám lợi trước mắt.
Có những khi chúng ta sai một ly trong việc kết luận về tư cách một con người hay bản chất một sự việc. Những nhận định chủ quan dễ làm chúng ta sai lầm. Người Việt ḿnh hễ nghe có tin đồn là dễ tin và rất nhiệt t́nh loan truyền cho nhau, không cần cân nhắc và kiểm chứng. Điều tệ hại là những tin tiêu cực th́ loan truyền nhanh hơn những tin tích cực. Kết luận vội vàng về tư cách một cá nhân sẽ dễ dàng làm cho họ bị tổn thương. Nhiều người v́ những dư luận vô cớ mà con đường tiến tới tương lai của họ bị khép lại.
Ngày nay, có nhiều bạn trẻ rất vội vàng trong việc chọn cho ḿnh người bạn đời. Khi chọn ai làm chồng hay vợ là họ quyết định gắn bó cả đời với người ấy. V́ thế, hậu quả của những quyết định nông nổi là những gia đ́nh tan vỡ, hoặc có cố níu kéo th́ cũng căng thẳng và đau khổ như địa ngục trần gian. Cũng do quan niệm lệch lạc về hôn nhân mà có những mối t́nh chỉ tồn tại trong một thời gian rất ngắn, thậm chí chỉ vài tuần. Điều đáng nói đương sự không phải là những người ít học, mà họ là trí thức, thương nhân, những “ngôi sao” và những người nối tiếng. Một hôn nhân không đặt nền tảng trên t́nh yêu và sự tôn trọng lẫn nhau th́ đổ vỡ là điều khó tránh khỏi.
Trong xă hội ta, số những vụ tai nạn giao thông được nhắc tới thường xuyên như lời cảnh tỉnh cho những ai lưu thông trên đường. Vậy mà số tai nạn vẫn không giảm v́ vẫn có những người bất chấp mọi luật lệ, cố len cố vượt, đánh vơng trong khi đi đường. V́ muốn nhanh chóng đến đích, nhiều người đă phải gánh chịu hậu quả nặng nề cho chính bản thân, phải trả giá bằng mạng sống của ḿnh hoặc suốt đời thương tật. V́ sai một ly, họ đă phải đi không chỉ một dặm, mà suốt cả đời. Cuộc sống này cũng giống như giao thông đường bộ, nếu mỗi người biết tôn trọng “phần đường” của ḿnh trong lănh vực gia đ́nh, bè bạn và đồng nghiệp th́ sẽ hạnh phúc biết bao.
“Sai một ly, đi một dặm”, lời khuyên khôn ngoan của Tiền Nhân luôn có giá trị với mỗi chúng ta, trong đời sống đức tin cũng như trong đời sống hằng ngày.
|