Những lao động nước ngoài gửi tiền về 'làng tỉ phú' Việt xây dựng được nhiều ṭa 'lâu đài'. Nếu chỉ nghe qua cái tên “Làng Tỉ Phú” ở Việt Nam, nhiều người sẽ không hiểu tại sao lại có người muốn rời bỏ nơi này để đi nơi khác kiếm sống, nhưng ít nhất ba trong số 39 người thấy chết trong rờ moọc xe vận tải ở Anh tuần qua, đă ra đi từ nơi này, với ước mơ có đời sống khá giả hơn.
Một tỉ đồng bạc Việt Nam có thể chỉ vào khoảng $43,000, nhưng ở xă Đô Thành này, thuộc huyện Yên Thành, tỉnh Nghệ An, nằm ở phía Bắc miền Trung Việt Nam, th́ đây là một số tiền rất lớn, giúp ngay cả các nông dân cũng có những căn nhà đồ sộ, như “biệt thự,” trả bằng tiền của người thân trong gia đ́nh của họ làm việc ở ngoại quốc gửi về, theo bản tin của Reuters hôm Thứ Tư, 30 Tháng Mười.
Ông Nguyễn Văn Hà, chủ tịch xă Đô Thành, tay chỉ vào những căn nhà cao mấy tầng bao quanh trụ sở xă và nói với phóng viên Reuters rằng “có từ 70% đến 80% các biệt thự nơi đây được xây bằng tiền gửi về từ nước ngoài.”
Ông Hà nói rằng “Nếu làm việc ở Việt Nam, với mức thu nhập bằng đồng bạc Việt Nam, th́ sẽ lâu lắm mới xây được những căn nhà đồ sộ như thế này.”
Ở xă Đô Thành, ngay cả ngôi nhà thờ tráng lệ, xây theo kiểu thời Phục Hưng, cũng được cất lên nhờ vào tiền đóng góp từ các gia đ́nh giáo dân Công Giáo có người nhà đi làm việc ở ngoại quốc.
Trong thảm kịch chết 39 người ở Anh, người ta tin rằng đa số các nạn nhân người Việt Nam là những cư dân ở xă Đô Thành thuộc huyện Yên Thành.
Trong thập niên 80, Đô Thành từng là một trong những xă nghèo nhất ở huyện này, theo tin từ các cơ quan truyền thông nhà nước.
Một cư dân nơi này, cô Bùi Thị Nhung, 19 tuổi, có thể ở trong số những người chết vừa qua, theo gia đ́nh cô. Cô gửi về một loạt các bản tin nhắn, kể lại chặng đường đi xuyên qua Âu Châu trong những ngày trước khi cô bước lên chiếc xe tải định mạng.
Thứ trưởng Ngoại Giao Việt Nam, ông Nguyễn Quốc Cường, nói với Reuters hôm Thứ Ba rằng quốc tịch của các nạn nhân hiện chưa chính thức được công bố, nhưng “Việt Nam và Anh đang cố gắng nhanh chóng nhận diện các thi thể.”
Phát giác ghê rợn hồi tuần qua tại một khu kỹ nghệ gần London, nơi thu hút người di dân bất hợp pháp gốc Việt Nam, đă tạo sự chú ư của dư luận về các chuyến đi đầy bất trắc nguy hiểm của những người dân nghèo đi từ Á Châu, Phi Châu và Trung Đông để tới Âu Châu.
Ở Việt Nam, t́nh trạng kiếm việc khó khăn, chủ trương khuyến khích xuất cảng lao động của nhà nước, thường xuyên bị thiên tai, sự đối xử phân biệt của chính quyền Cộng Sản với người Công Giáo, đồng thời có nhiều đường dây buôn người, đều là những yếu tố khiến người ta muốn ra đi.
Tuy rằng chi phí để sang tới Âu Châu có thể lên tới hàng chục ngàn đô la Mỹ trả cho các dịch vụ đưa người thuộc hạng “VIP,” nghĩa là có sự an toàn hơn, những người này đều nghĩ rằng họ sẽ có cơ hội kiếm nhiều tiền cho dù phải chấp nhận rủi ro.
“Chúng tôi biết có nhiều người dân của huyện đang sống ở Anh, nhưng chúng tôi không biết họ làm ǵ để có các món tiền họ gửi về nhà,” theo ông Hà.
Người Việt ở ngoại quốc gửi về nước khoảng $16 tỉ trong năm 2018, hơn gấp đôi mức thặng dư mậu dịch của Việt Nam trong cùng năm, theo báo cáo của Ngân Hàng Thế Giới, cho thấy là tiền gửi về đă tăng 130% trong thập niên qua.
Ở Nghệ An và Hà Tĩnh cạnh đó, chính quyền địa phương có chính sách hỗ trợ xuất cảng lao động.
Riêng tỉnh Nghệ An đă thu vào được khoảng $255 triệu mỗi năm từ các cư dân tỉnh đi làm ở ngoại quốc, theo tin từ giới truyền thông.
“Số tiền gửi về có thể c̣n nhiều hơn con số báo cáo v́ chuyển qua các đường dây không chính thức, như bằng tiền mặt hay hiện vật, không được tính vào,” theo ông Nguyễn Trí Hiếu, một kinh tế gia ở Hà Nội và từng là cố vấn chính phủ.
Nhiều đường dây đưa người bất hợp pháp cũng làm luôn dịch vụ chuyển tiền, lấy hoa hồng.
Có tới 70% các vụ đưa người Việt Nam vào Anh bất hợp pháp từ năm 2009 tới 2016 là có liên hệ đến việc khai thác lao động trái phép, trong đó đó người di dân được đưa vào làm các công việc liên quan tới trồng cần sa bất hợp pháp và làm việc trong các tiệm nail, theo chính phủ Anh hồi năm ngoái.
Tại Nghệ An, tỉnh sát biên giới với Lào, trị giá trung b́nh tổng sản lượng nội địa chỉ vào khoảng $1,636, thấp hơn rất nhiều so với mức trung b́nh của cả nước Việt Nam là $2,540.
Anh Bùi Văn Diệp, một thợ hàn, nói với Reuters rằng anh không có tiền để đi ngoại quốc, v́ vậy anh phải vào Sài G̣n kiếm sống.
Anh đang sống trong một căn nhà chật hẹp ở Đô Thành. Trong khi đó, người anh em họ của anh Diệp, anh Bùi Chung, từng sang Anh năm 2007 và làm cả nghề nail và trồng cần sa, nay về lại Đô Thành, xây được căn biệt thự lộng lẫy ngay cạnh đó, lại c̣n có nhà để xe cho chiếc BMW của ḿnh.
Anh Chung nay làm nghề nhập cảng thép nhưng anh nói rằng rất thất vọng v́ làm ăn thua lỗ.
Anh nói rằng ở bên Anh, cộng đồng giúp đỡ lẫn nhau kiếm việc làm, c̣n ở đây không thể tin được ai.
Anh Chung nghĩ rằng ḿnh đă có sai lầm lớn lao khi trở về Đô Thành, và nay anh đang nghĩ tới việc quay lại Anh.