7/9/19
Bài này viết đă lâu, tôi post lại v́ thỉnh thoảng trong forum có những câu đầy vẽ châm chọc về màu da, sắc tộc ...ngay cả người Việt cũng bị kêu Mít này Mít nọ khi không cùng quan điễm với họ.
C12 ba
Cách đây khoảng 2 năm, tôi có đọc một bài báo trên internet nói về sự kỳ thị của con người. Tôi không biết tác giả đă đi qua những thành phố, thủ đô, đất nước nào, nhưng kết luận của tác giả khiến tôi chưng hửng: Chỉ có ở Mỹ, quốc gia duy nhất trên thế giới mới không thấy có sự kỳ thị.
Tôi chưng hửng, ngạc nhiên v́ kết luận hời hợt này. Theo tôi, kỳ thị là bản chất của con người. Loài người kỳ thị nhau v́ nhiều nguyên nhân: Chủng tộc, màu da, tôn giáo, văn hóa, ngôn ngữ, tŕnh độ văn minh, giai cấp xă hội…, nói tóm lại là hàng chục, nếu không muốn nói là hàng trăm lư do khác nhau.
Bài viết này h́nh thành từ ngẫu hứng sau khi tổng thống thứ 45 của Mỹ, ông Donald Trump ban hành sắc lệnh di dân mới, chủ nghĩa dân túy với khẩu hiệu “America first” từ đó được kích động tối đa. Do đó trong bài viết này, người viết chỉ muốn nói đến sự kỳ thị chủng tộc, màu da, hai yếu tố kỳ thị dễ dàng nhận ra nhất trong đời sống, sinh hoạt hàng ngày. Bài viết sẽ không nói đến sự kỳ thị, phân biệt đối xử của chế độ CS với người dân miền Nam sau năm 1975, quân cũng như dân v́ đây là trường hợp đặc biệt phải có một bài nói riêng mới diễn tả hết sư thâm hiểm, gian ác cũng như hậu quả kinh hoàng của chính sách, chủ trương kỳ thị này.
Ngoài ra, bài viết cũng chỉ là nhận định cá nhân với cái nh́n hạn chế, giới hạn bởi sự chủ quan, không có thống kê hay thăm dó ư kiến, chỉ căn cứ vào một số những kinh nghiệm đă gặp, những trao đổi với bạn bè, người quen, những người đi du học từ miền Nam thập niên 60 hay ra đi từ những ngày cuối tháng 04.1975. Họ đă sống ít nhất 40-50 năm ở các nước Âu Mỹ để có thể nhận định,nói về những kinh nghiệm của sự kỳ thị.
Người Việt Nam chỉ chiếm 0.6% dân số Mỹ (gần 2 triệu so với dân số 320 triệu, thống kê năm 2015), Trước tháng 04.1975, người Việt sống ở Mỹ rất ít, hầu hết là sinh viên du học từ miền Nam, môt số sĩ quan, sinh viên sĩ quan, quân nhân thuộc các quân binh chủng của quân đội VNCH đang được đào tạo chuyên môn hoặc tu nghiệp trong các căn cứ quân sự như Lackland, Fort Benning, Fort Hunter… và rất hiếm người định cư, ở luôn trên nước Mỹ. Chỉ từ sau 30 tháng 4 năm 1975, số người Việt sinh sống ở Mỹ mới tăng dần theo năm tháng, lên đến gân 2 triệu người như ngày hôm nay.
Cho rằng chỉ ở trên nước Mỹ không có kỳ thị th́ đúng là một nhận định hoàn toàn sai lầm. Sự kỳ thị trên nước Mỹ có thể không rơ ràng để dễ dàng nhận ra. Lư do v́ Mỹ là một quốc gia đa chủng tộc, được thành lập cách đây hơn 240 năm bởi các sắc dân da trắng từ các nước Âu Châu di dân qua như Anh, Đức, Pháp, Ư… cùng các nô lệ ở các nước thuộc châu Phi, sau này được gọi là Afro-American. Người Mỹ nguyên thủy (Native American) chỉ là thổ dân của các bộ lạc da đỏ.
