Vị tướng nước Việt tài giỏi, khiến quân Minh t́m cách tiêu diệt. Ông là Nguyễn Biểu. Nguyễn Biểu có công giúp nhà Trần đánh bại quân Minh xâm lược năm 1413. Với ḷng dũng cảm, trí tuệ của ḿnh ông khiến quân giặc lo sợ, t́m cách hăm hại.
Nguyễn Biểu (1350-1413) quê ở làng B́nh Hồ, huyện La Sơn, trấn Nghệ An, nay thuộc xă Yên Hồ, huyện Đức Thọ, tỉnh Hà Tĩnh. Ông là tiến sĩ trong giai đoạn cuối nhà Trần. Ông có công giúp nhà Trần đánh đuổi quân Minh xâm lược. Trong chuyến đi sứ sang trại quân Minh năm 1413, viên tướng tàn ác Trương Phụ rất khinh bạc, ngạo mạn, bạc đăi... Tuy vậy, ông vẫn chứng tỏ được trí tuệ, bản lĩnh của ḿnh.
Theo "Đại Việt sử kư toàn thư", chứng kiến hành động và trí tuệ của Nguyễn Biểu, Trương Phụ thán phục, có ư thả ông về. Sau đó, thấy tài Nguyễn Biểu có thể đánh bại được quân Minh nên Trương Phụ lập kế giết ông bằng cực h́nh. Chúng d́m Nguyễn Biểu xuống sông.
H́nh minh họa.
Sau khi qua đời, Nguyễn Biểu được nhân dân suy tôn làm Nghĩa Vương, lập đền thờ phụng, lưu danh muôn đời. Các triều đại sau cũng đều truy phong ông làm Phúc Thần.
Vua Lê Thái Tổ, sau khi chiến thắng quân Minh, đă cho lập đền thờ ông ở Nội Diên (hiện nay tại xă Yên Hồ, huyện Đức Thọ), phong là Nghĩa Liệt Hiển ứng Uy Linh Trợ Thuận đại vương - tức Nghĩa sĩ Đại Vương. Đến đời vua Lê Thánh Tông sai lập miếu thờ Nghĩa sĩ ở B́nh Hồ (Đức Thọ - Hà Tĩnh).
Hiện nay, nhiều địa phương nước ta có những cung đường mang tên Nguyễn Biểu như Hà Nội, Đà Nẵng, Hà Tĩnh… Đền Nguyễn Biểu tại quê nhà đă được công nhận là di tích lịch sử cấp quốc gia năm 1991, được tu sửa nhiều lần.
Ngoài Nguyễn Biểu, Hà Tĩnh c̣n có cha con danh tướng, có công giúp nhà Hậu Trần đánh đuổi quân Minh xâm lược cho đến lúc hy sinh là Đặng Tất và Đặng Dung. Ngoài ra, nhà Hậu Trần c̣n có 2 cha con danh tướng là Nguyễn Cảnh Chân và Nguyễn Cảnh Dị.
VietBF@ sưu tầm.