Văn hóa truyền thống dạy con người lấy đức báo oán, không nên tranh giành, oán hận người khác. Lăo Tử cũng giảng về đạo lư “không tranh với đời” để có thể đạt được cảnh giới vô vi. Nhưng trong cuộc sống có một số người cứ mải mê tranh đấu mà không biết được rằng tranh đấu với Trời là không biết lượng sức ḿnh, tranh đấu với người th́ cả đời mang nặng, tranh tới tranh lui bất quá cũng chỉ là công dă tràng mà thôi.
Ḥa thượng gánh nước
(Ảnh minh họa: Shutterstock)
1. Thuận theo Thiên đạo là đạo sinh tồn
Trong sách “Thượng Thư” viết: “Huệ địch cát, ṭng nghịch hung, duy ảnh hưởng”, ư tứ là thuận theo thiên đạo mà làm th́ an b́nh khỏe mạnh, làm trái ngược với đạo trời th́ sẽ đưa đến tai họa.
Trong sách “Hoàng Đế Nội Kinh” cũng viết: “Xuân sinh hạ trường, thu thu đông tàng, thiên chi chính dă. Bất khả kiền nhi nghịch chi. Nghịch chi giả, tuy thành tất bại”, tức là mùa xuân sinh sôi, mùa hè lớn dần, mùa thu thu liễm, mùa đông cất giấu. Đây là quy luật biến hóa của bốn mùa trong năm và con người không nên đi ngược lại, người nào đi ngược lại th́ tất sẽ bị bại.
Lăo Tử cũng viết trong “Đạo Đức Kinh” rằng: “Người thuận theo đất, đất thuận theo trời, trời thuận theo đạo, đạo thuận theo tự nhiên”. Có thể nói, thuận theo Thiên đạo, không đi ngược lại, tranh đấu với Trời đất là đạo sinh tồn mà Lăo Tử khuyên răn con người.
Những nhân vật kỳ tài trong lịch sử các đời như Khương Tử Nha, Gia Cát Lượng, Lưu Bá Ôn…, đều là những người có thể đoán biết trước được thiên cơ, hiểu biết các quy luật của Trời đất, vạn vật. Họ cũng đều khuyên răn con người sống thuận theo Thiên đạo, không đi ngược lại Thiên đạo.
Thời nhà Đường, Lư Thuần Phong là người học rộng tài cao tinh thông thiên văn, địa lư và kinh dịch. Trong cuốn “Thái B́nh quảng kư” viết rằng, Hoàng đế Đường Thái Tông từng có lần hỏi Lư Thuần Phong về số mệnh của triều đại nhà Đường.
Lư Thuần Phong đáp: “Số mệnh của Đường triều kéo dài khoảng 300 năm, tuy nhiên trong cung sẽ có một người họ Vơ cướp đi thiên hạ của Lư gia”.
Hoàng đế Đường Thái Tông nói: “Vậy th́ ta sẽ giết hết những người họ Vơ trong cung để diệt trừ hậu họan!”
Lư Thuần Phong đáp: “Đây là Thiên ư, sức người có thể làm ǵ được? Người này hiện giờ đă ngoài 20 tuổi, nếu giờ giết chết đi, Trời tất sẽ giáng họa nước ta, con cháu nhà Đường càng nguy hiểm.”
Nghe xong lời khuyên can của Lư Thuần Phong, Hoàng đế Đường Thái Tông cuối cùng đă thuận theo Thiên ư, không xuống tay diệt trừ hậu hoạn. Người họ Vơ mà Lư Thuần Phong nói đến chính là Vơ Tắc Thiên sau này. Vơ Tắc Thiên tuy rằng đă cướp đi thiên hạ của Lư gia nhưng sau khi Vơ Tắc Thiên chết th́ vẫn là đem thiên hạ trả lại cho Lư gia. Triều Đường trải qua 19 đời Hoàng đế, tổng cộng kéo dài 289 năm, trở thành một trong những triều đại trọng yếu nhất của Trung Hoa.
Vạn vật trong thế gian đều có quy luật. Nếu một người tuần hoàn theo các quy luật ấy th́ tự nhiên sẽ có kết quả tốt đẹp. Trái lại, người nào đi ngược lại th́ tất sẽ gặp họa.
Tục ngữ nói: “Người tính không bằng Trời tính”. Thứ không phải của chúng ta, chúng ta càng tranh đoạt th́ chính là càng tự làm khó cho ḿnh. Con người sống nơi thế gian nên hiểu rằng, người đang làm trời đang nh́n. Xưa nay, những người đi ngược lại với Thiên ư và phép tắc, th́ không ai có thể trốn khỏi, sớm hay muộn đều sẽ phải trả giá gấp bội phần.