Một người Viêt sống ở Mỹ tại những nơi có cộng đồng người Việt đông đúc như ở San José, Westminster, Garden Grove, Santa Ana… (California), Houston (Texas) khó ḷng nhận ra sự kỳ thị chủng tộc, màu da, nếu chỉ quanh quẩn nơi thị tứ, khu vực kinh doanh, phố xá, khu dân cư mà đa số hàng quán buôn bán, nhà hàng, pḥng mạch bác sĩ, văn pḥng luật sư… đều do người Việt Nam hay người Á Châu làm chủ. Tuy nhiên, nếu phải đi làm việc, học hành, kinh doanh, sinh sống ở những tiểu bang miền Đông, các thành phố ít người Việt Nam hay châu Á, sẽ dễ dàng nhận ra sự kỳ thị. Cho dù sự kỳ thị không bộc lộ rơ ràng bằng những cuộc biểu t́nh chống đối, la hét hay bằng biểu ngữ, báo chí, truyền thông… v́ hiến pháp cấm tuyệt đối mọi hành vi biểu lộ sư phân biệt chủng tộc, màu da, ngôn ngữ, tôn giáo…nhưng nếu chỉ cần để ư một chút, người ta có thể nhận biết được sự kỳ thị ngấm ngầm ở chung quanh.
Hăy thử lái xe về các tiểu bang như New Orleans, Mississippi, Georgia…đến các thị xă nhỏ hay các vùng quê, vào trong các tiệm ăn, nhà hàng, siêu thị…hỏi thăm đường phố, chỉ cần nh́n ánh mắt không có thiện cảm của người dân nơi đó khi thấy chúng ta bước vào th́ nhận ra ngay có kỳ thị hay không. Tất nhiên họ không (hoặc chưa) làm ǵ khi chúng ta chỉ ghé qua đó một thời gian ngắn 15-20 phút, vài tiếng đồng hồ, nhưng nếu đến những khu phố nhiều người da trắng sinh sống để định cư th́ chưa biết được chuyện ǵ sẽ xẩy ra.
Nhưng ngay cả ở California, nếu vào làm việc trong những công ty, hăng xưởng, nơi hầu hết công nhân viên là người da trắng, người Việt cũng có thể cảm nhận được sự kỳ thị, dù không bộc lộ rơ ràng bằng hành động hay lời nói, sự cư xử. Chỉ riêng chuyện lương bổng, phân chia công việc cũng có thể nhận ra sự kỳ thị về mầu da, chủng tộc. Chỉ trừ những trường hợp đặc biệt, những cá nhân thật giỏi, xuất sắc, vượt hơn lên tất cả đồng nghiệp th́ sự kỳ thị mới có thể không c̣n nhận ra. Bạn không tin ư? Hăy nói chuyện, hỏi han con cái về việc làm, đồng nghiệp nơi chúng làm việc.
Ở Mỹ, nơi không có sự kỳ thị hoặc kỳ thị ít nhất chỉ có thể là trong quân đội. Mội trường quân ngũ, nơi kỷ luật là sức mạnh, sự sống chết, chiến đấu liên kết những cá nhân chặt chẽ với nhau để hoàn thành nhiệm vụ. Một sự kỳ thị, không những chỉ gây nguy hiểm cho cá nhân kẻ có đầu óc kỳ thị mà c̣n cho cả đơn vị, làm mất đi sức mạnh, hiệu năng chiến đấu của đơn vị.
Thế c̣n người Việt chúng ta th́ sao? Có kỳ thị dân tộc nào không? Câu trả lời chắc làm nhiều độc giả buồn ḷng không ít: “-Có và có nhiều là khác”. Chúng ta chê bai người Lào, người Miên là thấp kém, không văn minh, chê người da đen là làm biếng, ít chịu học hành, khinh người Mễ là không biết cố gắng phấn đấu, không tính chuyện đường dài, ăn xổi ở th́, không chịu giáo dục con cái…
Có thể nói không sợ sai lầm, đa số người Việt chúng ta khinh thường người Mỹ đen, Mễ, Miên, Lào… nhưng chính dân tộc Việt Nam lại chẳng có ǵ hơn họ. Trong cộng đồng NVHN có những cá nhân xuất sắc trong nhiều lănh vực khoa học, kỹ thuật, văn hóa, kinh tế…nhưng khi cần có một sức mạnh tập thể để có thể tranh đấu hầu đạt được một mục đích, lợi ích lâu dài nào đó th́ chúng ta không có.
Đừng quên rằng nếu không có những cuộc tranh đấu cho quyền b́nh đẳng của người Mỹ gốc Phi Châu ở thập niên 60 thế kỷ trước với cao điểm là sự ám sát tiến sĩ Martin Luther King Jr. th́ liệu người Việt chúng ta sẽ đứng chỗ nào trong xă hội Mỹ ngày hôm nay? Nếu người viết không nhớ lầm, trong hồi kư của đại tướng Colin Luther Powell, cựu ngoại trưởng dưới thời Tổng Thống George W. Bush có kể lại rằng: “ Trong thập niên 60, khi c̣n mang cấp bậc đại úy, Powell đă từng bị từ chối phục vụ trong một nhà hàng v́ màu da của ḿnh.”
