8/13/19
Dư luận tiếp tục hoang mang và căm phẫn khi vừa mới đây (11/8/2019), 3 người TQ đă ra tay sát hại một tài xế taxi Việt Nam tại Lạng Sơn. H́nh ảnh các tội phạm trẻ tuổi người TQ rất “an yên” trong đồn công an khiến người dân Việt Nam không khỏi lo lắng, liệu họ sẽ phải trả một cái giá thích đáng cho những ǵ họ gây ra hay sự việc lại “ch́m xuồng”? Dư luận bàn tán và hồ nghi về hệ thống xử lư pháp luật tại Việt Nam!
Thực trạng nhức nhối
Cũng khó để buộc người dân không bàn tán về cách xử lư của chính quyền Việt Nam đối với tội phạm người TQ khi càng ngày số vụ người TQ vi phạm pháp luật tại Việt Nam càng tăng. Nh́n nhận lại thực trạng này, ắt hẳn không ai không nhớ đến vụ việc xảy ra vào ngày 27/7 khi Công an Việt Nam đă bắt giữ hơn 380 công dân TQ điều hành một đường dây đánh bạc bất hợp pháp tại thành phố cảng Hải Pḥng, với số tiền vi phạm lên đến 10.000 tỷ đồng.
Theo Bộ Công an Việt Nam, đây là một tổ chức tội phạm với phương thức hoạt động mới và tinh vi, được thực hiện trên không gian mạng, tổ chức dưới 'vỏ bọc' của các doanh nghiệp đầu tư nước ngoài tại Việt Nam. Đây cũng được coi là vụ án liên quan đến số lượng người nước ngoài phạm tội lớn nhất, số lượng cờ bạc và cá cược trực tuyến lớn nhất từng được phát hiện tại Việt Nam. Sự việc gây rúng động trong nước khi được biết “sào huyệt” khủng này đă qua mắt Công an Việt Nam nhiều tháng trời.
Người dân càng hồ hởi bao nhiêu về thành tích phá ổ cờ bạc khủng của người Trung Quốc của Công an Việt Nam th́ họ lại càng thất vọng bấy nhiêu khi chỉ sau đó 4 ngày,Việt Nam đă phải bàn giao toàn bộ số người bị bắt giữ và tang vật cho công an Trung Quốc xử lư….
Trước đó, vào tháng 4 năm 2019, một nhóm 40 người Trung Quốc nghi dùng công nghệ cao để lừa đảo cũng bị bắt giữ tại Nha Trang. Sau đó, công an Đà Nẵng cũng phát hiện 35 người Trung Quốc có hành vi vi phạm sử dụng visa du lịch đến Đà Nẵng nhưng thực tế là thuê nhà và tổ chức đánh bạc qua mạng internet…
Việc xử lư có minh bạch?
Với rất nhiều vụ việc người Trung Quốc vi phạm pháp luật tại Việt Nam nhưng thường sau đó người dân không thấy Công an công bố đưa vụ án ra xét xử mà phần đông dẫn độ tội phạm và tang vật về Trung Quốc. Mặc dù Việt Nam và Trung Quốc chưa kư kết Luật dẫn độ, mà chỉ kư Hiệp định về tương trợ pháp lư về dân sự và h́nh sự.
Để t́m hiểu thêm về vấn đề này, hôm 12/8 RFA liên lạc Luật sư Nguyễn Văn Hậu, Phó Chủ tịch Hội Luật gia TP.HCM, và được ông cho biết như sau:
“Vấn đề tương trợ tư pháp về các vấn đề dân sự h́nh sự th́ Việt Nam đă kư với nhiều nước như Hàn Quốc, Hungary, Bulgaria… trong đó có Trung Quốc, th́ đă có rất lâu rồi, công dân nước này có thể hưởng bảo hộ pháp lư trên nước kia… C̣n vấn đề dẫn độ là hợp tác tương trợ tư pháp giữa hai nước với nhau, có quyền yêu cầu bắt giữ hoặc chuyển giao người tội phạm. Việc dẫn độ được tiến hành giữa quốc gia yêu cầu và quốc gia được yêu cầu, toàn bộ quá tŕnh thực hiện hoạt động pháp lư này được thực thi theo pháp luật nước sở tại và các điều ước quốc tế song phương về tương trợ tư pháp.”
Theo luật sư Hậu, việc dẫn độ hơn 300 người Trung Quốc phạm tội tổ chức đánh bạc ở Việt Nam cũng phù hợp Hiệp ước tương trợ tư pháp giữa Việt Nam và Trung Quốc.
Tuy nhiên, hôm 12/8 từ Sài G̣n, Luật sư Đặng Đ́nh Mạnh lại không đồng t́nh:
“Theo quy định luật h́nh sự Việt Nam th́ dù là người nước ngoài đi nữa mà phạm tội trong phạm vi lănh thổ Việt Nam và vi phạm pháp luật Việt Nam th́ Việt Nam hoàn toàn có thẩm quyền để xét xử. Thậm chí nó thể hiện thẩm quyền tài phán của quốc gia, nó thể hiện chủ quyền của quốc gia. Đây là vấn đề nghiêm trọng, nhưng tôi không hiểu sao hơn 300 người Trung Quốc vi phạm pháp luật Việt Nam một cách rơ ràng và cụ thể, th́ việc xét xử rất là b́nh thường nhưng tôi không hiểu sao lại dẫn độ hết về Trung Quốc, rồi không biết họ có xử hay không? Đối với luật h́nh sự th́ đây là vụ bỏ lọt tội phạm rất lớn nhất, vi phạm quyền tài phán quốc gia, vi phạm chủ quyền quốc gia.”
