Người nông dân đặc Trung Quốc này lại có ngoại hình giống như anh chàng Tây nên rất nổi tiếng, Với đôi mắt xanh, nước da trắng và mái tóc nâu, Peter Petrov trông giống người ngoại quốc nhưng lại nói tiếng Trung rất thành thạo.
Peter Petrov hiện là nông dân ở tỉnh Hắc Long Giang, Trung Quốc. Ảnh; CNN
Peter Petrov, người có tên trên giấy tờ pháp lý là Dong Desheng, đang sống ở nơi ông sinh ra, tỉnh Hắc Long Giang, nhưng là người dân tộc Nga, một trong 55 nhóm thiểu số được công nhận ở Trung Quốc.
Ở một quốc gia nơi người Hán chiếm 92% dân số, tương đương 1,2 tỷ dân, ông Petrov, 44 tuổi, cho hay ngoại hình khiến ông gây chú ý. Người nông dân với chất giọng đặc sệt vùng đông nam nói tiếng Trung rất trôi chảy và không biết nói tiếng Nga.
Vào cuối năm 2017, Petrov bắt đầu đăng video chia sẻ về cuộc sống của ông trên Kuaishou, một trong những ứng dụng phát trực tuyến thông dụng nhất Trung Quốc. Video quay cảnh ông chơi với chú chó cưng Little White, ăn bánh bao với cả nhà, đi trồng ngô và đậu tương. Trong vòng một năm, ông dần trở nên nổi tiếng.
Một số người xem băn khoăn về ngoại hình của ông. Họ hỏi ông mua "kính áp tròng màu xanh" ở đâu vì không tin rằng màu mắt của ông là thật. Tuy nhiên, phần đa họ bị cuốn hút bởi sự sôi nổi và ngoại hình nam tính của Petrov.
Hiện ông có 1,5 triệu người theo dõi. Một số fan ở các tỉnh cực nam Trung Quốc thậm chí đã vượt đường xa đến tận ngôi làng nhỏ gần biên giới với Nga để gặp "Chú Peter", mang theo nhiều quà cáp, trong đó có rất nhiều rượu mà Petrov cho hay ông vẫn chưa uống hết.
"Ban đầu, tôi thực sự không thích dùng mạng xã hội", Petrov nói. "Nhưng cuối cùng, nó thật tuyệt".
Tuy nhiên, hơn cả việc tạo ra một ngôi sao trên mạng xã hội, các video của Petrov còn gây ra cuộc tranh cãi về việc thế nào là "người Trung Quốc" trong một xã hội mà sự đồng nhất với xã hội là tiêu chuẩn.
Gia đình Petrov năm 1971. Bố mẹ của Petrov là người đầu tiên và thứ hai từ trái sang, đứng ở hàng trên cùng. Ảnh: CNN
Tổ tiên của ông Petrov nằm trong số hàng nghìn người đã rời khỏi một ngôi làng nhỏ gần biên giới Nga để chạy trốn sang Trung Quốc sau khi cuộc nội chiến giữa Hồng quân Liên Xô và lực lượng Bạch vệ nổ ra sau Cách mạng Tháng 10 năm 1917.
Năm 1926, ông bà cố của Petrov dẫn hai con trai vượt sông Amur lạnh giá vào Trung Quốc bằng xe ngựa kéo và tái định cư ở huyện Xunke, tỉnh Hắc Long Giang. Vài năm sau, họ ly hôn và bà cố của ông đi bước nữa với một người đàn ông dân tộc Hán rồi lấy tên theo họ chồng là Dong.
Gia đình Petrov đã sống ở đây gần một thế kỷ cùng hàng nghìn người dân tộc Nga khác, trong đó có gia đình của Li Guofu. Bà cố của Li là một quý tộc người Nga, kết hôn với một người Hán làm việc trong làng. Sau hàng thập kỷ xung đột, hai người bỏ trốn khỏi Nga đến huyện Xunke năm 1931.
"Cứ mỗi dịp lễ Phục sinh, bà lại nhìn qua bên kia sông Amur và khóc", ông Li, 47 tuổi, kể.
Nhiều người Nga sống tại Cáp Nhĩ Tân, thủ phủ của Hắc Long Giang, là kỹ sư và thương nhân. Người Nga cũng đến đây hỗ trợ xây dựng hệ thống đường sắt kết nối Nga đến nhiều khu vực phía đông Trung Quốc. Theo thời gian, khung cảnh ở Cáp Nhĩ Tân dần mang những nét văn hóa Nga, với các cửa hiệu và thánh đường mọc lên, trong đó nhiều công trình vẫn còn tồn tại đến nay.
Tuy nhiên, cuộc sống của dân tộc Nga ở Trung Quốc không phải lúc nào cũng yên bình. Những năm 1960 và 1970, mối quan hệ Nga - Trung rơi vào căng thẳng và những người gốc Nga ở Trung Quốc bị nghi ngờ là "gián điệp của Xô viết". Bà của Li đã không dám nói tiếng Nga suốt giai đoạn này và sau khi bà qua đời, không còn ai dạy tiếng Nga cho thế hệ sau của gia đình nữa.
Trong bộ phim tài liệu năm 2013 do một xưởng phim độc lập Trung Quốc sản xuất, Petrov kể rằng ông nội ông từng bị đổ oan là "gián điệp của Xô viết" và bị cách chức thuyền trưởng của một tàu hàng. Ông nhấn mạnh rằng cần phải dần dần tạo ra dòng máu của người Hán thông qua hôn nhân để đời con cháu không bị phân biệt đối xử. Petrov lấy vợ người Hán, có một con gái 10 tuổi và con trai 20 tuổi đang học đại học ở tỉnh khác. Tuy nhiên, trong bộ phim, Petrov không xem ông là người Nga và cảm thấy mình hoàn toàn là người Trung Quốc.
Peter Petrov gây bối rối cho nhiều khán giả vì là người Trung Quốc nhưng có ngoại hình "mắt xanh, mũi lõ". Ảnh: CNN
Dù có gần 15.000 người dân tộc Nga ở Trung Quốc, nhiều khán giả của Petrov vẫn tỏ ra ngạc nhiên khi ông có thể nói được thổ ngữ vùng đông bắc Trung Quốc. James Leibold, trợ lý giáo sư tại đại học La Trobe ở Australia, chuyên nghiên cứu về các chính sách dân tộc Trung Quốc, cho hay có định kiến rằng một người sẽ không được chấp nhận hoàn toàn là một người Trung Quốc chính hiệu nếu không có ngoại hình đặc trưng của người Hán.
"Không có rào cản nào trong các chính sách chính thống", Leibold nói. "Nhưng trong thực tế đời sống thì vẫn còn nhiều rào cản lớn".
Leibold cho rằng các chính sách dân tộc của Trung Quốc có sự dao động giữa cam kết bảo toàn những nét đặc trưng của các nhóm thiểu số và sự đồng hóa họ với nền văn hóa người Hán, nhưng cách tiếp cận theo hướng "đồng hóa" trở nên rõ nét hơn kể từ khi Chủ tịch Tập Cận Bình lên nắm quyền năm 2013.
Ngoại hình ngoại lai của Petrov lý giải sự thu hút của ông. "Có một yếu tố kỳ lạ, ông ấy nói tiếng Hoa nhưng lại trông giống người nước ngoài", Leibold nói.
Trớ trêu ở chỗ Petrov không phải người ngoại quốc mà là công dân Trung Quốc thế hệ thứ tư. Đó là thực tế mà thậm chí một số fan của ông vẫn cảm thấy khó chấp nhận.