Gibbs

PHẦN 19
VĂN HOÁ QUAN TRƯỜNG.
Văn hoá quyết định số phận dân tộc.
Chế độ nào văn hoá ấy.
Trong chế độ chuyên quyền, chuyên chế dù là một kẻ độc tài nắm quyền lực, hay nhóm người nắm quyền lực thông qua một tổ chức đều xây dựng hệ thống quyền lực do các quan lại đại diện cho từng ngành, địa phương quản lý và quyết định các hoạt động của xã hội, từ đó văn hoá quan trường sẽ điều khiển dẫn dắt văn hoá quốc gia, dân tộc.
Các cuộc cách mạng tư sản đánh đổ giai cấp chuyên chế, (các nhà nước phong kiến) xây dựng nhà nước dân chủ, văn hoá trở về với nhân dân, nhân dân ở đây bao gồm cả các hoàng gia.
Các hoàng gia bị tước bỏ quyền lực nhưng để kế thừa văn hoá truyền thống, họ vẫn để các hoàng gia tồn tại đại diện với tính chất nghi lễ quốc gia- Hoàng gia không còn quyền lực nhưng văn hoá hoàng gia vẫn được coi là văn hoá tinh hoa để người dân lấy đấy là tấm gương - Nhà nước Quân chủ Lập hiến hình thành.
Đại diện cho các gia “Quân chủ lập hiến” có thể kể đến nước Anh, Nhật Bản, Bắc Âu… nơi chế độ phong kiến đã tồn tại hàng nghìn năm.
Ở Mỹ lại theo một hướng khác.
Nước Mỹ trước năm 1492 khi Cristoforo Colombo chưa khám phá ra mảnh đất của những bộ tộc bản địa sinh sống, văn hoá còn rất sơ khai, chưa hình thành nhà nước nên văn hoá quan trường vẫn chưa hình thành.
Các quốc gia phong kiến ở châu Âu đến Mỹ và biến nước Mỹ thành thuộc địa.
Nước Anh có vẻ nhanh chân hơn nước Pháp, Tây Ban Nha, Hà Lan…
Vào thập niên 1770, Mười ba thuộc địa Anh thuộc có đến 2 triệu rưỡi người sinh sống.
Các thuộc địa này thịnh vượng và phát triển nhanh chóng, phát triển các hệ thống pháp lý và chính trị tự chủ của chính mình.
Nghị viện Anh Quốc áp đặt quyền lực của mình đối với các thuộc địa này bằng cách đặt ra các thứ thuế mới mà người Mỹ cho rằng là vi hiến bởi vì họ không có đại diện của mình trong nghị viện.
Các cuộc xung đột ngày càng nhiều đã biến thành cuộc chiến tranh toàn lực, bắt đầu vào tháng 4 năm 1775. Ngày 4 tháng 7 năm 1776, các thuộc địa tuyên bố độc lập khỏi Vương quốc Anh bằng một văn kiện do Thomas Jefferson viết ra và trở thành Hợp chúng quốc Hoa Kỳ.
Cho nên nhà nước Hoa Kỳ không thể hình thành theo hình thức “quân chủ lập hiến”.
Một nước Mỹ hợp chủng quốc bao gồm người bản địa, người nhập cư từ các quốc gia đến Mỹ khai thác thuộc địa hình thành.
Văn hoá Mỹ được hình thành từ Tôn giáo quốc dân, không bị dẫn dắt bởi thứ văn hoá tinh hoa truyền thống của các chế độ quân chủ từ nghìn năm như ở các gia Tây Âu, Bắc Âu, Nhật Bản…
Cách mạng Mỹ là nguồn động lực chính của tôn giáo quốc dân Mỹ không chia giáo phái mà đã tạo hình cho chủ nghĩa yêu nước, ký ức và ý nghĩa ngày sinh của quốc gia kể từ đó.
Các trận chiến không phải là trọng tâm nhưng đúng hơn là các sự kiện và con người đã được chào mừng như những biểu tượng của một số đức tin nào đó.
Các sử gia đã ghi nhận, cuộc cách mạng Mỹ đã sản sinh ra một lãnh tụ được ví như là Moses (George Washington), các nhà tiên tri (Thomas Jefferson, Tom Paine) và các thánh tử đạo (Boston Massacre, Nathan Hale) cũng như những ác quỷ (Benedict Arnold), những nơi thiêng liêng (Valley Forge, Bunker Hill), giáo lý (Tiệc trà Boston), biểu trưng (lá cờ mới), ngày lễ thiêng liêng (4 tháng 7) và một cuốn kinh thánh mà mỗi câu được nghiên cứu và áp dụng cẩn thận vào các trường hợp pháp lý hiện thời (bản Tuyên ngôn Độc lập, Hiến pháp và Đạo luật Nhân quyền).
Nước Mỹ vĩ đại vì văn hoá Mỹ không bị ảnh hưởng của văn hoá quan trường, linh hồn dẫn dắt văn hoá Mỹ chính là tôn giáo sự cống hiến… với một hiến pháp được lấy từ lời thề trong kinh thánh được soạn ra.
Sự sụp đổ của các nhà nước chuyên chế là quy luật tất yếu sau các cuộc cách mạng:
Trong khi các cuộc cách mạng ở phương Tây được dẫn dắt và lãnh đạo bởi giới tư sản những người đại diện cho một hình thức “Quan hệ xã hội” mới tiên tiến, nhưng cũng đồng thời là người cầm “lực lượng sản xuất” thành lập, nên các nhà nước dân chủ với hệ thống “tam quyền phân lực” quyền lực nhà nước thuộc về nhân dân thông qua lá phiếu.
Văn hoá của các gia này vẫn được giữ nguyên như truyền thống khi các tôn giáo, và hoàng gia vẫn được hiến pháp bảo vệ theo nguyên trạng.
Các quan lại với tư cách là các quan chức trong chính phủ đúng nghĩa với tư cách là “đầy tớ nhân dân” sống với văn hoá của nhân dân, nên văn hoá quan trường đã bị loại trong ngôn ngữ xã hội, không còn tồn tại nữa.
Phần còn lại, các cuộc cách mạng đánh đổ thành trì của nhà nước phong kiến được lãnh đạo bởi giai cấp vô sản - Những kẻ đại diện cho tầng lớp dưới trắng tay, với lực lượng sản xuất bằng con số không, trang bị bằng một học thuyết cách mạng lấy bạo lực giải quyết tất cả các quan hệ xã hội, tiêu diệt sạch các giá trị về tôn giáo, văn hoá có liên quan đến chế độ cũ, cướp đoạt, chiếm đoạt tài sản của của các địa chủ, nhà tư sản…
Họ xoá sạch để xây dựng nhà nước công nông với một hình thái nhà nước mới, quyền lực nhà nước rơi vào tay một chính đảng duy nhất độc tôn lãnh đạo.
Và cũng từ đây họ xây dựng một nền văn hoá mới phục vụ cho chế độ.
Một chính đảng dẫn dắt thì “văn hoá đảng” sẽ trở thành chính thống, và đảng viên cầm quyền theo văn hoá đảng sẽ tạo ra một thứ văn hoá quan trường mang tính đảng dẫn dắt dân tộc. Và thuật ngữ “Văn hoá quan trường” với đầy đủ tính chất của nó ra đời từ các quốc gia này.
Bản chất và tính chất nguy hiểm của văn hoá quan trường ảnh hưởng đến vận mệnh quốc gia như thế nào xin đọc tiếp ở các phần sau.
(Còn tiếp).

__________________