Trong khi đó chúng ta kỳ thị lẫn nhau. Người Nam kỳ thị ngưới Bắc, Người Trung kỳ thị người Nam, người theo Thiên chúa giáo kỳ thị Phật giáo, Cao Đài, Ḥa Hảo, người qua Mỹ năm 75 kỳ thị dân vượt biên sau này, kỳ thị H.O…Cùng một mầu da, sắc tộc, tiếng nói mà chúng ta c̣n cư xử với nhau nhu thế th́ làm sao kết hợp được sức mạnh tập thể như người Mỹ da đen, người Mễ để mong làm chuyện lớn?
Sắc lệnh di dân của tổng thống Donald Trump kư sau khi nhậm chức nhắm vào 7 nước Hồi giáo, tạm hoăn nhập cảnh 90 ngày công dân từ các nước Sudan, Somalia, Syria, Libya, Iran, Iraq, Yemen cho dù họ đă có visa và thẻ thường trú được cấp trước đó dường như không làm thức tỉnh một số người Việt trước chủ nghĩa dân túy của ông Trump mà c̣n làm tăng thêm tính kỳ thị của những người này.
Số người này cuồng nhiệt ủng hộ sắc lệnh, cho rằng sắc lệnh không liên quan ǵ đến cộng đồng NVTNCS, chỉ nhắm vào khủng bố Hồi Giáo. Đúng thế! Hiện tại th́ chưa, bởi hầu hết chúng ta đă nhập quốc tịch Mỹ. Tuy nhiên đừng quên rằng, khi Hitler mới lên nắm chính quyền, ông ta cũng chưa vội vă thanh trừng, tầm nă người Do Thái ở Đức. Tất cả những người Do Thái bị Hitler sát hại ở Đức đều là những người đă có quốc tịch Đức từ nhiều thế hệ cha ông.
Trước khi Hitler xua quân tiến chiếm Ba Lan, Tiệp Khắc, Pháp, xóa bỏ hiệp ước ḥa b́nh đă kư với Nga.., khởi động Thế Chiến Thứ Hai, không người Do Thái nào nghĩ rằng họ sẽ bị truy tầm nguồn gốc để thanh lọc và tiêu diệt nên hầu như không có ai chạy trốn. Bài học lịch sử đó dường như không mấy người Việt quan tâm.
Trong ḷng nhiều người vẫn đang tự hào “Chúng tôi là người tị nạn cộng sản, đă nhập quốc tịch Mỹ, chúng tôi ủng hộ Donald Trump, Trump sẽ không làm ǵ chúng tôi”. Những người này cho rằng ai chống lại sắc lệnh của ông Trump là bênh vực khủng bố Hồi giáo, ai chống lại chuyện xây bức tường ở biên giới Mỹ – Mễ là che chở cho dân nhập cư lậu, khuyến khích tội phạm…
Một người b́nh thường có chút suy nghĩ, không có đầu óc kỳ thị, chắc chắn không thể nhận định, kết luận như vậy. Bênh vực khủng bố Hồi giáo để dễ dàng t́m đến cái chết vi bom tự sát, v́ đạn AK47 bắn xả vào người ư? Bênh vực nhập cư lậu để khuyến khích tội phạm, để con em chúng ta học hành dang dở, vướng vào ma túy, cần sa à? Chẳng ai điên khùng bênh vực những chuyện như thế.
Vậy tại sao lại chống ông Trump? Câu trả lời chính xác là chính quyền cần có kế hoạch, phương thức hành động hữu hiệu để ngăn chận khủng bố ISIL, cũng như giảm thiểu việc nhập cư bất hợp pháp vào nước Mỹ. Muốn được như vậy, chính quyền của ông Trump, thay v́ kư sắc lệnh di dân kỳ thị như đă ban hành nhưng bị vô hiệu hóa, cần thành lập những ủy ban đặc biệt nghiên cứu chiến lược, chiến thuật chống trả khủng bố, chống nhập cư lậu. Những ủy ban này chắc chắn cần sự giúp đỡ, cộng tác chặt chẽ hơn trước của người Hồi Giáo, người Mễ Tây Cơ…
Để kết luận, có thể nói c̣n nhân loại th́ c̣n kỳ thị, tính kỳ thị tiềm ẩn trong tất cả mọi người. Tính kỳ thị tăng lên, giảm đi hoặc mất hẳn tùy thuộc vào sự giáo dục, môi trường sống, niềm tin tôn giáo, xă hội chung quanh, cũng như luật pháp có bảo vệ quyền b́nh đẳng của mỗi người, không phân biệt chủng tộc, mầu da, tiếng nói không?
Thạch Đạt Lang