Theo luật sư Mạnh, trong trường hợp xử lư về người th́ tài sản cũng vậy, đó là tang vật vụ án th́ phải tịch thu. Thậm chí khi xử lư tại ṭa c̣n có thể căn cứ theo những con số tang vật, để đưa ra mức phạt tài chính phù hợp.
Luật sư Nguyễn Văn Miếng, khi trả lời RFA hôm 12/8, giải thích thêm:
“Bộ luật h́nh sự Việt Nam có quy định về dẫn độ, tuy nhiên phải theo hiệp ước giữa hai bên, thứ hai là trường hợp viên chức ngoại giao, một trường hợp nữa là do hai bộ ngoại giao làm việc với nhau để giải quyết. Tuy nhiên một nguyên tắc tối thượng trong bộ luật h́nh sự là tội phạm h́nh sự xảy ra ở đâu, th́ xử ở đó. Tức là xảy ra ở Việt Nam th́ Việt Nam phải xử, riêng trường hợp Trung Quốc th́ nó đặc biệt như thế nào đó mà hiện nay tôi chưa hiểu rơ là họ căn cứ vào đâu để họ dẫn độ những công dân Trung Quốc phạm tội ở Việt Nam, v́ về nguyên tắc là phải xử ở Việt Nam.”
Ngoài ra, theo điều 27 của Hiệp định tương trợ tư pháp Việt Nam đă kư với Trung Quốc. Việt Nam cũng có thể từ chối tương trợ tư pháp về các vấn đề h́nh sự.
Trở lại vụ Công an Việt Nam bắt giữ hơn 380 công dân Trung Quốc điều hành đường dây đánh bạc ở Hải Pḥng. Khi trả lời báo An Ninh Thủ Đô hôm 29/7/2019 về việc người nước ngoài phạm tội đánh bạc, tổ chức đánh bạc ở Việt Nam sẽ bị xử lư ra sao? Luật sư Lê Hồng Vân – Đoàn Luật sư Hà Nội, dẫn Khoản 2 Điều 5 Bộ luật H́nh sự 2015 sửa đổi quy định, đối với người nước ngoài phạm tội trên lănh thổ nước Cộng ḥa XHCN Việt Nam thuộc đối tượng được hưởng quyền miễn trừ ngoại giao hoặc lănh sự theo pháp luật Việt Nam, theo điều ước quốc tế mà nước Cộng ḥa XHCN Việt Nam là thành viên, hoặc theo tập quán quốc tế, th́ vấn đề trách nhiệm h́nh sự của họ được giải quyết theo quy định của điều ước quốc tế hoặc theo tập quán quốc tế đó.
Tuy nhiên Luật sư Đặng Đ́nh Mạnh lại không đồng t́nh:
“Chắc chắn không, theo quy chế về đối xử ngoại giao th́ theo một công ước gọi là công ước Vienna (Công ước Vienna về Quan hệ ngoại giao, được thông qua năm 1961 và có hiệu lực vào năm 1964). Theo công ước này th́ chỉ miễn trừ cho những người có hộ chiếu ngoại giao, c̣n lại là xử lư theo bộ luật h́nh sự chứ không theo hiệp ước về lănh sự của Vienna. Cho nên vị luật sư đó nói chỉ đúng trong phạm vi đó thôi, chứ áp dụng cho hơn 300 người Trung Quốc tổ chức đánh bạc ở Việt Nam th́ không đúng, những người này là thường dân, không thể hưởng quy chế ngoại giao.”
Ở một diễn biến khác, hôm 12/8 theo báo Pháp Luật, Bộ Công An cho biết, tính đến tháng 5/2019, hơn 1.400 phạm nhân là người nước ngoài thuộc 30 quốc tịch khác nhau đang chấp hành án h́nh sự tại Việt Nam. Đa số các phạm nhân bị kết án liên quan đến các tội phạm về ma túy và kinh tế. Số phạm nhân quốc tịch Trung Quốc (bao gồm Đài Loan, Hong Kong, Macao) chiếm khá nhiều…(?!)
Nh́n ra thế giới
Mặc dù Anh đă trao trả Hong Kong lại cho Trung Quốc từ năm 1997 và Hong Kong cũng đă ban hành chính sách “một quốc gia, 2 chế độ” sau đó. Tương tự các nước khác, Hong Kong cũng đă kư kết hiệp định tương trợ tư pháp với 20 nước khác nhau (tuy nhiên danh sách 20 vùng tài phán này không có Trung Quốc và Việt Nam) nhưng khi chính quyền Hong Kong đưa ra dự luật dẫn độ xác nhận các nhóm tội có thể bị dẫn độ về Trung Quốc xử lư, liền bị người dân phản ứng gây gắt. Nh́n nhận từ sự việc ở Hong Kong với Việt Nam, từ Sài G̣n, Luật sư Đặng Đ́nh Mạnh nói lên suy nghĩ của ḿnh:
“Vấn đề này cũng đưa ra nhiều suy nghĩ, mặc dù HongKong hiện nay là một quốc gia hai chế độ, nhưng rơ ràng người HongKong vẫn muốn đ̣i hỏi sự độc lập nhất định cho HongKong, ít nhất là độc lập về tài phán, chứ không phụ thuộc vào chế độ Đại Lục. Trong khi đó, Việt Nam và Trung Quốc là hai quốc gia hoàn toàn độc lập với nhau, có chủ quyền riêng, nhưng lại hành xử y như là một dạng lục địa, thậm chí c̣n tệ hơn HongKong. Trong khi HongKong không chấp nhận chuyện đó, th́ Việt Nam lại hết sức dễ dàng chấp nhận khả năng đó.”
Luật sư Đặng Đ́nh Mạnh cay đắng cho rằng, thậm chí địa vị pháp lư của Việt Nam c̣n tệ hơn địa vị pháp lư mà HongKong đang có.
(RFA)