Hàng trăm người đă kéo đến lănh sự quán Anh tại Hong Kong để kêu gọi nâng cấp quyền cư trú cho hộ chiếu BNO. Thủ tướng Anh Boris Johnson đang chịu sức ép lớn phải cấp quyền công dân đầy đủ cho người Hong Kong.
Một cựu Chủ tịch của đảng Bảo thủ cũng lên tiếng kêu gọi ông Johnson sửa chữa “sai lầm lịch sử” v́ đă không trao cho những người có BNO quyền công dân đầy đủ; trong khi đảng Dân chủ Tự do trở thành đảng lớn đầu tiên đưa việc ủng hộ công dân Hong Kong có sở hữu BNO “quyền được cư trú” trong tuyên ngôn của họ.
Hộ chiếu BNO cho người Anh ở nước ngoài là tài liệu du lịch mà chính phủ Anh cấp cho người Hong Kong sinh trước thời điểm bàn giao năm 1997. Do họ không có quyền sống và làm việc tại Liên hiệp vương quốc Anh (UK), ngày càng có nhiều lời kêu gọi nâng cấp hộ chiếu BNO lên trạng thái công dân đầy đủ trong bối cảnh cuộc biểu t́nh và các cuộc đụng độ ngày càng dữ dội với cảnh sát ở Hong Kong kể từ tháng Sáu.
Chính phủ Anh hiện đang nghiên cứu xem họ có thể đưa ra sự thay đổi nào đối với BNO, tuy nhiên vấn đề này ngày càng trở nên phức tạp khi kỳ bầu cử đang tới gần và nó cũng là vấn đề hết sức nhạy cảm có liên hệ trực tiếp tới quan hệ Anh-Trung Quốc; một số nguồn tin cho hay.
Cuộc tranh luận này mang tới thêm nhiều sức ép ngoại giao cho chính quyền Hong Kong, sau khi Thượng viện Mỹ trong tuần này thông qua một dự luật ủng hộ dân chủ Hong Kong. Dự luật này, đă được Hạ viện thông qua, được chuyển tới Nhà Trắng và chỉ chờ Tổng thống Donald Trump kư duyệt là trở thành luật.
Bức thư kêu gọi mà Thủ tướng Johnson mới nhận được trong hôm thứ Năm vừa qua có chữ kư của 8 thành viên Quốc hội, trong đó bao gồm nhiều nhân vật chính trị có tiếng nói như ông Norman Tebbit – cựu Chủ tịch đảng Bảo thủ.
“Hộ chiếu BNO là một sai lầm lịch sử. Không giống như các với các thuộc địa khác, Vương quốc Anh đă đơn phương tước quyền công dân của tất cả người Hong Kong mà không qua tham vấn với họ. Số người này bao gồm cả những người từng phục vụ trong quân đội và lực lượng cảnh sát Anh” – bức thư nêu rơ – “Chúng tôi hy vọng ông đưa ra quyết định quan trọng trước khi quá muộn”.
Một số thành viên Thượng viện tham gia kư tên bức thư này bao gồm Archie Hamilton và Ian McColl – cựu thư kư riêng của hai đời Thủ tướng Anh Margaret Thatcher và John Major – cùng với Catherine Mayor, cựu Đại sứ Anh tại Mỹ.
“Bằng cách tăng quyền của những người sở hữu hộ chiếu BNO, chúng ta không chỉ sửa được sai lầm lịch sử mà c̣n hỗ trợ được công dân Anh ở Hong Kong trong thời điểm nhạy cảm này” – bức thư nêu rơ, và nhấn mạnh rằng có hàng chục ngh́n người ở Hong Kong đă tới lănh sự quán Anh ở Hong Kong để kêu gọi sự thay đổi này.
Theo ước tính mà chính phủ Anh đưa ra năm 2015, có khoảng 3,4 triệu người sở hữu BNO. Những người Hong Kong sinh sau năm 1997 không thuộc diện này.
Tính đến thời điểm này, Thủ tướng Johnson luôn cố gắng né tránh vấn đề Hong Kong trong chiến dịch tranh cử của ḿnh để chuyển hướng tập trung sang Brexit, chính sách y tế và thuế. Kỳ bầu cử ở Anh dự kiến tổ chức vào ngày 12/12 tới.
Ngược lại, phía đảng Dân chủ Tự do đă đưa thêm vấn đề Hong Kong vào tuyên ngôn của họ nhằm thúc đẩy “trách nhiệm về mặt pháp lư và đạo đức đối với người dân Hong Kong bằng cách mở lại BNO, mở rộng thêm chương tŕnh này để bao gồm cả quyền được cư trú cho tất cả người sở hữu nó”.
Cần lưu ư rằng đảng Dân chủ Tự do đă giành chiến thắng trong kỳ bầu cử châu Âu ở London năm nay, lư do là người dân London giờ quay sang ủng hộ quan điểm chống Brexit của đảng này. Tuy nhiên, đảng Dân chủ Tự do bị đảng Bảo thủ và Công đảng xem là không chính thống.
Lư giải về việc đảng Dân chủ Tự do kêu gọi ủng hộ người Hong Kong, ông Chuka Umanna – phát ngôn viên các vấn đề nước ngoài của đảng này – viết trên tờ Independent số ra hôm thứ Tư rằng: “Người dân Hong Kong đang đưa ra yêu sách hợp lư. Họ chỉ là đang kêu gọi thực thi những điều mà họ được hứa hẹn trước kia – những lời hứa đă được ghi trong tuyên bố chung giữa Anh và Trung Quốc”.
Hiện chưa rơ bức thư nọ có gây tác động tức th́ hay không. Ngoại trưởng Anh Dominic Raab hồi tháng 9 vừa qua từng bác bỏ khả năng thay đổi hộ chiếu BNO “trong thời gian hiện tại” v́ lo sợ sẽ làm mất sự cân bằng mà Tuyên bố chung Anh-Trung Quốc 1984 mang lại.