Chó đánh hơi bom được huấn luyện thế nào? Từ những chú chó được tuyển chọn, huấn luyện liên tục từ nhỏ để quen với mùi của chất nổ, coi công việc như một tṛ chơi có phần thưởng.
Một buổi sáng năm 1972, trụ sở chính của Trans World Airlines (TWA) ở thành phố New York nhận được cuộc điện thoại đe dọa đánh bom. Kẻ giấu tên đ̣i 2 triệu USD, nhét vào túi du lịch để trong tủ khóa của sân bay JFK, nếu không bốn máy bay TWA sẽ nổ tung.
Không dám chắc chiếc máy bay nào gặp nguy hiểm, hăng hàng không bắt đầu hạ cánh tất cả chuyến bay để t́m kiếm bom. Chuyến bay số 7, từ New York đến Los Angeles, đă cất cánh 15 phút khi phi công nhận được tin nhắn. Cơ trưởng quay máy bay trở lại New York và vội vàng đưa 45 hành khách cùng 7 thành viên phi hành đoàn ra khỏi máy bay.
Đến cuối đường băng, máy bay dừng lại để t́m bom. Cảnh sát thành phố New York dẫn Brandy, một con chó chăn cừu Đức, chạy tới. Trong buồng lái, Brandy đánh hơi một chiếc cặp màu đen và ngồi xuống bên cạnh. Chiếc cặp được đánh dấu "Phi hành đoàn", thường dùng đựng sách hướng dẫn của phi công. Nhưng lần này, cảnh sát t́m thấy bên trong nó một lượng chất nổ C-4 đủ để phá hủy cả máy bay. Một thám tử của Sở Cảnh sát Thành phố New York đă mang quả bom ra khỏi máy bay và vô hiệu chỉ năm phút trước khi nó được kích nổ.
Không chuyến bay nào khác có bom. Cuộc khủng hoảng đă được ngăn chặn.
Bước ngoặt của câu chuyện này là chú chó anh hùng Brandy. Thời điểm đó, không sân bay nào và rất ít lực lượng cảnh sát có chó đánh hơi bom. Qua chiến công của Brandy, Tổng thống Richard Nixon đă cấp cho Cục Quản lư Hàng không Liên bang một đơn vị chó đánh hơi bom riêng vào năm 1972.
Fable, chó đánh hơi bom, đang làm việc tại sân bay quốc tế Charlotte Douglas, North Carolina. Ảnh: TSA
Đầu tiên, Brandy đánh hơi. Mũi của nó chuyển động để không khí, bao gồm cả mùi từ quả bom, chạm tới các cơ quan cảm thụ mùi. Tín hiệu truyền từ mũi đến năo. "Brandy sau đó phân tích mùi đó và quyết định rằng đă ngửi thấy một chất nổ", nhà chức trách cho hay.
Lawrence Myers, Phó giáo sư giải phẫu, sinh lư và dược học tại Đại học Thú y thuộc Đại học Auburn, nói rằng Brandy đưa ra quyết định dựa trên mùi đặc trưng của quả bom. Loài chó có nhiều cơ quan cảm thụ mùi trong mũi hơn con người, gấp 20-40 lần. Chó có mũi nhạy cảm hơn - nghĩa là chúng có thể ngửi thấy mùi dù có ít phân tử của mùi đó trong không khí.
Chó đánh hơi bom hoạt động ở bất cứ nơi nào có thể có chất nổ. Tại cơ quan Hải quan và Bảo vệ Biên giới Mỹ (CBP), những chú chó giúp họ theo dơi vũ khí và chất nổ có thể xâm nhập vào quốc gia. Đội chó của CBP đánh hơi các kho hàng hóa tại cảng, hành khách và hành lư trên tàu. Chó đánh hơi cũng có mặt ở các cửa khẩu biên giới đường bộ, ngửi quanh những chiếc ôtô.
Nhiều chú chó làm việc cho Cục An ninh Vận tải Mỹ (TSA) ở sân bay. Nếu ai đó báo cáo một gói hàng đáng ngờ hoặc sự cố trên máy bay, chó sẽ đánh hơi máy bay, hành khách và hàng hóa. Những chú chó TSA c̣n giám sát lối đi của phà, tàu hỏa và tàu điện ngầm trong thành phố.
Cảnh sát địa phương cũng sử dụng chó đánh hơi bom. Họ tuần tra tại các sự kiện công cộng đông đúc, như Thế vận hội, kiểm tra các trường học và nơi làm việc khi có các vụ đánh bom.
MSA Security, đơn vị cung cấp dịch vụ an ninh, thiết kế bài tập huấn luyện chó đánh hơi bom. Ảnh: Unitingaviation
Chó của quân đội và TSA đều học cách đánh hơi tại Căn cứ Không quân Lackland ở Texas. Chó thường bắt đầu huấn luyện khi 1-3 tuổi nhưng phải sàng lọc qua chụp X-quang và kiểm tra. Chỉ những con chó ôn ḥa, thích t́m ṭi và không bỏ chạy khi có tiếng súng mới được nhận.
Theo Greg Soule, người phát ngôn TSA, TSA và nhiều cơ quan khác hầu hết sử dụng giống chó chăn cừu Đức, chó Malinois (một giống chó chăn cừu Bỉ), chó Vizsla (một giống chó săn có nguồn gốc ở Hungary) và chó tha mồi Labrador để đánh hơi bom. Bốn giống chó này có mũi thính, đánh hơi tốt, b́nh tĩnh trước đám đông và người lạ, thích chơi đùa.
Chó học những kiến thức cơ bản về cách đánh hơi t́m bom trong ṿng hai đến bốn tháng. Tuy nhiên, chúng luôn phải kiểm tra và đào tạo lại để đảm bảo kỹ năng luôn được mài giũa.
Mỗi cơ quan có chương tŕnh và phong cách đào tạo riêng. Ví dụ, tại cơ sở đào tạo của TSA, những con chó học theo tŕnh tự: đánh hơi khu vực, t́m bom, ngồi xuống và nhận được đồ chơi khi hoàn thành tốt. Chúng phải thực hiện trong tất cả môi trường giả lập gồm nhà ga sân bay, máy bay, tàu hỏa, tàu điện ngầm, băi đậu xe đầy ôtô.
Huấn luyện viên sẽ giữ mùi chất nổ gần mũi chó, nếu đánh hơi được sẽ nhận phần thưởng. Điều này lặp đi lặp lại nhiều lần. Tiếp theo, các chú cún học cách t́m mùi. Nếu chất nổ được giấu đi và con chó lần theo mùi t́m được nơi cất giấu, nó sẽ được thưởng lần nữa. Mô h́nh này tiếp tục cho đến khi chúng h́nh thành thói quen.
VietBF@ sưu tập