9/20/19
(Washington Post) – Đơn tố giác của một viên chức t́nh báo về Tổng thống Donald Trump tập trung vào Ukraine, theo hai nguồn tin thông thạo sự việc, dẫn đến căng thẳng giữa ngành lập pháp và hành pháp.
PHOTO Evan Vucci/AP
Khiếu nại liên quan đến những trao đổi với một lănh đạo nước ngoài, và một lời hứa đáng quan ngại của ông Trump đă khiến cho một viên chức t́nh báo làm việc tại Toà Bạch Ốc viện đến Văn pḥng Tổng thanh tra Cộng đồng t́nh báo, hai cựu viên chức Hoa Kỳ cho hay.
Hai tuần rưỡi trước khi đơn tố giác được đệ lên, Trump đă có cuộc trao đổi với Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky – một diễn viên hài và tân chính trị gia mới đắc cử tổng thống vào tháng 5 với số phiếu áp đảo.
Cuộc điện đàm đó đă được các nhà lập pháp Dân chủ tại Hạ viện điều tra. Họ đang t́m hiểu liệu Trump và luật sư Rudolph Giuliani có t́m cách lôi kéo chính phủ Ukrain trong việc giúp chiến dịch tái tranh cử của ông Trump hay không. Dân chủ đ̣i biên bản đầy đủ cuộc điện đàm và danh sách những người tham dự cuộc gọi.
Toà Bạch Ốc hiện từ chối đưa ra lời b́nh luận.
Dân chủ khởi sự cuộc điều tra đầu tháng, trước khi tin tức về đơn tố giác được loan báo ra ngoài. Washington Post là tờ báo đầu tiên vào tối thứ Tư tường tŕnh khiếu nại lên Tổng thanh tra liên quan đến “một lời hứa” mà ông Trump đă đưa ra khi trao đổi với một lănh đạo nước ngoài.
Tổng thanh tra Cộng đồng t́nh báo Michael Atkinson vào hôm thứ 5 có phiên điều trần kín kéo dài 3 tiếng đồng hồ trước Uỷ ban t́nh báo Hạ viện. Atkinson liên tục từ chối cho các nhà lập pháp biết nội dung đơn tố giác với lư do ông không được phép làm việc này. Thay vào đó, Tổng thanh tra và các uỷ viên trong uỷ ban dành phần lớn thời gian bàn về những thủ tục mà ông phải tuân theo, luật áp chế cuộc điều tra của ông về đơn tố giác, và tính chất của “vấn đề đáng quan tâm khẩn cấp.” “Ông ấy rất cẩn trọng trong việc dùng ngôn từ,” một nguồn tin giấu tên cho hay.
Atkinson rất rơ ràng trong việc ông bất đồng với luật sư của Văn pḥng Giám đốc T́nh báo Quốc gia DNI – người mâu thuẫn với Tổng thanh tra và cho rằng khiếu nại không đáp ứng định nghĩa về “vấn đề đáng quan tâm khẩn cấp” v́ liên quan đến chuyện không nằm trong thẩm quyền tài phán của DNI. Atkinson cho các nhà lập pháp hay, ông bất đồng với phân tích của vị luật sư, v́ ông cho rằng, vấn đề thuộc thẩm quyền của DNI, và khẩn cấp “theo sự thông hiểu của thế giới.”
Chủ tịch Uỷ ban T́nh báo Hạ viện Adam Schiff vào hôm thứ 5 cảnh cáo hành động pháp lư nếu các viên chức t́nh báo không chia sẻ khiếu nại của người tố giác.
Trong thư gởi cho lănh đạo Uỷ ban T́nh báo Hạ viện và Thượng viện đề ngày 17 tháng 9, Atkinson cho hay, ông và Maguire “rơi vào t́nh trạng bế tắc” về việc người tố giác có thể liên lạc với các uỷ ban Quốc hội như thế nào. Thông thường, một vấn đề đáng quan ngại khẩn cấp mà Văn pḥng Tổng thanh tra xác định đáng tin cậy phải được chuyển sang cho các uỷ ban giám sát t́nh báo Hạ viện và Thượng viện. Và Giám đốc DNI có 7 ngày để báo cho Quốc hội.
Nhưng Maguire đă ngăn cản không cho Atkinson làm việc này, theo lá thư. Atkinson viết, ông yêu cầu Maguire cho phép thông báo với các uỷ ban t́nh báo về vấn đề khiếu nại nhưng bị Quyền Giám đốc DNI bác bỏ. Maguire, theo Atkinson, đă tư vấn với Bộ Tư pháp, cơ quan này xác định rằng luật không đ̣i hỏi phải công khai khiếu nại cho các uỷ ban v́ không liên can đến một thành viên của cộng đồng t́nh báo hay “một hoạt động dưới sự giám sát của DNI.”
Theo kế hoạch, Maguire sẽ ra điều trần trước Uỷ ban T́nh báo Hạ viện vào thứ 5 tuần sau.
Tổng thống Trump vẫn tiếp tục lên Twitter phủ nhận việc làm “không phù hợp.”
Hương Giang (Theo Washington Post)