Cho nên, làm người hay làm việc, đừng quá ngông cuồng ngang ngược, đừng đánh mất lương tâm, bởi v́ cho dù một người có mạnh mẽ đến thế nào đi nữa cũng không thể thắng được đạo Trời, làm việc xấu dù che giấu khéo đến đâu cũng không giấu được Trời. Làm người, xử thế, phải có thiện niệm trong tâm, phàm là mọi việc đều phải có độ, đó cũng chính là cấp cho ḿnh đường lui.
2. Tranh với người, cả đời mang nặng
Xưa có một người học tṛ thường ngày rất thích cùng người khác tranh hơn thua, rất để tâm vào việc đúng sai. Một hôm, người học tṛ này đến hỏi thăm thầy th́ gặp một người trên đường đi. Người khách này ngăn vị học tṛ kia lại và nói: “Ngài cho ta hỏi một năm có mấy mùa?”
Vị học tṛ nói ngay: “Xuân, Hạ, Thu, Đông, có bốn mùa!” Người khách căi lại: “Có ba mùa chứ!” Người học tṛ cảm thấy thực sự kỳ quái nói: “Rơ ràng là một năm có bốn mùa, sao ngươi lại nói là có ba mùa?”
Tranh căi không ngớt, vị khách nóng mặt yêu cầu người học tṛ: “Người đúng, ta sẽ dập đầu quỳ lạy, c̣n nếu ngươi sai th́ phải bái lạy ta.”
Đúng lúc này th́ người thầy đi ra, nghe thoáng qua câu chuyện. Vị khách kia thấy vậy bèn hỏi: “Ngài là thầy, xin hăy phân xử xem, một năm rốt cuộc là có mấy mùa?”
Người thầy nh́n vị khách một lượt rồi nói: “Ba mùa!”
Vị khách vô cùng vui vẻ, đ̣i học tṛ bái lạy xong rồi mới bước đi. Người học tṛ khó hiểu hỏi: “Thưa thầy! Một năm rơ ràng là có bốn mùa, sao vừa rồi thầy lại nói là có ba mùa?”
Người thầy trả lời: “Một năm, châu chấu chỉ sống có ba mùa, xuân, hạ và thu, nó đâu có biết mùa đông? Con cùng với người ta say mê tranh luận, thích tranh hơn thua như vậy, chẳng phải là cách quá xa cảnh giới tu thân sao? Người ta tạo cho con cơ hội để vứt bỏ cái tâm háo thắng, c̣n không mau cảm tạ?”
Lại có câu chuyện kể rằng, ở một ngôi chùa có hai vị ḥa thượng trẻ tuổi giao ước hàng ngày đều tụng kinh cùng nhau để xem ai tụng kinh giỏi hơn, hay hơn.
Sư trụ tŕ sau khi biết chuyện đă gọi hai vị ḥa thượng trẻ đến và nói: “Hai ḥa thượng các ngươi phải chăng đă giao ước tụng kinh cùng nhau xem ai tụng kinh giỏi hơn?”
Hai vị ḥa thượng trẻ đáp: “Thưa sư phụ, đúng vậy.”
Vị sư trụ tŕ liền khai thị cho hai ḥa thượng trẻ tuổi: “Tụng kinh vốn là tu hành, nếu là để phân thắng bại th́ tu hành c̣n ư nghĩa ǵ đâu. Con người một khi có tâm tranh đấu th́ sẽ sinh ra phiền năo, nếu không có tâm tranh đấu th́ mới có thể tĩnh tại.”
Phật gia cho rằng đời người có ba thứ độc là tham, sân, si. Hết thảy thống khổ và phiền năo của con người đều do tham, sân, si sinh ra. V́ có tham nên con người tranh giành nhau, v́ có sân cho nên người ta có tâm oán giận, v́ si nên không buông bỏ xuống được. Đây đều là những điều tạo nên gánh nặng của đời người.
Tục ngữ nói: “Trong mệnh có th́ cuối cùng sẽ có, trong mệnh không có chớ cưỡng cầu”. Thế giới có hàng ngàn hàng vạn thứ hấp dẫn, mê hoặc con người, lấy b́nh thường tâm mà đối đăi mới có thể sống b́nh yên vô sự. Người có thể đạm bạc th́ sẽ tiêu được sầu, không tranh cái lợi trước mắt th́ tâm tự nhiên sẽ thanh thoát, tiêu sái.
Người không có tâm truy cầu th́ tự nhiên sẽ không tranh giành, không tranh giành th́ tự nhiên sẽ không có tức giận, không tức giận th́ sẽ ít oán trách, ít oán trách th́ tự nhiên phúc sẽ nhiều hơn. Đây chính là đạo lư.
Theo Secretchina
An Ḥa biên tập