Hàng trăm tàu của Trung Quốc ồ ạt vây quanh tại Trường Sa nhằm gây sức ép vào hoạt động xây dựng của Philippines ở đảo Thị Tứ, bởi các h́nh ảnh vệ tinh của AMTI cho thấy số lượng tàu Trung Quốc xung quanh khu vực Philippines cải tạo đảo trái phép đă tăng lên .
Một tàu hải quân Trung Quốc xuất hiện gần đảo Thị Tứ (thuộc quần đảo Trường Sa của Việt Nam) vào tháng 1/2019 (Ảnh: AMTI)
Báo cáo của Sáng kiến minh bạch hàng hải châu Á (AMTI), thuộc Trung tâm nghiên cứu chiến lược và quốc tế (CSIS), Mỹ, nói rằng Trung Quốc đă điều động hạm đội gần 100 tàu áp sát đảo Thị Tứ.
Nhóm tàu của Trung Quốc được triển khai từ đá Xu Bi (thuộc quần đảo Trường Sa của Việt Nam, bị Trung Quốc chiếm đóng phi pháp), bao gồm các tàu hải quân, hải cảnh cùng hàng chục tàu cá.
Báo cáo cho hay động thái trên của Bắc Kinh nhằm buộc Philippines ngừng hoạt động xây dựng trái phép ở đảo Thị Tứ.
Công tŕnh xây dựng trái phép do Philipines tiến hành trên đảo Thị Tứ của Việt Nam, tháng 12/2018 (Ảnh: AMTI)
Những h́nh ảnh vệ tinh cho thấy một tàu hộ vệ tên lửa lớp Jianghu V và tàu hải cảnh lớp Zhaoduan của Trung Quốc xuất hiện ngoài khơi đảo Thị Tứ vào ngày 20/12/2018, trong khi số lượng tàu Trung Quốc tại đây lên đến 95 chiếc.
Theo AMTI, các chiến hạm Trung Quốc được ghi nhận chỉ cách tàu hải quân Philippines BRP Ramon Alcaraz khoảng hơn 12km.
"Các tàu cá [Trung Quốc] chủ yếu thả neo ở khoảng 2 đến 5.5 hải lư về phía tây đảo Thị Tứ, c̣n các tàu hải quân và hải cảnh hoạt động xa hơn về phía tây và phía nam," AMTI nêu.
"Cách bố trí này tương tự như các trường hợp trước đây trong 'chiến lược bắp cải' của Trung Quốc, khi họ triển khai nhiều lớp tàu cá, tàu của lực lượng chấp pháp và tàu quân sự xung quanh các khu vực tranh chấp."
"Các tàu cá thể hiện đầy đủ dấu hiệu của lực lượng dân quân hàng hải Trung Quốc, bao gồm không có công cụ nào được thả xuống nước cho hoạt động đánh cá, cũng như tắt Hệ thống nhận dạng tự động (AIS) nhằm che giấu hoạt động," báo cáo chỉ ra, bổ sung rằng chỉ có 1 trong 95 tàu này truyền dữ liệu AIS vào ngày 20/12.
Hàng chục tàu thuyền Trung Quốc được phát hiện xung quanh đảo Thị Tứ (Ảnh: CSIS/AMTI/DigitalGlobe)
Hồi tháng 4/2017, chính phủ Philippines tuyên bố sẽ bắt đầu kế hoạch cải tạo tại đảo Thị Tứ - thực thể mà họ cưỡng chiếm ở quần đảo Trường Sa của Việt Nam. Hoạt động xây dựng trái phép dự kiến kết thúc vào cuối năm ngoái, nhưng giới chức Philippines cho biết tiến độ bị tŕ hoăn do điều kiện thời tiết và t́nh trạng biển. Tuy nhiên, AMTI cho rằng sức ép từ đội tàu Trung Quốc có liên quan đến vấn đề này.
Bộ trưởng quốc pḥng Philippines Delfin Lorenzana trả lời tờ Philippine Daily Inquirer hôm 4/2, nói công tŕnh [phi pháp] ở đảo Thị Tứ sẽ được hoàn thành trong quư 1 năm nay.
Các h́nh ảnh vệ tinh của AMTI cho thấy số lượng tàu Trung Quốc xung quanh khu vực Philippines cải tạo đảo trái phép đă tăng lên thành ít nhất 24 tàu từ hôm 3/12/2018 - trước khi giai đoạn xây dựng mới nhất được khởi động, và tăng lên 95 tàu vào 25/12. Đến 26/1, số lượng tàu Trung Quốc giảm c̣n 46.
Ông Lorenzana cho hay Đại sứ Trung Quốc tại Philippines trước đó đă thúc giục ông hủy bỏ kế hoạch xây dựng nói trên. Dù vậy, việc số tàu Trung Quốc giảm xuống là dấu hiệu "lực lượng Trung Quốc đă chuyển sang cơ chế giám sát và đe dọa, sau khi việc triển khai ồ ạt lượng lớn tàu thuyền ban đầu không thể khiến Manila ngừng việc xây dựng" - báo cáo của AMTI nói.