Theo như chiều 17/5, Thủ tướng Phạm Minh Chính đă có buổi gặp mặt một số người Mỹ gốc Việt mà truyền thông Việt Nam mô tả là "kiều bào tiêu biểu, có đóng góp với đất nước" tại San Francisco, California, sau đó tối ngày 17/5/2022, ông Phạm Minh Chính, cùng đoàn tùy tùng, rời San Francisco trở về Việt Nam, kết thúc chuyến làm việc tại Mỹ kéo dài từ ngày 11/5/2022.
Bà Thụy Mân, là một công chức về hưu sống tại miền Bắc California, nói với tôi (Nguyễn Ḥa) về phát biểu của ông Chính:
"Câu này ông nhận vơ quá đà. Không hiểu có phải ông muốn nhắc đến những trại tập trung sĩ quan Việt Nam Cộng Ḥa ở những nơi rừng thiêng nước độc, đày đọa họ đến nỗi họ bị khủng hoảng về tinh thần, kết quả nhiều gia đ́nh phải tan nát?
"Chúng tôi phải biết ơn các ông v́ những điều đó đă đẩy chúng tôi ra đi, và có được ngày này?"
Bà Thụy Mân cũng đề cập đến những chính sách kinh tế thất bại làm cho nhiều gia đ́nh miền Nam Việt Nam phải điêu đứng sau năm 1975, và phải vượt biển ra đi.
Rất đông những người Việt hiện sống ở Mỹ hiện nay là những người từng bị tù cải tạo sau năm 1975, hay là những thuyền nhân vượt biển, hoặc họ là con cháu của hai nhóm người này.
Bà Ái Vân, lớn lên ở miền Bắc Việt Nam, từng là ca sĩ có tiếng trong nước, hiện sống tại San Jose, miền Bắc California, nói với tôi rằng nhiều người Việt ở Mỹ đă trải qua nhiều khổ nạn trên đường vượt biển, rồi sau đó lại rất vất vả kiếm sống trên đất Mỹ để nuôi dạy con cái thành tài, cho nên câu nói của ông Thủ tướng Việt Nam không có cơ sở nào.
Ông Nguyễn Xuân Nam, chủ tờ báo Cali Today có ảnh hưởng khá lớn trong cộng đồng người Việt tại San Jose, có nhận xét tương tự như bà Thụy Mân, rằng ông Phạm Minh Chính "thấy sang bắt quàng làm họ".
San Jose là thành phố có nhiều người Việt sinh sống nhất trên thế giới, ngoài Việt Nam.
Phản ứng nhẹ nhất với câu phát biểu của ông Thủ tướng là ông Nguyễn Hữu Liêm, cũng sống tại San Jose, từng giảng dạy triết học tại một trường đại học tại đây. Ông Liêm nói rằng hai ư trong câu phát biểu của thủ tướng Chính không thể đặt trong một câu có quan hệ nhân quả như vậy được.
Như đă thành thông lệ, bất cứ chuyến xuất ngoại nào của các nguyên thủ Việt Nam cũng đều có những hoạt động gọi là "gặp gỡ kiều bào".
Cũng đă thành thông lệ, sự xuất hiện của các quan chức Việt Nam tại Mỹ cũng là dịp những người Việt chống cộng tại Mỹ biểu t́nh phản đối. Trong chuyến đi Mỹ này của ông Phạm Minh Chính không thấy có nhiều cuộc biểu t́nh, ngoài một cuộc biểu t́nh tại thủ đô Washington DC (theo đài RFA th́ có khoảng 100 người).
Ông Phạm Minh Chính có ba lần "gặp gỡ kiều bào": ngày 14/5 tại Washington D.C. ngày 15/5 tại New York, ngày 17/5 tại San Francisco. Theo con số báo chí Việt Nam đưa ra, tại Washington D.C. có 70 người, tại New York có 50 người, c̣n tại San Francisco không thấy đưa ra con số.
Các cuộc gặp gỡ này đều kín, không mở rộng. Tôi có đề nghị tham dự cuộc gặp ở San Francisco với tư cách báo chí, nhưng lănh sự quán Việt Nam tại đây cho tôi biết là "không sắp xếp được".
Theo dơi các ảnh chụp và các phát biểu của những người tham gia các cuộc gặp này, do báo chí Việt Nam đưa ra, th́ thấy có hai nhóm người đông nhất, nhóm đầu là các du học sinh Việt Nam tại Mỹ, nhóm sau là những người lớn tuổi. Trong cuộc gặp ở San Francisco có một nhà sư là Thượng tọa Thích Đức Tuấn. Tôi nhận ra ông trong một buổi tiệc tất niên do ṭa lănh sự tổ chức ở San Francisco vào đầu năm 2020.
Nhận xét về nhóm "kiều bào" tham dự này, ông Nguyễn Hữu Liêm nói với tôi rằng sự tiếp xúc của chính quyền Hà Nội với người Việt ở Mỹ không mở ra được đến những người ra đi từ miền Nam.
Thủ tướng Phạm Minh Chính đă có buổi gặp mặt một số người Mỹ gốc Việt mà truyền thông Việt Nam mô tả là "kiều bào tiêu biểu, có đóng góp với đất nước" tại San Francisco, California vào chiều 17/5.
"Đóng cửa khen nhau cũng tốt thôi, nhưng nếu mở rộng ra th́ tốt hơn,"ông Liêm nói.
Những người mà tôi lấy ư kiến cho bài viết này thuộc nhóm người Việt trung lưu ở Mỹ, họ thường có khuynh hướng cấp tiến, và ngày càng đông, nhất là trong khu vực vùng Vịnh San Francisco, nơi ông Phạm Minh Chính tiếp xúc với các đại công ty Mỹ.
Những người Mỹ gốc Việt này hầu như không tham gia vào các hoạt động biểu t́nh chống các quan chức Việt Nam từ trước tới nay. Câu phát biểu của ông Chính về thành công của người Việt và chính sách đối ngoại của Đảng Cộng sản Việt Nam gây cho họ sự chú ư, nhưng là một sự chú ư bực bội.
Từ nhóm người Việt cấp tiến này, đă xuất hiện khá đông các chính khách Mỹ gốc Việt trong vài năm qua, trong ḍng chính của chính trị Mỹ. Không thấy họ có mặt trong các buổi "gặp gỡ kiều bào" của phái đoàn Thủ tướng Chính.
Trước chuyến đi của ông Chính sang Mỹ, tôi có gửi một số câu hỏi đến cơ quan ngoại giao Việt Nam tại Mỹ, trong đó có câu hỏi về quan hệ với cộng đồng người Việt tại Mỹ. Nhưng lấy lư do lịch tŕnh làm việc bận rộn, các câu hỏi này không được hồi đáp.