Tổng thống Mỹ Donald Trump yêu cầu truy thu người bảo lănh nếu người được bảo lănh nhận trợ cấp chính phủ. Tại một buổi lễ ngày 11/6/2019 tại thành phố West Des Moines, tiểu bang Iowa, ông Traump đă phát biểu như vậy.
Tổng thống Donald Trump tháng trước loan báo sẽ chỉ thị các cơ quan liên bang thực thi quy định lâu nay yêu cầu những người mở hồ sơ bảo lănh thân nhân sang Mỹ định cư phải hoàn trả lại chính phủ Mỹ bất kỳ phúc lợi xă hội nào mà người được bảo lănh thụ hưởng, bao gồm tem phiếu thực phẩm SNAP, chương tŕnh bảo hiểm sức khỏe Medicaid, hay chương tŕnh bảo hiểm sức khỏe cho trẻ em CHIP.
Văn kiện hướng dẫn của Tổng thống ghi rơ: “Những người bảo trợ tài chính cam kết hỗ trợ tài chính cho một người từ bên ngoài được bảo lănh vào Mỹ, trong trường hợp người được bảo lănh xin hay nhận các phúc lợi công th́ người bảo trợ tài chính phải hoàn thành cam kết của họ theo luật định.”
Bản hướng dẫn này muốn siết chặt luật cải tổ trợ cấp xă hội năm 1996 mà Ṭa Bạch Ốc cho là chưa được thực thi nhất quán. Điều luật đó yêu cầu người bảo lănh kư giấy tờ cam kết chịu trách nhiệm về các nhu cầu tài chính của người được bảo lănh và nếu người được bảo lănh lănh bất kỳ chương tŕnh trợ cấp xă hội nào, người bảo lănh phải hoàn tiền lại cho chính phủ. Nếu người bảo lănh không thể chi trả, khoản nợ đó sẽ được chuyển sang cơ quan chuyên truy thu nợ nần.
Tổng thống Trump chỉ thị chính quyền của ông, trong 90 ngày kể từ hôm kư bản hướng dẫn hôm 23/5, phải đề ra các khung quy định để quyết định người bảo lănh nào cần phải hoàn trả cho chính phủ liên bang những khoản mà chính phủ đă chu cấp cho những người được bảo lănh mà nhận trợ cấp công. Nếu người bảo lănh không trả đúng kỳ hạn, họ sẽ mất khả năng bảo lănh, nghĩa là hàng ngàn gia đ́nh có thể bị chia cắt.
Luật sư Di trú Khanh Phạm từ Texas cho VOA Việt ngữ biết theo luật định trước nay, người bảo lănh phải có trách nhiệm tài chính với người được bảo lănh trong 10 năm đầu hoặc tới khi người được bảo lănh có quốc tịch Mỹ.
Kế hoạch của Tổng thống Trump tăng cường thực thi luật này được xem là nhằm hạn chế nhập cư hợp pháp dựa theo các mối quan hệ gia đ́nh gây ra gánh nặng cho xă hội Mỹ mà chú trọng đến nhập cư dựa theo ‘năng lực’ và sự ‘xứng đáng’.
Các nhà bảo thủ từ lâu đă bày tỏ quan ngại về việc những người không phải công dân Mỹ được tiếp cận những phúc lợi công cộng. Họ cho rằng việc này làm cạn kiệt nguồn lực và tạo gánh nặng lên vai người thọ thuế.
Những người khác th́ cho rằng việc triệt để thực thi, theo chỉ thị của Tổng thống Trump, sẽ ngăn cản những người nhập cư được sử dụng các dịch vụ theo quyền lợi của họ.
Chị Hà Nguyễn, một người hiện đang sinh sống ở ngoại ô thủ đô Washington và có 2 con nhỏ bày tỏ với VOA: “Tôi nghĩ rằng, sẽ có rất nhiều người mới bảo lănh con cái qua như tôi nhưng lại không có thu nhập cao sẽ lo sợ con cái ḿnh không được tham gia vào những chương tŕnh chăm sóc sức khỏe cần thiết, các chương tŕnh học đường, chương tŕnh dinh dưỡng trẻ em, những chương tŕnh giúp cho người dân sống khỏe mạnh và có thể đi làm…”
Đối với những người đang chờ đợi bảo lănh người thân qua Mỹ th́ đề nghị này sẽ ‘công bằng hơn’ khi những người đứng ra bảo lănh thân nhân sẽ được hoàn tiền thuế hàng năm một cách phù hợp.
Chị Emily Nguyễn, một phụ nữ gốc Việt đang chờ bảo lănh bố mẹ từ Việt Nam qua cho VOA biết thêm: “Hàng năm vợ chồng tôi đi làm đă đóng thuế liên tục và đều đặn cho cả liên bang và tiểu bang. Giờ đây, khi bố mẹ tôi được bảo lănh qua, họ đă lớn tuổi không thể đi làm, tự sống mà trách nhiệm đặt toàn bộ lên vai vợ chồng tôi, th́ đề nghị khi khai thuế đầu năm chúng tôi phải được trả lại số tiền tương đương với 2 người phụ thuộc. Theo tôi như vậy mới công bằng. Nếu không, vừa phải đóng thuế, vừa phải nuôi bố mẹ th́ quả là một gánh nặng quá lớn.”
Theo quan điểm của những người đưa ra đề xuất này th́ một người nước ngoài vào Mỹ nhận phúc lợi công cộng từ tiền thuế, và việc các chương tŕnh phúc lợi sẵn có có thể tạo ra động cơ khiến người nước ngoài mong muốn sang định cư ở Mỹ. Đó là chưa kể đến những lạm dụng sinh ra những bất công, như lời anh Quân Phạm, một người sinh sống lâu năm tại tiểu bang Virginia.
“Tôi đă từng chứng kiến nhiều người cố t́nh khai bệnh tật hay tâm thần bằng nhiều cách khác nhau, dù họ không có bệnh tật ǵ hết để hưởng các khoản phúc lợi xă hội. Tôi cũng đă chứng kiến nhiều người nhận tem phiếu thực phẩm miễn phí hàng tháng nhưng bản thân họ vẫn đi làm lấy tiền mặt hàng tuần. Cộng cả hai loại tem phiếu thực phẩm miễn phí và tiền mặt trốn thuế đi làm hàng tuần, thu nhập của họ c̣n cao hơn một người lao động b́nh thường tại Mỹ. Tôi hy vọng những đề nghị mới này sẽ hạn chế được những trường hợp không xứng đáng như vậy để những người thực sự cần thiết những gói trợ cấp đấy được hưởng. Hơn thế cũng trả lại sự cộng bằng cho những người đi làm đóng thuế tại Mỹ,” anh Quân chia sẻ.
Báo cáo của Viện Hàn lâm Khoa học, Kỹ thuật, và Y học Quốc gia Hoa Kỳ cho biết năm 2017 có 5,5% hộ nhập cư có trẻ em đă nhận được hỗ trợ tiền mặt so với 6,3% hộ bản xứ; 4% hộ nhập cư sử dụng trợ cấp nhà ở so với 5% hộ bản xứ; và khoảng 46% hộ nhập cư dùng bảo hiểm sức khỏe Medicaid so với 34% hộ bản xứ.