Đại tá Hồ Ngọc Cẩn đă hy sinh sau 41 năm, nhưng những ǵ ông nói tới ngày nay vẫn không phai nḥa của một vị anh hùng nước Nam. Nhân lần thứ 41 ngày giỗ Cố Đại tá thế hệ hậu sinh chúng tôi vô cùng thương tiếc vị anh hùng Việt Nam Cộng Ḥa.
Đại tá Hồ Ngọc Cẩn đă nói như sau khi bị xử tử ngày 14 tháng 8 năm 1975:
"Nếu tôi thắng trong cuộc chiến, tôi sẽ không kết án các anh như các anh kết án tôi. Tôi cũng không làm nhục các anh như các anh làm nhục tôi. Tôi cũng không hỏi các anh câu mà các anh hỏi tôi. Tôi chiến đấu cho tự do của người dân. Tôi có công mà không có tội. Không ai có quyền kết tội tôi. Lịch sử sẽ phê phán các anh là giặc đỏ hay tôi là ngụy. Các anh muốn giết tôi, cứ giết đi. Xin đừng bịt mắt. Đả đảo Cộng Sản.Việt Nam Cộng Ḥa Muôn Năm".
Hồ Ngọc Cẩn (1938-1975) là một Đại tá Quân lực Việt Nam Cộng ḥa. Ông là Tỉnh trưởng kiêm Tiểu khu trưởng tỉnh Chương Thiện (tỉnh Hậu Giang ngày nay) vào giai đoạn cuối Chiến tranh Việt Nam. Ngày 30 tháng 4 năm 1975, mặc dù có lệnh của Tổng thống Việt Nam Cộng ḥa Dương Văn Minh ra lệnh từ Sài G̣n kêu gọi buông súng, ông vẫn tiếp tục chiến đấu chống lại lực lượng Quân Giải phóng miền Nam Việt Nam vào tiếp quản.
Ông sinh ngày 24 tháng 3 năm 1938, tại Cần Thơ. Cha là một hạ sĩ quan trong Quân đội Quốc gia Việt Nam. Khi ông bắt đầu đi học năm (1945) th́ Chiến tranh Pháp-Việt bùng nổ, nên sự học bị gián đoạn. Măi đến năm 1947 ông mới được đi học lại. Ông học chỉ đứng trung b́nh trong lớp. Năm 1951, cha nộp đơn xin cho ông nhập học Trường Thiếu sinh quân Đệ nhất quân khu ở Gia Định. Ông được thu nhận vào lớp Nh́ niên khóa 1951-1952, học theo chương tŕnh Pháp và đỗ Tiểu học năm 1952.
Cuối năm 1952, trường sở chuyển từ Gia Định về Mỹ Tho. Ông tiếp tục theo học ở đây cho đến năm 1955.
Năm 17 tuổi, ông được gửi lên học tại Liên trường vơ khoa Thủ Đức, chuyên ngành vũ khí, niên khóa 1955-1956. Sau 3 tháng, ông đậu chứng chỉ chuyên môn về vũ khí bậc nhất với hạng ưu. Sáu tháng sau đó, ông lại đậu chứng chỉ bậc nh́, và bắt đầu phục vụ trong Quân đội Việt Nam Cộng ḥa với cấp bậc Binh nh́. Sau 9 tháng sau, ông được thăng cấp bậc Trung sĩ huấn luyện viên về vũ khí.
Vào những năm 1961-1962, ông được nhập học khóa đào tạo sĩ quan đặc biệt (khoá 2 Nhân Vị, (khai giảng: 27/2/1961, măn khoá 31/1/1962), đào tạo sĩ quan Đặc biệt Hiện dịch tại Trường Hạ sĩ quan Quân lực Việt Nam Cộng ḥa, Đồng Đế, Nha Trang) nhằm giải quyết nhu cầu thiếu sĩ quan của Quân đội Việt Nam Cộng ḥa và tốt nghiệp với Cấp bậc Chuẩn úy. Sau khi ra trường, ông tiếp tục được cử theo học một khóa huấn luyện Biệt động quân, rồi thuyên chuyển về phục vụ tại Tiểu đoàn 42 Biệt động quân với chức vụ Trung đội trưởng, thuộc Khu 42 chiến thuật. Do lập được nhiều công lao, ông nhiều lần được thăng cấp đặc cách tại mặt trận, lên đến cấp Trung úy và được bổ nhiệm làm Tiểu đoàn phó Tiểu đoàn 42.
Cuối năm 1966, ông được bổ nhiệm làm Tiểu đoàn trưởng Tiểu đoàn 1, Trung đoàn 33, Sư đoàn 21 Bộ binh. Năm 1968, nhờ có nhiều công lao trong Sự kiện Mậu Thân, ông được thăng hàm Thiếu tá và được xem là người có nhiều huy chương nhất quân đội.
Năm 1970, ông được thăng hàm Trung tá và được bổ nhiệm làm Trung đoàn trưởng Trung đoàn 15, Sư đoàn 9 Bộ binh. Năm 1972, ông cùng Trung đoàn 15 được lệnh tham gia Trận An Lộc. Cuối năm 1973, ông bổ nhiệm làm Tỉnh trưởng, kiêm Tiểu khu trưởng tỉnh Chương Thiện với cấp bậc Đại tá.
Ngày 30 tháng 4 năm 1975, mặc dù có lệnh của Tổng thống Việt Nam Cộng ḥa Dương Văn Minh ra lệnh từ Sài G̣n kêu gọi buông súng, ông vẫn tiếp tục chiến đấu chống lại lực lượng Quân Giải phóng miền Nam Việt Nam vào tiếp quản. Ông đă anh dũng chiến đấu với một lực lượng Việt Cộng lớn hơn gấp nhiều lần vào thời gian sau đó.
Ước tính có gần 6.000 người đến chứng kiến phiên ṭa.
Cuối cùng ông bị bắt và mang ra xử tại ṭa vào ngày 14 tháng 8 năm 1975 ở Cần Thơ. Địa điểm phiên ṭa là Vận động trường Cửu Long (nay là Văn pḥng Thành ủy TP Cần Thơ). Ngay từ chiều hôm trước, trên các ngă tư đường dẫn đến vận động trường Cửu Long đều bố trí xe thiết giáp của quân đội VC án ngữ và 2 máy bay trực thăng vũ trang của Quân khu 9 VC tuần tiễu trên bầu trời. Số người đến tham dự phiên ṭa ước tính khoảng 6 ngàn người. Ông bị bị kết án tử h́nh ngay sau phiên ṭa và bị bắn lập tức.
"Nếu tôi thắng trong cuộc chiến, tôi sẽ không kết án các anh như các anh kết án tôi. Tôi cũng không làm nhục các anh như các anh làm nhục tôi. Tôi cũng không hỏi các anh câu mà các anh hỏi tôi. Tôi chiến đấu cho tự do của người dân. Tôi có công mà không có tội. Không ai có quyền kết tội tôi. Lịch sử sẽ phê phán các anh là giặc đỏ hay tôi là ngụy. Các anh muốn giết tôi, cứ giết đi. Xin đừng bịt mắt. Đả đảo Cộng Sản.Việt Nam Cộng Ḥa Muôn Năm". Đó là lời nói cuối cùng của Đại Tá Hồ Ngọc Cẩn.
Một số vị cũng cho biết xương cốt Cố Đại tá đă được gia đ́nh mang sang Hoa Kỳ.