Nước Mỹ có vĩ đại hay không, nó không phải đến từ việc thiếu hụt khẩu trang, thiếu đội ngũ Y- bác sĩ, hay chưa có thuốc để điều trị Covid 19 (mà trong cơn đại dịch toàn cầu, với tâm lư đám đông, việc thiếu hụt một vài mặt hàng cấp thiết đó là điều rất dễ hiểu). Sự vĩ đại của nước Mỹ chính là nằm ở bản Hiến pháp, cũng như sự đa dạng về các điều luật, đạo luật- mà ở đó, các quyền con người được tôn trọng một cách toàn vẹn.
Hiến pháp Mỹ đảm bảo các quyền tối thượng của công dân, từ các quyền, như: Quyền tự do ngôn luận, tự do lập hội, tự do ứng cử- bầu cử...cho đến quyền sở hữu súng đạn của người dân. Ví như, năm 2016, dự luật kiểm soát súng đạn của cựu tổng Obama được công bố, khi này, người Mỹ quan tâm dự luật ở 2 vấn đề. Thứ nhất, việc trao quyền cho chính phủ có quá nhiều hơn so với người dân; thứ hai, người Mỹ khó có thể bảo vệ bản thân và gia đ́nh. Đối với người dân Mỹ, hiến pháp Mỹ được lập ra để bảo vệ quyền được cầm súng của họ, chứ không phải quyền kiểm soát súng đạn của chính phủ. Chính phủ được lập ra là để bảo vệ quyền được sống, quyền tự do và quyền mưu cầu hạnh phúc của người dân, nếu CP đi ngược lại những điều đó, người dân có quyền đứng lên phế truất chính phủ. Dự luật kiểm soát súng đạn của TT Obama khi này thất bại.
Sự vĩ đại của nước Mỹ c̣n nằm ở chỗ, bất ḱ vị Tổng thống đương nhiệm nào cũng có thể bị luận tội, bị phế truất hoặc bị ngồi tù nếu bị kết án phạm tội. Cơ chế 'Tam quyền phân lập' nghiêm ngặt, ở đó, sự độc lập của cả ba nhánh Lập pháp, Hành pháp, Tư pháp đă kiểm soát mọi thứ, không để Tổng thống dễ dàng lạm quyền, tha hoá, suy thoái – tất cả mọi người đều b́nh đẳng và có thể thực hiện những quyền chính trị của ḿnh. Khi tự do báo chí, tự do ngôn luận được tôn trọng, người dân dùng những quyền này để chỉ trích những cái sai trái của chính phủ; mạnh mẽ hơn, họ có thể biểu t́nh phản đối. Khi này, tiếng nói của họ luôn được tôn trọng.
Trở lại vấn đề "Nước Mỹ vĩ đại" hay không giữa đại dịch Covid19. Có thể nói, Mỹ chậm trễ trong việc ngăn chặn virus lây nhiễm, v́ thật ra, lỗi này phần nhiều do chính quyền Trung Quốc bưng bít thông tin, đến khi...Mỹ trở tay không kịp. Nhưng đến khi chính phủ Mỹ đặt t́nh trạng khẩn cấp, th́ các cơ quan công quyền Mỹ lao vào làm việc với cường độ...khốc liệt. Khi các trường học, quán xá, ṣng bài, khu vui chơi đóng cửa th́ các cơ quan công quyền Mỹ vẫn làm việc miệt mài, bất kể giờ giấc.
Thứ tư 18-3-2020, Ṭa Bạch Ốc công bố bản phác thảo gói cứu trợ một ngàn tỷ USD, gồm 500 tỷ USD tiền mặt chi cho các công dân Mỹ; 300 tỷ USD giúp doanh nghiệp nhỏ; 50 tỷ USD cho công nghiệp hàng không; và 150 tỷ USD cho các khu vực khác bị ảnh hưởng bởi dịch bệnh.
Cũng thứ tư 18-3, gói giải cứu khẩn cấp 100 tỷ USD được Lưỡng viện thông qua đă được Tổng thống kư thành luật. Nội dung gồm:
1/ Xét nghiệm coronavirus miễn phí;
2/ Tạm nghỉ việc được hưởng lương
3/ Tăng trợ cấp thất nghiệp;
4/ Hỗ trợ thực phẩm cho người có thu nhập thấp (chi 250 triệu USD trong việc giao thức ăn tận nơi cho người lớn tuổi; 400 triệu USD cho các ngân hàng thực phẩm; 500 triệu USD cho các bà mẹ có con nhỏ; hỗ trợ hệ thống nhà trường việc cung cấp các bữa ăn sáng lẫn trưa cho học sinh tiểu học
5/ Tăng quỹ liên bang cho chương tŕnh Medicaid giúp người nghèo.
"Coronavirus đă tấn công tất cả 50 tiểu bang Hoa Kỳ. Lệnh “phong tỏa” được ban hành khắp nơi. Ở cấp liên bang, đă có những tuyên bố khẩn cấp liên quan dịch bệnh. Ở cấp tiểu bang, luật pháp Mỹ cho phép giới chức y tế tiểu bang được quyền phong tỏa, cách ly, kiểm tra và khử trùng đối với người, động vật, nhà cửa...vv bất cứ khi nào họ xét thấy cần thiết để bảo vệ sức khỏe cộng đồng. Luật c̣n cho phép giới chức y tế tiểu bang được quyền kiểm soát (control) cơ thể của bất kỳ người sống (hoặc chết) nào để pḥng ngừa sự lây lan của dịch bệnh. Không cần ư kiến thống đốc, thậm chí có thể yêu cầu cảnh sát trưởng địa hạt phải thi hành những yêu cầu cấp thiết của họ".(Mạnh Kim)
Các cơ quan công quyền quyết liệt giải quyết những vấn đề lớn, chẳng hạn như bơm tiền cứu trợ, đến việc rất nhỏ là chăm lo bữa ăn miễn phí cho học sinh. Chỉ riêng sáng thứ tư 18-3, hơn 400.000 khẩu phần “grab-and-go” đă được giao ở Los Angeles. Các học khu San Francisco, Fresno, San Diego… cũng thực hiện tương tự.
Hiến pháp nước Mỹ chú trọng quyền con người; các cơ quan chính phủ về an sinh xă hội chú trọng sức khỏe công dân...vv. Khi này, bản hiến pháp nước Mỹ càng giá trị hơn, và, nước Mỹ càng vĩ đại hơn nhiều người tưởng.
(stt có sử dụng số liệu từ một stt của nhà báo Manh Kim).
Khang Nguyên