Từ ngày bỏ phố dọn nhà lên đồi, người đàn ông gốc Việt có thú vui mới là ghép hoa đá lên gỗ và lên đá. Hoa đá không có màu sắc rực rỡ, nhưng màu xanh cũng làm dịu, cân bằng, hồi phục, thư giăn và yên tĩnh, đó là màu sắc êm dịu nhất khi nh́n vào. Sau khi người gốc Việt ở đỉnh ngọn đồi trên đường Cinnabar Hill, thuộc thành phố San Jose, cách phố xá 20 dặm đường, cũng phải mất hơn nửa tiếng lái xe, v́ đường đồi ngoằn ngoèo, nhỏ hẹp.
Ông Diễn Dương bên trong ngôi nhà đầy cây cỏ. (H́nh: Đoan Trang)
Nhưng khi đă đặt chân lên đến nơi, chúng tôi mới hiểu v́ sao ông quyết định bỏ thị thành, rời chốn phồn hoa, “t́m nơi vắng vẻ” này.
Hoa mọc trên gỗ, trên đá
Bao xung quanh ngôi nhà của ông Diễn là màu xanh của cây lá. Không gian yên tĩnh, thanh b́nh. Âm thanh duy nhất là tiếng chim hót. Ở trên cao, bầu trời trở nên rất gần.
Từ ngày dọn nhà lên đồi, ông Diễn có thú vui mới là ghép hoa đá lên gỗ và lên đá. Hoa đá không có màu sắc rực rỡ, nhưng màu xanh cũng làm dịu, cân bằng, hồi phục, thư giăn và yên tĩnh, đó là màu sắc êm dịu nhất khi nh́n vào. Màu nâu của gỗ khi kết hợp với màu xanh lá tạo ra một cảm giác tự nhiên, hết sức thân thiện.
Trong thời gian xây nhà, ông phát hiện ra ở đây có nhiều gỗ mục trong khu rừng phía sau. Gỗ mục th́ ai thèm lấy, nhưng ông lại thích, và cắc củm, cặm cụi đem về nhà.
Nhà có cái máy khoan, ông dùng để đẽo những khúc gỗ sao cho có nghệ thuật, hợp với từng dáng cây. Sau đó, ông bỏ đất và đặt hoa đá, sen đá vào trồng. Mỗi khúc gỗ như vậy, không có cái nào giống cái nào, v́ ông sáng tác theo cảm hứng.
Một “tác phẩm nghệ thuật” của ông Diễn Dương. (H́nh: Đoan Trang)
Ngọn đồi mà ông Diễn xây nhà, không phải là đồi trọc, nhưng cây cối ít được chăm bón. Ông nói, sau những trận mưa, nhiều cây già, trốc gốc bị đổ, ông lại t́m đoạn nào thích hợp, đem dũa cho đẹp, đục lỗ, rồi trồng cây vào.
Chỉ một gốc gỗ khô cằn nhưng bên trong nào là hoa đá, Hồng Môn, lan,… ông nói “tác phẩm” này, ông làm chưa tới một ngày là xong.
Ở một góc khác trong nhà, có cụm hoa đá và lan. Nhánh lan nhỏ được ông bó chặt để nhánh lan sống được trong thân gỗ mục.
Ngoài sân, ông lại chỉ một cây khô cao hơn 6 foot, được dựng đứng sát tường, ông nói đây là cây chết, thấy ngă nghiêng ngă ngửa, ông đem về ghép hoa lá vào. Dưới gốc cây, ông đặt những ḥn đá lớn, xanh có, vàng có. Thế là ông có được một góc ngoài sân, rất tự nhiên và sinh động.
Không chỉ ghép hoa đá, sen đá vào gỗ, ông Diễn c̣n biến những tảng đá trơ trụi và lạnh lùng thành những “tảng đá xanh” nên thơ, bằng cách trồng hoa trên đá.
“Để ḥn đá to tướng thế này, nh́n cũng… ok,” ông Diễn nói. “Nhưng tôi đục phía đỉnh ḥn đá, cho đất vào và trồng cây trên đó. Tự nhiên thấy ḥn đá xanh tươi lên hẳn!”
Dù trên đồi, nhưng theo ông Diễn, nước ở đây không thiếu. Và v́ thế, cây cỏ thứ ǵ cắm xuống cũng sống và “lên” rất nhanh.
Ông thừa nhận lúc đầu ông không biết cách làm sao để ghép được như thế, nhưng v́ ham thích, và chịu khó lên YouTube xem người ta hướng dẫn, nên bây giờ ông làm rất thuần thục. Càng làm càng thích.
Ông Diễn Dương bên cạnh một tác phẩm nghệ thuật. (H́nh: Đoan Trang)
“Tác phẩm nghệ thuật” để cho con, tặng bạn bè
Làm chủ “căn nhà triệu đô” nhưng ông c̣n một “khối tài sản vô giá” khác là tám người con: Bốn trai, bốn gái, và năm đứa cháu nội ngoại.
Những người con của ông Diễn đều được sinh ra ở Mỹ, nhưng ai cũng nói và hiểu được tiếng mẹ đẻ. Điều này có được, là do khi c̣n ở chung, ông bà chỉ nói tiếng Việt với con, kể cho con nghe về quê cha đất tổ, và thường cho con về Việt Nam để các con biết thực tế quê hương ḿnh.
Ông nói với nhật báo Người Việt: “Thật ra v́ sanh ở ra ở đây nên con cháu tôi vẫn thích nói tiếng Mỹ, do nói tiếng Mỹ… dễ và thoải mái hơn, nhưng vợ chồng tôi vẫn cứ nói tiếng Việt với các cháu. Đứa nào không hiểu th́ phải học.”
Những người con của ông, cứ trước hoặc sau tốt nghiệp đại học, ông lại đưa về Việt Nam tham gia các chương tŕnh thiện nguyện giúp đồng bào trong nước. “Mấy đứa nhà này thích về Việt Nam làm thiện nguyện lắm. Có đứa ở cả tháng, hai tháng, mới chịu về lại Mỹ,” ông Diễn kể trong niềm tự hào.
Thú tiêu khiển của ông Diễn Dương là ghép sen đá vào gỗ, tạo thành những “tác phẩm nghệ thuật.” (H́nh: Đoan Trang
Các con của ông Diễn rất mê những tác phẩm nghệ thuật do chính tay cha ḿnh sáng tác. Thỉnh thoảng mới về thăm nhà, nhưng những người con của ông, ai cũng thích xin mấy khúc gỗ chết mà mượt mà màu xanh lá, đem về nhà trưng.
Có lẽ do làm để cho con, tặng bạn bè, khiến ông có nhiều nỗ lực hơn. “Cứ ai muốn là tôi lại đem tặng, nên làm hoài mà không có dư,” ông Diễn cười, nói.
Xa quê cũng hơn 40 năm, và dù cũng đă nhiều lần về Việt Nam, nhưng cứ nhắc tới từ “quê hương,” ông lại trầm ngâm, suy tư. Ông mong sẽ có dịp về quê nhà thường xuyên hơn, bởi đó là nơi “chôn nhau cắt rốn” của ḿnh. Xa quê ai chẳng nhớ. “Cũng may ở tuổi này, tôi có được niềm vui là ‘làm bạn’ với mấy nhành cây hoa lá. Thôi th́,…không mơ ǵ hơn,” ông nói. [kn]